ทางเดินของชีวิต...ฯ

"ข้อธรรมที่กระจายออกไป อาจย่นรวบลงได้แม้เพียงหนึ่งคำ
ทีนี้ เรามาดูกันอีกที ดูอย่างรวบรัด ที่เราไปกระจายออกไป
ให้มันมากนั้น ซึ่งจะเห็นชัด เห็นชัดทีหนึ่งเราต้องรวบรัดหรือ
สรุปให้มันเหลือน้อยเข้ามาอีกทีหนึ่ง

ดูอย่าง analysis. ดูให้มันเป็นแฉกๆออกไป, ดูอย่าง
synthesis. ดูให้มันหดกลับเข้ามา มันก็จะน้อยลงๆ ; ถ้าเรา
ดูอย่างสงเคราะห์ กลับเข้ามา เหลือเพียง..'ศีล สมาธิ ปัญญา'

ใน...'มรรคมีองค์ ๘ ; ๒ องค์ขั้นแรกเป็นปัญญา,๓ องค์ตรงกลาง
เป็นศีล, ๓ องค์สุดท้ายเป็นสมาธิ, ย่อลงเหลือ..'ศีล สมาธิ ปัญญา'

ทีนี้ ลำดับวิสุทธิ๗ อย่างที่ว่า...อันดับแรกเป็นศีล, อันที่สองเป็น
สมาธิ, เหลือนอกนั้นก็เป็นปัญญาหมด; ก็เหลือแต่ศีล สมาธิ ปัญญา
ศีล สมาธิ ปัญญานี้ จำนวนตั้ง ๓ ทำให้เหลือเพียงหนึ่ง...นี่คือ..'ทาง'
หนทางนี้ : "หนทางเอก" หนทางสายเดียว เพียงคำว่า.."ทาง"
แต่เพียงคำเดียว สำหรับพุทธศาสนาทั้งหมดทั้งสิ้น ๘๔,๐๐๐ พระ-
ธรรมขันธ์, ตั้ง ๘๔,๐๐๐ ประเด็น

item มีตั้ง ๘๔,๐๐๐ แล้วมาเหลือเพียงคำๆเดียวว่า..."ทาง"
ถ้าเราเข้าใจคำว่า..."ทาง" ก็เหมือนรู้เรื่อง ๘๔,๐๐๐ เรื่อง: ทางผิด
ทางถูก ทางครึ่ง ทางอะไร? หนทางเป็นอย่างไร? ผลของมันเป็น
อย่างไร? มันตั้ง ๘๔,๐๐๐ ประเด็น แต่พอสรุปแล้ว เหลือแต่คำว่า
"ทาง" ; แล้วก็รู้ที่จะเดินไป, แล้วก็ถึงจุดหมายปลายทาง...ฯ

~ท่านพุทธทาสภิกขุ~
ขอนอบน้อมแด่คุณพระพุทธ คุณพระธรรม คุณพระสงฆ์...ฯ