ระวังปอดบวมปลายฝนต้นหนาว เด็กเล็กเสี่ยงสูง

       ข้อมูลองค์การอนามัยโลก  ระบุว่า โรคปอดบวมเป็นสาเหตุการตายของเด็กทั่วโลกกว่าปีละ 2 ล้านคน หรือทุกๆ 15 วินาทีจะมีเด็กตาย 1 คน องค์กรพันธมิตรวันปอดบวมโลก (World Pneumonia Day Coalition) จึงกำหนดให้วันที่ 2 พฤศจิกายน 2552 เป็น “วันปอดบวมโลก” ครั้ง แรก เพื่อกระตุ้นให้ทุกคนร่วมมือกันลดอุบัติการณ์การเสียชีวิตจากโรคปอดบวม เน้นย้ำให้สถานพยาบาลในสังกัดสาธารณสุขจังหวัดเพิ่มการเฝ้าระวังโรคปอดบวม เป็นพิเศษ

          ศ.เกียรติคุณ นพ.ธีรชัย ฉันทโรจน์ศิริ ประธานชมรมโรคระบบหายใจและเวชบำบัดวิกฤตในเด็กแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ช่วงปลายฝนต้นหนาวเป็นฤดูที่โรคระบบทางเดินหายใจระบาดหนัก เนื่องจากอากาศชื้นจะเอื้ออำนวยให้เชื้อโรคต่างๆ มีชีวิตอยู่ได้นานขึ้น โดยเฉพาะโรคปอดบวม ซึ่งเป็นโรคที่เด็กเล็กเป็นกันมาก ที่สำคัญพบว่าโรคปอดบวมเป็นโรคแทรกซ้อนที่สำคัญ จากเด็กที่ได้รับเชื้อไข้หวัดใหญ่ ซึ่งจะส่งผลให้อาการทวีความรุนแรงมากขึ้นหลายเท่า จนอาจจะทำให้เสียชีวิตได้ ส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัส หรือเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียนิวโมคอคคัสชนิดรุนแรง (โรคไอพีดี)

          เชื้อนิวโมคอคคัส หรือ สเตรปโตคอคคัส นิวโมเนียอี นอกจากจะก่อให้เกิดปอดบวมรุนแรง หรือปอดอักเสบแล้ว ยังสามารถแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ ที่ทำให้เกิดโรคติดเชื้อรุนแรง เช่น โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ โรคติดเชื้อในกระแสเลือดและหูอักเสบ เป็นต้น และถ้าเกิดกับเด็กเล็กที่มีอายุต่ำกว่า 2 ขวบ หรือในเด็กเล็กที่มีระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องก็จะมีอาการรุนแรงมากขึ้นได้

          โดยทั่วไปเชื้อนิวโมคอคคัส พบอยู่ในโพรงจมูกและลำคอของคนทั่วไป โดยเฉพาะในเด็กเล็กจะมีความชุกของเชื้อในโพรงจมูกสูงกว่าในผู้ใหญ่ และสามารถแพร่กระจายสู่คนอื่นโดยผ่านละอองฝอยของน้ำมูก หรือเสมหะ เวลาไอจาม หรือฝ่ามือที่สัมผัสกับสิ่งต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงปลายฝนต้นหนาว หรือหน้าหนาว

          ซึ่งอากาศเย็นทำให้เชื้อสามารถแพร่กระจายในอากาศได้ดี ในที่ที่เด็กอยู่รวมกันหนาแน่น เช่นในสถานเลี้ยงเด็กกลางวัน (Day Care) เด็ก ที่อยู่ในชุมชนแออัด เด็กที่เป็นโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคปอด โรคเบาหวาน และโรคเลือดซิกเคิลเซลล์ และในกลุ่มเด็กที่มีภูมิต้านทานต่ำ เช่น ผู้ที่ตัดม้ามออก หรือม้ามทำงานไม่ปกติ ผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวี ก็จะมีความเสี่ยงสูงขึ้น เป็นต้น

          ในกรณีเด็กเล็ก ซึ่งเป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคปอดบวมนั้น พ่อแม่ควรเฝ้าระวังและป้องกันอย่างใกล้ชิด ด้วยการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและดูแลสุขภาพของลูกให้แข็งแรง หากลูกไม่สบายต้องสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด เพราะเด็กเล็กยังไม่สามารถบอกกล่าวอาการเจ็บป่วยได้ด้วยตนเอง และบางครั้งมีโอกาสมีปอดบวมแทรกซ้อนได้ อาการสำคัญที่ต้องสังเกตคือ ไข้ ไอมาก หายใจเร็วกว่าปกติ หอบ หรือหายใจลำบากจนซี่โครงบุ๋ม ซึ่งอาการดังกล่าวเป็นสัญญาณเตือนว่าลูกอาจเป็นปอดบวม ควรรีบพาไปพบแพทย์