ใช้ราชาศัพท์ พระบรมศพ พระศพ และ ศพ อย่างไรให้ถูกต้อง

พระบรมศพ คือศพของพระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี และสมเด็จพระบรมราชวงศ์ผู้ทรงสัปตปฎลเศวตฉัตรคือฉัตรขาว 7 ชั้นขึ้นไป เช่น สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช และสมเด็จพระบรมราชกุมารี

ฉะนั้น งานพระบรมศพที่จัดขึ้นไปแล้วในรัชกาลปัจจุบันจึงมี 4 งาน ได้แก่

- งานพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร (เป็นพระมหากษัตริย์ = พระบรมศพ)

- งานพระบรมศพ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า (เป็นสมเด็จพระบรมราชเทวี ทรงพระราชอิสริยศักดิ์เสมอสมเด็จพระอัครมเหสี = พระบรมศพ)

- งานพระบรมศพ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 (สมเด็จพระบรมราชินี = พระบรมศพ)

- งานพระบรมศพ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (สมเด็จพระบรมราชชนนี = พระบรมศพ)

สรุปสั้นๆ ก็คือ ศพของพระมหากษัตริย์และเจ้านายผู้ทรงเศวตฉัตร 9 และ 7 ชั้น เรียกว่า พระบรมศพ (เมรุ เรียกว่า พระเมรุมาศ)

หมายเหตุ สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา ในรัชกาลที่ 6 เป็นพระวรราชายา มิได้ทรงพระอิสริยยศ พระบรมราชินี อีกต่อไป ฉะนั้น จึงเป็นเพียง "พระศพ"

ศพของพระบรมวงศ์ และพระราชวงศ์ ที่ทรงพระอิสริยศักดิ์ ตั้งแต่ สมเด็จเจ้าฟ้า ลงมาจนถึง พระองค์เจ้า เรียกว่า "พระศพ" เมรุ เรียกว่า "พระเมรุ"

ศพของหม่อมเจ้า เรียกว่า "ศพ" ไม่ต้องมี "พระ" เพราะโดยธรรมเนียมโบราณ ราชาศัพท์ของหม่อมเจ้าจะใช้อย่างย่นย่อที่สุด บรรดาราชาศัพท์ที่มี "พระ" ก็จะตัดคำว่า "พระ" ออกไป

สมมุติประโยคตัวอย่าง กรณีที่เรากราบทูล "พระองค์เจ้า" ว่า "เกล้ากระหม่อมได้ทราบเกล้าว่าฝ่าพระบาทประชวรด้วยพระอาการทางพระหทัย มิทราบเกล้าว่าขณะนี้ทรงพระสำราญดีเหมือนปกติแล้วหรือยังพะย่ะค่ะ" ถ้าเราทูลประโยคนี้กับ "หม่อมเจ้า" ก็จะตัด "พระ" ออก เป็นเพียงว่า "กระหม่อมได้ทราบเกล้าว่าฝ่าบาทประชวรด้วยอาการทางหทัย มิทราบเกล้าว่าขณะนี้ทรงสำราญดีเหมือนปกติแล้วหรือยังกระหม่อม"

แต่กฎเกณฑ์นี้ เท่าที่เห็นปัจจุบันก็มีการให้เติม "พระ" ลงไปได้ ทั้งนี้ สุดแต่ความนิยมของแต่ละวัง

อย่างไรก็ดี ตามหมายรับสั่งของสำนักพระราชวังยังคงวิธีเดิม เช่น หมายรับสั่งในงานศพของหม่อมเจ้าต่างๆ ก็คงตัดคำว่า "พระ" ออก เช่น สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วย สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา และ พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ไปในการพระราชทานเพลิง "ศพ" หม่อมเจ้าไกรสิงห์ วุฒิชัย ณ "เมรุ" วัดธาตุทอง