1. กรรม (พันธุ์)
แม้ว่าโรคสมองเสื่อมอันดับหนึ่งที่คนขยาดอย่างอัลไซเมอร์ และโรคสมองเสื่อมอื่น ๆ บางชนิดรวมถึงที่พบมากรองลงมาอย่างโรคสมองเสื่อมจากปัญหาหลอดเลือดสมอง จะพบว่ามีพันธุกรรมเป็นปัจจัยเสี่ยงอย่างหนึ่ง แต่ก็ต้องไม่มองข้ามความจริงที่สำคัญอีกอย่างที่ว่า ครอบครัวไม่ได้หยิบยื่นเพียงยืนที่มีส่วนชี้ชะตาสุขภาพของคุณเท่านั้น แต่ยังมีอิทธิพลอย่างใหญ่หลวงต่อรูปแบบการใช้ชีวิต ตั้งแต่รายละเอียดปลีกย่อยไปถึงเรื่องใหญ่ ๆ ไม่ว่าจะรสนิยมการกินอยู่ ใช้ชีวิต มุมมองและการลงทุนเพื่อสุขภาพ ซึ่งเหล่านี้คือสิ่งที่อยู่ในกำมือของคุณเอง อย่าลืมว่าผู้คนที่มีพันธุกรรมเสี่ยงโรคร้ายนับแสนนับล้านรอดพ้นเงื้อมมือมารอย่างอัลไซเมอร์ โรคมะเร็ง โรคหัวใจ ฯลฯ ตลอดชั่วชีวิต และผู้คนเหล่านั้นส่วนหนึ่งย่อมตระหนักถึงความจริงดังกล่าว และเลือกที่จะปรับตัวใช้ชีวิตอย่างชาญฉลาด
2. หัวใจอ่อนแอ
ในทางการแพทย์การตรวจวิเคราะห์โรคสมองเสื่อมหรืออาการถดถอยทางสมองอื่น ๆ ก่อนอื่นแพทย์จะต้องมองหาโรคที่เกี่ยวข้อง ซึ่งมีกระทบต่อหัวใจและหลอดเลือดอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นโรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง ไขมันในหลอดเลือดสูง รวมถึงโรคเบาหวานและภาวะน้ำหนักเกิน การแพทย์ยุคใหม่ฟันธงแรง ๆ ว่าหากคุณต้องการตัดความเสี่ยงความถดถอยทางสมองไปจนถึงโรคสมองเสื่อมล่ะก็ จะตัดวงจรความเสี่ยงของโรคเกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือดเสีย เพราะนั่นคือหนทางที่มีประสิทธิภาพอย่างมาก
3. ติดหวานติดมัน
พูดเรื่องหัวใจก็ต้องพุ่งเป้าไปที่ศัตรูอันดับต้น ๆ ของหลอดเลือด อย่างอาหารไขมัน (ชั้นแย่) และคอเลสเตอรอลสูง สองวายร้ายนี้อาจทำให้คุณเสี่ยงต่อโรคสมองเสื่อมมากกว่าคนปกติ ถึง 6 เท่า (ข้อมูลจากสมาคมผู้ดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมประเทศไทย) เรารู้ดีว่าใคร ๆ ก็ชอบของหวานมันกันทั้งนั้น แต่อย่าให้ร่างกายของคุณถูกโจมตีซ้ำซากด้วยไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์ ที่ซึ่งร่างกายจะเก็บสะสมไว้ในฐานะคอเลสเตอรอลร้าย (LDL) ศัตรูตัวฉกาจของหลอดเลือด ด้วยนิสัยชอบหอบหิ้วเบเกอรี่ติดมือกลับบ้านทุกเย็น ติดอาหารฟาสต์ฟู้ดที่เน้นของทอดชุ่มน้ำมัน
4. เป็นมิตรกับบุหรี่-เหล้า
มีหลักฐานจากงานวิจัยหลาย ๆ แห่งยืนยันว่า การติดเหล้า-สูบบุหรี่จัด นำไปสู่ภาวะ "สมองฝ่อ" แบบนับถอยหลังได้ ในบุหรี่มีสารพิษอันตรายหลายพันชนิดที่พร้อมโจมตีเซลล์ทุกส่วนของร่างกาย แถมก่อโรคให้คุณได้ตั้งแต่ศีรษะจรดเท้า รวมถึงโรคมะเร็งหลายชนิดไม่ใช่แค่โรคมะเร็งปอดอย่างที่เข้าใจกันเท่านั้น ระหว่างที่หลบมาคลายเครียดด้วยการอัดควันเข้าปอด ทุกครั้งที่คุณหายใจควันพิษได้แย่งพื้นที่ออกซิเจนที่ควรจะถูกป้อนเข้าสู่สมองอย่างเต็มที่แปลง่าย ๆ ว่าในขณะที่คุณกำลังปรนเปรออาการเสพติดที่ทำให้รู้สึกผ่อนคลายชั่วครั้งชั่วคราว สุขภาพสมองโดยรวมของคุณกำลังอ่อนแอลง
5. เหงา เบื่อ เรื้อรัง
มีการค้นพบว่าความรู้สึกเดียวดายสามารถปั่นทอนศักยภาพสมองของคุณได้ และมีการสำรวจพบว่าคนเรากลัวการต้องอยู่เดียวดายยิ่งกว่าการตายด้วยอุบัติเหตุเสียอีก เพราะความรู้สึกว้าเหว่ไร้สังคม ยังอาจนำไปสู่ภาวะ "ซึมเศร้าเรื้อรัง" ซึ่งแค่โดยเบื้องต้นก็มีผลบั่นทอนความจำ สมาธิ ความสามารถในการคิดของคุณโดยตรง หรือที่รวม ๆ เรียกว่า ความสามารถทางสมองถดถอย (Cognitive Decline) นั่นเป็นเหตุให้หลายคนที่กำลังถูกครอบงำด้วยภาวะซึมเศร้านึกว่าตัวเองเป็นอัลไซเมอร์ หรือกลัวว่าสมองกำลังผิดปกติ ซึ่งปกติแล้วเมื่อแพทย์บำบัดภาวะซึมเศร้าในระยะเวลาอันเหมาะสม สมองของคุณก็กลับมาฉับไวดังเดิมได้
6. เลี้ยงความดันให้สูง
คนเราย่อมต้องมีวาระความดันโลหิตสูง-ต่ำ ในแต่ละวัน แต่ถ้าปล่อยให้ความดันโลหิตสูงเป็นภาวะปกติล่ะก็อันตรายแน่ ความดันโลหิตสูงขัดขวางการไหลเวียนของเลือดสู่สมอง โดยทำให้หลอดเลือดสมองตีบ แม้กระทั่งแตกหรือรั่ว ทั้งยังพบว่าอาจทำให้เกิดการลีบฝ่อของสมองส่วนฮิปโปแคมปัส ซึ่งมีผลต่อการเชื่อมโยงความทรงจำและการสร้างความทรงจำระยะยาว ดังนั้นอาจกล่าวได้ว่าความดันโลหิตสูงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้สมองทำงานช้าลงแบบไม่เกี่ยงอายุ และในทางการแพทย์ถือเป็นสิ่งทำนายอย่างหนึ่งว่า ในภายภาคหน้า เมื่อสูงวัยขึ้นไปคุณอาจต้องเผชิญกับโรคสมองเสื่อม
แม้ว่าโรคสมองเสื่อมอันดับหนึ่งที่คนขยาดอย่างอัลไซเมอร์ และโรคสมองเสื่อมอื่น ๆ บางชนิดรวมถึงที่พบมากรองลงมาอย่างโรคสมองเสื่อมจากปัญหาหลอดเลือดสมอง จะพบว่ามีพันธุกรรมเป็นปัจจัยเสี่ยงอย่างหนึ่ง แต่ก็ต้องไม่มองข้ามความจริงที่สำคัญอีกอย่างที่ว่า ครอบครัวไม่ได้หยิบยื่นเพียงยืนที่มีส่วนชี้ชะตาสุขภาพของคุณเท่านั้น แต่ยังมีอิทธิพลอย่างใหญ่หลวงต่อรูปแบบการใช้ชีวิต ตั้งแต่รายละเอียดปลีกย่อยไปถึงเรื่องใหญ่ ๆ ไม่ว่าจะรสนิยมการกินอยู่ ใช้ชีวิต มุมมองและการลงทุนเพื่อสุขภาพ ซึ่งเหล่านี้คือสิ่งที่อยู่ในกำมือของคุณเอง อย่าลืมว่าผู้คนที่มีพันธุกรรมเสี่ยงโรคร้ายนับแสนนับล้านรอดพ้นเงื้อมมือมารอย่างอัลไซเมอร์ โรคมะเร็ง โรคหัวใจ ฯลฯ ตลอดชั่วชีวิต และผู้คนเหล่านั้นส่วนหนึ่งย่อมตระหนักถึงความจริงดังกล่าว และเลือกที่จะปรับตัวใช้ชีวิตอย่างชาญฉลาด
2. หัวใจอ่อนแอ
ในทางการแพทย์การตรวจวิเคราะห์โรคสมองเสื่อมหรืออาการถดถอยทางสมองอื่น ๆ ก่อนอื่นแพทย์จะต้องมองหาโรคที่เกี่ยวข้อง ซึ่งมีกระทบต่อหัวใจและหลอดเลือดอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นโรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง ไขมันในหลอดเลือดสูง รวมถึงโรคเบาหวานและภาวะน้ำหนักเกิน การแพทย์ยุคใหม่ฟันธงแรง ๆ ว่าหากคุณต้องการตัดความเสี่ยงความถดถอยทางสมองไปจนถึงโรคสมองเสื่อมล่ะก็ จะตัดวงจรความเสี่ยงของโรคเกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือดเสีย เพราะนั่นคือหนทางที่มีประสิทธิภาพอย่างมาก
3. ติดหวานติดมัน
พูดเรื่องหัวใจก็ต้องพุ่งเป้าไปที่ศัตรูอันดับต้น ๆ ของหลอดเลือด อย่างอาหารไขมัน (ชั้นแย่) และคอเลสเตอรอลสูง สองวายร้ายนี้อาจทำให้คุณเสี่ยงต่อโรคสมองเสื่อมมากกว่าคนปกติ ถึง 6 เท่า (ข้อมูลจากสมาคมผู้ดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมประเทศไทย) เรารู้ดีว่าใคร ๆ ก็ชอบของหวานมันกันทั้งนั้น แต่อย่าให้ร่างกายของคุณถูกโจมตีซ้ำซากด้วยไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์ ที่ซึ่งร่างกายจะเก็บสะสมไว้ในฐานะคอเลสเตอรอลร้าย (LDL) ศัตรูตัวฉกาจของหลอดเลือด ด้วยนิสัยชอบหอบหิ้วเบเกอรี่ติดมือกลับบ้านทุกเย็น ติดอาหารฟาสต์ฟู้ดที่เน้นของทอดชุ่มน้ำมัน
4. เป็นมิตรกับบุหรี่-เหล้า
มีหลักฐานจากงานวิจัยหลาย ๆ แห่งยืนยันว่า การติดเหล้า-สูบบุหรี่จัด นำไปสู่ภาวะ "สมองฝ่อ" แบบนับถอยหลังได้ ในบุหรี่มีสารพิษอันตรายหลายพันชนิดที่พร้อมโจมตีเซลล์ทุกส่วนของร่างกาย แถมก่อโรคให้คุณได้ตั้งแต่ศีรษะจรดเท้า รวมถึงโรคมะเร็งหลายชนิดไม่ใช่แค่โรคมะเร็งปอดอย่างที่เข้าใจกันเท่านั้น ระหว่างที่หลบมาคลายเครียดด้วยการอัดควันเข้าปอด ทุกครั้งที่คุณหายใจควันพิษได้แย่งพื้นที่ออกซิเจนที่ควรจะถูกป้อนเข้าสู่สมองอย่างเต็มที่แปลง่าย ๆ ว่าในขณะที่คุณกำลังปรนเปรออาการเสพติดที่ทำให้รู้สึกผ่อนคลายชั่วครั้งชั่วคราว สุขภาพสมองโดยรวมของคุณกำลังอ่อนแอลง
5. เหงา เบื่อ เรื้อรัง
มีการค้นพบว่าความรู้สึกเดียวดายสามารถปั่นทอนศักยภาพสมองของคุณได้ และมีการสำรวจพบว่าคนเรากลัวการต้องอยู่เดียวดายยิ่งกว่าการตายด้วยอุบัติเหตุเสียอีก เพราะความรู้สึกว้าเหว่ไร้สังคม ยังอาจนำไปสู่ภาวะ "ซึมเศร้าเรื้อรัง" ซึ่งแค่โดยเบื้องต้นก็มีผลบั่นทอนความจำ สมาธิ ความสามารถในการคิดของคุณโดยตรง หรือที่รวม ๆ เรียกว่า ความสามารถทางสมองถดถอย (Cognitive Decline) นั่นเป็นเหตุให้หลายคนที่กำลังถูกครอบงำด้วยภาวะซึมเศร้านึกว่าตัวเองเป็นอัลไซเมอร์ หรือกลัวว่าสมองกำลังผิดปกติ ซึ่งปกติแล้วเมื่อแพทย์บำบัดภาวะซึมเศร้าในระยะเวลาอันเหมาะสม สมองของคุณก็กลับมาฉับไวดังเดิมได้
6. เลี้ยงความดันให้สูง
คนเราย่อมต้องมีวาระความดันโลหิตสูง-ต่ำ ในแต่ละวัน แต่ถ้าปล่อยให้ความดันโลหิตสูงเป็นภาวะปกติล่ะก็อันตรายแน่ ความดันโลหิตสูงขัดขวางการไหลเวียนของเลือดสู่สมอง โดยทำให้หลอดเลือดสมองตีบ แม้กระทั่งแตกหรือรั่ว ทั้งยังพบว่าอาจทำให้เกิดการลีบฝ่อของสมองส่วนฮิปโปแคมปัส ซึ่งมีผลต่อการเชื่อมโยงความทรงจำและการสร้างความทรงจำระยะยาว ดังนั้นอาจกล่าวได้ว่าความดันโลหิตสูงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้สมองทำงานช้าลงแบบไม่เกี่ยงอายุ และในทางการแพทย์ถือเป็นสิ่งทำนายอย่างหนึ่งว่า ในภายภาคหน้า เมื่อสูงวัยขึ้นไปคุณอาจต้องเผชิญกับโรคสมองเสื่อม
กระทู้ร้อนแรงที่สุดของวันนี้
กระทู้ล่าสุด
รูปเด่นน่าดูที่สุดของวันนี้
