อาการกระตุก…ขณะนอนหลับ !!!

อาการกระตุกขณะนอนหลับ เกิดจากการทำงานของกล้ามเนื้อเป็นระยะในขณะนอนหลับ ซึ่งอาจมีระดับความรุนแรงที่มากน้อยแตกต่างกัน เช่น บางคนมีอาการกระดิกนิ้วหัวแม่เท้า กระดิกเท้า หรือกระดิกนิ้วมือเป็นระยะ ๆ บางคนมีอาการรุนแรงถึงขั้นเตะถีบ ฟาดแขนฟาดขา หรือแม้กระทั่งกระตุกทั้งตัว ซึ่งอาการกระตุกทั้งหลายเหล่านี้เกิดขึ้นแล้วผู้ที่กระตุกอาจจะรู้สึกตัวหรือไม่รู้สึกตัวก็ได้ แต่ส่วนใหญ่มักจะไม่รู้สึกตัว โดยมักจะตื่นเพียงเล็กน้อยแล้วนอนหลับต่อ ซึ่งหากมีอาการกระตุกรุนแรง และบ่อยครั้ง ก็อาจส่งผลทำให้รู้สึกนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอในตอนเช้าและง่วงในเวลากลางวันได้

ส่วนสาเหตุของอาการกระตุกขณะหลับนั้นยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่ส่วนใหญ่มักสันนิษฐานว่าอาจเกิดจากความเครียด ความวิตกกังวลก่อนการนอนหลับ การอดนอน และเกิดจากโรคบางชนิด เช่น เบาหวาน ไต โรคเส้นเลือดในสมองตีบ หรือการได้รับยาบรรเทาอาการซึมเศร้า นอกจากนี้ยังมีการสันนิษฐานว่าอาการกระตุกขณะนอนหลับอาจเกิดจากปฏิกิริยาที่สับสนของสมอง โดยเมื่อร่างเข้าสู่ภาวะนอนหลับ ระบบการทำงานต่าง ๆ ของร่างกายก็เริ่มปรับตัวทำงานน้อยลง เช่น หัวใจเต้นช้าลง หายใจช้าลง กล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ก็ปรับตัวสู่การทำงานที่ช้าลงเช่นกัน โดยกล้ามเนื้อจะได้รับสัญญาณจากสมองเพื่อให้คลายตัวลงพร้อม ๆ กัน เพื่อเตรียมพร้อมสู่การนอนหลับ

แต่ในบางครั้ง เมื่อกล้ามเนื้อได้รับสัญญาณให้คลายตัวลงพร้อม ๆ กัน อาจทำให้สมองเกิดความสับสนว่าเราตกจากที่สูงลงมาหรือไม่ เนื่องจากไม่มีการทำงานของกล้ามเนื้อเพื่อให้ร่างกายยืน นอน นั่ง สมองจึงตอบสนองด้วยการให้กล้ามเนื้อเกร็งตัวและกระตุกอย่างรวดเร็ว ในบางครั้งสมองจึงอาจสร้างความรู้สึกคล้ายกับว่าเราตกจากที่สูงร่วมด้วยนั่นเอง

อาการกระตุกขณะนอนหลับนับเป็นปัญหาในการหลับอย่างหนึ่งที่สามารถเกิดได้กับทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะผู้ใหญ่วัยกลางคนขึ้นไป เมื่อมีอายุมากขึ้นก็พบว่ามักมีอาการกระตุกขณะหลับมากขึ้น นอกจากนี้อาการกระตุกขณะหลับยังสามารถเกิดขึ้นกับสัตว์ชนิดต่าง ๆ ได้อีกด้วย

อาการกระตุกขณะนอนหลับนั้น สามารถพบได้ในอวัยวะหลายส่วน แต่พบบ่อยได้ที่บริเวณขา จนมีชื่อเรียกเฉพาะว่า โรคภาวะขากระตุกขณะนอนหลับ (Periodic limb movement disorder LMD) คือจะมีอาการขากระตุกเป็นพัก ๆ ทำให้การนอนหลับไม่ต่อเนื่อง มักเกิดขึ้นทุก ๆ 20-90 นาที และผู้ที่กระตุกจะไม่รู้สึกตัวเพราะเกิดในช่วงสั้นมาก

นอกจากนี้ยังมีโรคซึ่งมีลักษณะของกลุ่มอาการคล้ายกับโรคภาวะขากระตุกขณะนอนหลับ (PLMD) คือ กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุข (Restless Legs Syndrome: RLS) คือผู้ป่วยจะรู้สึกเหมือนว่ามีอะไรคลาน ไต่ หรือกวนอยู่ที่ขา เช่น รู้สึกว่ามีแมลงหรือหนอนไต่อยู่ที่ขา หรือรู้สึกว่าบางสิ่งคืบคลานอยู่ในกล้ามเนื้อขา ทำให้รู้สึกต้องขยับขาอยู่บ่อย ๆ และมักเป็นในเวลาเข้านอน ซึ่งเกือบทั้งหมดของผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีการกระตุกของขาขณะนอนหลับ ซึ่งต่างจากโรค PLMD ที่จะกระตุกขาขณะนอนหลับ แต่ไม่ได้รู้สึกมีอะไรมาไต่ขา หรืออยากจะขยับขา

การรักษาอาการกระตุกขณะนอนหลับนั้น หากรู้สาเหตุที่แน่ชัดสามารถทำได้โดยรักษาที่สาเหตุของโรคนั้น แต่ถ้าไม่รู้สาเหตุที่แน่ชัด หรือมีอาการกระตุกอย่างรุนแรงส่งผลกระทบต่อการนอนหลับ อาจรักษาได้โดยรับประทานยา เพื่อช่วยลดอาการกระตุกและทำให้สามารถนอนหลับพักผ่อนได้ดียิ่งขึ้น

เมื่อเรารู้จักที่มาที่ไปและลักษณะอาการของโรคแล้ว ก็อย่าลืมพยายามหมั่นสังเกตอาการนอนของตัวเอง เพื่อที่เราจะได้รู้จักตัวเองได้ดียิ่งขึ้น และสามารถป้องกันและรักษาอาการโรคได้อย่างทันท่วงทีด้วยค่ะ

เพราะฉะนั้นคืนนี้อย่าลืมลองสังเกตอาการนอนของตัวเองกันบ้างนะคะ……^^