แปรงเบาๆ ให้ถึงคอฟัน

การแปรงฟันให้ได้ประโยชน์สูงสุดนั้น นอกจากใช้วิธี “แปรงแห้ง” เพื่อคงฟลูออไรด์ไว้ในช่องปากแล้ว วิธีการขยับขนแปรงสีฟันก็สำคัญ

วิธีการขยับแปรงสีฟันเพื่อให้ขนแปรงทำความสะอาดผิวฟันนั้นมีอยู่หลายวิธีในผู้ใหญ่ แต่สำหรับเด็กที่ยังไม่สามารถควบคุมกล้ามเนื้อมือได้ดี มักจะแนะนำให้ใช้วิธีถูไปมาซ้ายขวา

งานวิจัยเรื่องหนึ่งตีพิมพ์ในวารสารทันตแพทย์แห่งประเทศสหราชอาณาจักร เมื่อปี 2014 รวบรวมคำแนะนำวิธีแปรงฟันจากทั่วโลกเกือบ 60 แหล่ง อาทิ ขยับขนแปรงสั้น ๆ แล้วปัดจากคอฟันไปทางปลายฟัน ขยับขนแปรงสั้น ๆ ที่คอฟันโดยไม่ต้องปัด ปัดจากคอฟันไปทางปลายฟันโดยไม่ต้องขยับ (ฟันบนปัดลง ฟันล่างปัดขึ้น) หมุนแปรงเป็นวงกลมบริเวณคอฟัน และวิธีถูแปรงไปมาซ้ายขวา

แม้วิธีขยับปัดจะเป็นวิธีที่ทันตแพทย์แนะนำมากที่สุด แต่งานวิจัยที่มีอยู่ไม่สามารถสรุปได้ว่าวิธีใดดีกว่าวิธีใด ดังนั้นวิธีที่ง่าย ปฏิบัติตามได้ น่าจะเป็นคำตอบสำหรับประชาชนทั่วไป

จุดร่วมที่สำคัญของวิธีการแปรงแบบต่าง ๆ คือ แปรงที่คอฟัน (ส่วนโคนฟันที่ชิดกับเหงือก) ทั้งนี้ เพราะบริเวณคอฟันเป็นส่วนที่เว้าเข้าไปจากตัวฟัน ทำให้กลไกการทำความสะอาดตามธรรมชาติด้วยการเคี้ยวอาหาร การขยับของลิ้นและกระพุ้งแก้มไม่สามารถเข้าทำความสะอาดได้ถึงคอฟัน จึงเป็นที่หมักหมมของคราบจุลินทรีย์ (พลัค) ที่มีสีขาวลักษณะคล้ายลิ่มนม เมื่อนานเข้าก็จะแข็งตัวกลายเป็นหินน้ำลาย (หินปูน)

ถ้าแปรงโดนคอฟันสะอาดก็ไม่จำเป็นต้องไปขูดหินปูน อย่างไรก็ดี บริเวณคอฟันมีเคลือบฟันที่บาง หากแปรงแรงจะทำให้ฟันสึกและเสียวฟันตามมา วิธีขยับปัดหรือถูไปมาจะเกลี้ยงกว่า แต่ก็จะเสี่ยงต่อการเกิดฟันสึกได้มากกว่าวิธีปัดจากคอฟันไปปลายฟัน นอกจากนั้น บางคนยังเข้าใจผิดว่าต้องเน้นการแปรงบนด้านบดเคี้ยว เพราะคิดว่าใช้เคี้ยวอาหารจึงสกปรก ในความจริงฟันที่มีคู่สบและใช้เคี้ยวอาหารตามปกติ จะไม่มีคราบจุลินทรีย์บนด้านบดเคี้ยวและจึงไม่จำเป็นต้องแปรง

แปรงเบา ๆ ให้โดนคอฟันทั่วทุกซี่ทุกด้าน (ด้านนอกหรือฝั่งที่ติดกระพุ้งแก้ม และด้านในฝั่งที่ติดกับลิ้น/เพดานปาก) และใช้แปรงขนนุ่ม จะขยับแปรงแบบใดก็ได้ แล้วลองเช็กตัวเองดูเมื่อแปรงเสร็จว่ายังมีคราบจุลินทรีย์หลงเหลือหรือไม่ (ใช้เล็บ ไม้จิ้มฟัน หรือหลอดกาแฟลองเขี่ยดูที่คอฟัน) หาสมดุลของตัวเอง ที่คอฟันสะอาดและไม่แรงเกินไปจนคอฟันสึก