มะเขือเทศเป็นผักหรือผลไม้

คุณ “เอ๋ย” ส่งอีเมลมาถึง ‘ถามตอบรอบโลก’ ขอให้ช่วยเคลียร์ปัญหาคาใจให้หน่อย เพราะได้ฟังจากเพื่อนคนหนึ่งว่ามะเขือเทศนั้นเป็นผลไม้ ซึ่งเรื่องนี้คุณเอ๋ยขอเถียงขาดใจว่าไม่จริง แต่เพื่อนก็ยืนยันเหมือนกันว่าถูกต้องล้านเปอร์เซ็นต์ แล้วตกลงใครถูกใครผิดกันล่ะเนี่ย!

ก่อนกรรมการจะตัดสินว่าใครผิดหรือถูก คงต้องย้อนไปดูต้นตอของปัญหา นั่นคือนิยามของคำว่า ‘ผัก’ และ ‘ผลไม้’

ในทางพฤกษศาสตร์ ผลไม้ คือ รังไข่ที่เจริญเต็มที่ของพืชดอก ส่วน ผัก คือ ส่วนที่กินได้ของพืชล้มลุก ไม่ว่าจะเป็น ราก (แครอท) ก้าน (หน่อไม้ฝรั่ง) ใบ (ผักกาด) หัว (กระเทียม) หน่อ ดอก (บล็อกโคลี)

ถ้าดูตามนิยามทางพฤกษศาสตร์ คงไม่แคล้วต้องสรุปว่า มะเขือเทศนั้นเป็นผลไม้แน่ๆ แต่คุณเอ๋ยและผู้อ่านอีกหลายๆ คนก็คงจะยังเถียงในใจว่าไม่จริ๊ง ไม่จริง

โดยปกติพวกเรามักจะวัดความแตกต่างระหว่างผักกับผลไม้ที่ความหวาน ซึ่งผลไม้มักจะมีรสหวานมากกว่าผัก เนื่องจากมันมีน้ำตาลฟรุกโตสอยู่สูง และการที่มีรสหวานก็ช่วยดึงดูดให้สัตว์มากิน อันเป็นหนทางในการขยายพันธุ์ที่ดี เพราะอย่างนี้ทั้งมะเขือเทศ แตงกวา ฟักทอง พริก มะเขือ และฝักถั่ว จึงเป็นผลไม้ที่คนส่วนใหญ่คิดว่าเป็นผัก

และสถานะความเป็นผักหรือผลไม้ของมะเขือเทศก็เคยถูกส่งขึ้นพิจารณาถึงในศาลสูงสุดของสหรัฐฯ มาแล้ว เมื่อนักธุรกิจกลุ่มหนึ่งฟ้องร้องเจ้าหน้าที่ท่าเรือ ที่เก็บภาษีนำเข้ามะเขือเทศของพวกเขา ตามกฎหมายว่าด้วยภาษีศุลกากรปี 1883 ซึ่งกำหนดให้ผู้นำเข้าผักต้องจ่ายภาษี และยกเว้นภาษีนำเข้าให้กับผลไม้

ศาลสูงสหรัฐฯ ตัดสินเรื่องนี้โดยระบุว่า คำว่า ผัก ตามนิยามของกฎหมายว่าด้วยภาษีศุลการกร เป็นคำนิยามตามแบบที่คนทั่วไปเข้าใจกัน ไม่ใช่คำนิยามทางพฤกษศาสตร์ กรณีนี้มะเขือเทศจึงถือว่าเป็นผัก และการนำเข้ามะเขือเทศย่อมต้องจ่ายภาษี

แถมท้ายอีกสักนิดด้วยเรื่องราวน่าสนใจของผลไม้ที่ถูกคนเรียกว่าเป็นผัก รู้แล้วจะอึ้ง มะเขือเทศเป็นผลไม้ที่ผู้คนทั่วโลกนิยมกันมากที่สุด โดยแต่ละปีมีผลผลิตออกมามากกว่า 60 ล้านตัน มากกว่าผลไม้ยอดนิยมอันดับสอง คือ กล้วย ถึง 16 ล้านตัน ส่วนผลไม้ที่ได้รับความนิยมลำดับรองๆ ลงไป ได้แก่ แอ็ปเปิ้ล (36 ล้านตัน) ส้ม (34 ล้านตัน) และแตงโม (22 ล้านตัน)