" ลอยกระทง"

                ลอยกระทง เป็นประเพณีที่ทำสืบต่อกันมาทุกปี โดยจะ ลอยกระทง กันในวันเพ็ญ (วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12) สำหรับปี พศ 2551 นี้ วัน ลอยกระทง ตรงกับวันพุธที่ 12 พฤศจิกายน การ ลอยกระทง นั้นเป็นพิธีที่สิบทอดกันมาแต่โบราณ ตามตำนานกล่าวว่า ผู้ที่คิดการ ลอยกระทง ขึ้นเป็นคนแรกนั้นคือ สนมเอกของพระร่วงแห่งกรุงสุโขทัย นางได้ทำกระทงรูปดอกบัว โดยทำจากดอกบัว กมุท ซึ่งเป็นดอกบัวชนิดพิเศษที่จะบานตอนกลางคืนเพียงปีละครั้งเท่านั้น หลังจากทำกระทงเสร็จ นางได้นำไปลอยในแม่น้ำเพื่อสักการะรอยพระพุทธบาท เมื่อพระร่วงทรงทราบความหมายของนาง จึงได้มีรับสั่งให้กษัตริย์ทุกพระองค์นับแต่นั้นมาให้จัดพิธี ลอยกระทง ขึ้นทุกปี จึงได้เกิดเป็นประเพณี ลอยกระทง ขึ้นมา ถึงแม้ว่าการ ลอยกระทง ครั้งแรกจะเกิดขึ้นในวัง และ เป็นการลอยกันในหมู่ชนชั้นสูงในยุคนั้น แต่ภายหลังการ ลอยกระทง ก็ได้ถูกเผยแพร่จนชาวบ้านทั่วไปก็ทำสืบต่อกันมาทุกปี การ ลอยกระทง ไม่จัดเป็นพระราชพิธี เพราะว่า การ ลอยกระทง นั้นไม่มีการประกอบพิธีทางศาสนาระหว่างทำการ ลอยกระทง แต่อย่างใด อีกทั้งยังเป็นประเพณีที่ทำกันทั้งชาววังทั้งชาวบ้านทั่วไป การ ลอยกระทง ครั้งแรกนั้นถูกเรียกว่า “ ลอยพระประทีป ” แต่ต่อมาชาวบ้านเรียกว่า “ ลอยกระทง ทรงประทีป ”  ในนปัจจุบันเหลือเพียงคำว่า “ ลอยกระทง ” เท่านั้น

                  การ ลอยกระทง ปัจจุบันยังมีการลอยกันในหลายประเทศในเอเชียของเรา ทั้ง ไทย จีน อินเดีย เขมร และพม่า รวมถึง ลาวด้วย การ ลอยกระทง แต่ละแห่งนั้นจะมีลักษณะคล้ายๆกันแต่ต่างกันที่ความเชื่อ สำหรับสังคมไทยนั้นส่วนใหญ่จะเชื่อว่า ลอยกระทง เพื่อขอคมาพระแม่คงคาที่เราได้ดื่มได้ใช้น้ำ และ อีกความเชื่อหนึ่งของคนไทยคือ ลอยกระทง เพื่อ ลอยทุกข์ โศก โรคภัย ออกไปจากชีวิต ในบางประเทศลอยเพื่อระลึกถึงบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว บางความเชื่อก็ลอยเพื่อบูชาพาะเกศแก้วจุฬามนี ซึ่งก็คือ พระเกศสของพระพุทธเจ้านั่นเอง ในอินเดียจะ ลอยกระทง เพื่อ บูชาพระคุตเถระ ที่บำเพ็ญเพียรอยู่ใต้ท้องทะเล สำหรับประโยชน์ที่เห็นได้ชัดเจนจากการ ลอยกระทง คือ ทำให้ครอบครัวได้มีกิจกรรมได้ทำร่วมกัน หายๆครอบครัวถือโอกาสไปทำบุญที่วัดในวัน ลอยกระทง ในสังคมชนบทหลายๆแห่ง ยังมีการ ช่วยกันทำความสะอาดแม่น้ำในวัน ลอยกระทง อีกด้วย แต่การ ลอยกระทง ส่วนใหญ่ในปัจจุบันโดยเฉพาะวัยรุ่นนั้นจะลืมความหมายของการ ลอยกระทง ที่แท้จริงไปหมด จะนึกถึงแต่ความสนุกสนานรื่นเริงที่ได้ออกไปเที่ยวกลางคืนเท่านั้น บางคนสนุกกับการเล่นพลุ เล่นดอกไม้ไฟจนทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนไปด้วย ทุกๆปีประเทศไทยเราจะมีข่าวผู้ที่ได้รับบาดเจ็บจากประทัดหรือดอกไม้ไฟในวัน ลอยกระทง อยู่เป็นประจำ บางคนยิ่งมีค่านิยมแบบผิดๆ พาแฟนหรือคนรักออกไปเที่ยวกลางคืนแล้วถือโอกาสทำเรื่องไม่ดี

                      พูดถึงประเพณี ลอยกระทง แบบทั่วไปกันแล้ว ทีนี้ลองมาดูพิธีในวัน ลอยกระทง ที่ไม่ค่อยมีคนรู้จักและปฏิบัติกันบ้าง พิธีที่จะกล่าวถึงคือ พิธีอาบแสงจันทร์ จะกระทำได้สองแบบคือ แบบแรกจะอาบแสงจันทร์ผ่านน้ำ โดยใช้น้ำเป็นสื่อกลางในการรับพลังจากแสงจันทร์ วิธีคือจะทำการอาบน้ำที่ตัดมาจากแม่น้ำในคืนวัน ลอยกระทง โดยเชื่อว่าน้ำจากแม่น้ำมีการดูดซับพลังจากแสงจันทร์ไว้ หากเราได้อาบน้ำนั้นเราก็จะได้รับพลังด้วย วิธีที่สองคือ อาบแสงจันทร์ตรงๆ โดยไม่ต้องมีน้ำเป็นสื่อกลาง การอาบแสงจันทร์แบบที่สองนี้จะ ทำโดยไปยืนกลางที่โล่งเวลาเที่ยงคืนของวัน ลอยกระทง ซึ่งเป็นเวลาที่พระจันทร์อยู่กลางศีรษะพอดี บางคนจะนุ่งผ้าน้อยชิ้น บางคนไม่นุ่งอะไรเลย เพื่อจะได้รับพลังจากแสงจันทร์ได้เต็มที่ ผู้รู้บอกว่าโบราณเชื่อว่าผู้หญิงหากได้รับการอาบแสงจันทร์ในคืนวัน ลอยกระทง แล้ว จะทำให้มีเสน่ห์น่าหลงไหลยิ่งขึ้น สำหรับผู้ชายหากได้อาบแสงจันทร์แล้ว จะทำให้วิชาอาคมแก่กล้าขึ้น หากใครเจ็บป่วยก็ทำให้อาการป่วยนั้นหายไปได้ ทำให้คนมีสมาธิมากขึ้น ซึ่งทั้งหมดนี้ก็ขึ้นอยู่กับความเชื่อของแต่ละคนว่า เรา ลอยกระทง กันเพื่ออะไร หากเราคิดในสิ่งที่ดีแล้ว ไม่ว่าเราจะ ลอยกระทง เพื่ออะไร ผมเชื่อว่า ทุกคนจะได้รับสิ่งดีๆนั้นเสมอครับ 

                ลอยกระทง ให้ปลอดภัย

                หลังจากที่ได้ทราบประวัติคร่าวๆของวัน ลอยกระทง กันไปแล้ว ทีนี้ก็มาทราบถึงวิธีการออกไป ลอยกระทง อย่างปลอดภัยกันบ้าง สำหรับการออกไป ลอยกระทง นั้นประการแรกเลยคือการแต่งกาย โดยเฉพาะผู้หญิงควรแต่งการให้มิดชิด เพราะเราต้องออกจากบ้านตอนกลางคืนอีกทั้งยังมีผู้คนจำนวนมาก การแต่งตัวไม่เหมาะสมอาจจะเกิดอันตรายได้ ควรคำนึงถึงกาละเทศะ และสถานที่ๆจะไปด้วย ประการต่อมาคือ ระหว่าง ลอยกระทง ให้ระวังการตกน้ำไว้ด้วย เพราะคืนวัน ลอยกระทง เป็นคืนพระจันทร์เต็มดวง ส่งผลให้น้ำในแม่น้ำต่างๆจะสูงขึ้นกว่าปกติ หากท่าน้ำที่ไป ลอยกระทง สูงกว่าระดับน้ำมากเกินไปก็ไม่ควรเสี่ยงก้มตัวลงไปวางกระทงลงน้ำมากจนเกินไป เพราะอาจทำให้พลัดตกน้ำได้ ประการที่สามคือเรื่องการจุดประทัด พลุ และดอกไม้ไฟ เราไม่ควรเล่นประทัดที่เสียงดังมากเกินไปเพราะอาจจะทำให้เกิดอันตรายกับตัวเองและคนรอบข้างได้ การเล่นพลุก็ไม่ควรนำมายิงในแนวราบ วิธียิงที่ถูกต้องคือการยิงขึ้นฟ้าไปในทิศทางที่ไม่มีคน สำหรับในคืนที่มีคนออกมาลอยกระทงมากๆนั้น ทิศเดียวที่จะปลอดคนและเหมาะกับการเล่นพลุคือ ทิศที่หันไปทางแม่น้ำ การยิงพลุไปทางแม่น้ำนั้นจะปลอดภัยที่สุด ส่วนดอกไม้ไฟ ในบรรดา สิ่งที่กล่าวมานั้นดอกไม้ไฟดูจะมีอันตรายน้อยที่สุด แต่ไม่ใช่ว่าจะไม่มีอันตรายเลย เพราะดอกไม้ไฟก็ยังมีความร้อนอยู่ การเล่นดอกไม้ไฟไม่ควรเล่นในที่ๆคนเบียดกันมากเกินไป ระวังการแกว่งไปโดนคนข้างๆหรือสะเก็ดไฟกระเด็นเข้าตาไว้ด้วย               

          ประการสุดท้ายคือ เด็กเล็ก ครอบครัวไหนที่ต้องออกไป ลอยกระทง โดยที่ต้องพาเด็กเล็กไปด้วย ให้ระวังการพลัดหลงไว้ด้วย อย่าปล่อยมือจากเด็กเป็นอันขาด ถึงแม้จะเป็นเวลาเล็กน้อยเพียงไม่กี่วินาทีก็ตาม เพราะนนอกจากจะมีโอกาสที่เด็กจะเดินพลัดหลงได้ง่ายนั้น ก็ต้องระวังมิจฉาชีพไว้ด้วย คนพวกนี้มักอาศัยจังหวะเผลอของเราอยู่แล้ว หากท่านเดินไปเจอเด็กคนอื่นที่ไม่รู้จักกำลังหลงทาง ให้พาไปหาตำรวจเท่านั้นแล้วปล่อยให้เป็นหน้าที่ของตำรวจ อย่าพาไปส่งในที่ๆเด็กบอก เพราะอาจจะเป็นแผนการของมิจฉาชีพที่ใช้เด็กเป็นตัวล่อก็ได้  

หวังว่าบทความและวิธีการเหล่านี้จะเป็นประโยชน์ในวัน ลอยกระทง ปีนี้ของท่านบ้างนะครับ  

ผมขอส่งท้ายบทความนี้ด้วยเพลง ลอยกระทง ละกันนะครับ  

  เพลง รำวงวัน “ ลอยกระทง ”  

วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้ำนองเต็มตลิ่ง เราทั้งหลายชายหญิง

สนุกกันจริง วัน ลอยกระทง

ลอย ลอยกระทง ลอย ลอยกระทง

ลอยกระทง กันแล้ว ขอเชิญน้องแก้วออกมารำวง

รำวงวัน ลอยกระทง รำวงวัน ลอยกระทง

บุญจะส่งให้เราสุขใจ บุญจะส่งให้เราสุขใจ                

Credit : สายลม