ทำไมเราจึงจาม?

          เพื่อน ๆ เคยสงสัยมั้ยว่าคนเราทำไมต้องจาม  เราเลยหาคำตอบมาให้ลองไปดูกันเลยดีกว่า

         การจาม (Sneeze) คือ การหายใจออกอย่างรุนแรงฉับพลันและมีเสียงผ่านทางปากและจมูก ซึ่งมักจะเป็นกิริยาสนองฉับพลัน

         จมูกเป็นเส้นทางหลักของอากาศที่เราสูดเข้าและออก เนื่องจากตำแหน่งของมัน จมูกจึงมีหน้าที่หลายอย่าง ช่องทางที่มีลักษณะแคบทำให้ลมที่หายใจไหลมีความปั่นป่วนมากขึ้น ความปั่นป่วนนี้เองที่จะเพิ่มปฏิกิริยาระหว่างกระแสลมและเมือกในจมูก ทำให้ความร้อนและความชื้นเกิดการแลกเปลี่ยนขึ้น และอนุภาคก็จะถูกกำจัดออกไปด้วย

          การจามเป็นการตอบสนองทางสรีรศาสตร์ต่อการระเคืองของเนื้อเยื่อบุทางเดินหายใจที่อยู่ในจมูก กระบวนดังกล่าวจะเริ่มต้นจากการปล่อยสารเคมีเช่น ฮิสตามีน (histamine) หรือลิวโคไทรอีน (leukotrienes) สารเคมีเหล่านี้สร้างขึ้นมาจากเซลล์ที่ระคายเคือง) เช่น อีโอไซโนฟิล (eosinophils) และเซลล์มาสต์ (mast cells) ซึ่งมักจะพบภายในเมือกบุโพรงจมูก การปล่อยสารออกมานั้นเป็นผลมาจากการติดเชื้อไวรัสทางเดินหายใจ อนุภาคที่กรองไว้ สารที่ทำให้เกิดภูมิแพ้ (allergens) หรือการระคายเคืองทางกายภาพเช่น ควันบุหรี่ มลพิษ น้ำหอม และอากาศเย็น การเกิดภูมิแพ้กับเมือกบุโพรงจมูกต้องใช้แอนติบอดี IgE (immunoglobulin E มีความเจาะจงกับสารที่ทำให้เกิดภูมิแพ้) จึงทำให้ของเหลวออกมาจากเส้นเลือดภายในจมูกทำให้เกิดอาการคัดจมูก (congestion) และน้ำมูกไหล (nasal drip) ด้วยเหตุนี้เซลล์ประสาทจะถูกกระตุ้นทำให้เกิดอาการระคายเคือง  

         
          ในที่สุด การกระตุ้นจากเส้นประสาททำให้เกิดการตอบสนองภายในสมอง สัญญาณประสาทจะเดินทางไปที่เส้นประสาทรับความรู้สึกและควบคุมกล้ามเนื้อที่หัวและคอ ทำให้เกิดการขับลมออกมาฉับพลัน ความเร็วของลมที่ปล่อยออกมาเกิดมาจากการสร้างความดันภายในหน้าอกโดยเส้นเสียง (vocal chords) จะถูกปิด เมื่อเส้นเสียงเปิออกอย่างรวดเร็วจะทำให้ลมที่ความดันไหลกลับไปที่ทางเดินหายใจเพื่อไล่สารที่ทำให้ระคายเคืองออกไป กระบวนการดังกล่าวช่วยกำจัดอนุภาคที่ระคายเคืองภายในจมูก อย่างไรก็ตาม ในคนที่ติดเชื้อ การจามจะเป็นการแพร่โรคหวัด โดยเชื่อไวรัสจะอยู่ในหยดเมือกที่ออกมาจากการจาม

          แต่ถึงอย่างไรเราก็ไม่ควรกลั้นการจาม เพราะจะทำให้เกิดอันตรายขึ้นได้  เนื่องจากอัตราความเร็วในการจามแต่ละครั้งนั้นสูงถึง 160 กิโลเมตรต่อชัวโมงเลยทีเดียว  ดังนั้นการกลั้นไม่ให้จามนั้นจะทำให้เกิดแรงดันภายในอาจส่งผลให้เยื่อแก้วหูแตกหรือเป็นรูได้

          เมื่อรู้ว่าคนเราทำไมถึงจามและผลเสียที่ตามมาจากการกลั้นการจามแล้ว  เราก็ไม่ควรที่จะกลั้นการจามนะคะเพื่อความปลอดภัย  และหากจะจามก็ควรหาอะไรมาปิดนิดนึงกันการแพร่เชื้อไปติดคนอื่น