ศีลถ้าเข้าใจรักษาไม่ยาก

พระโสดาบันจริงๆ ก็ใช้กำลังไม่หนัก แต่ว่ากำลังของท่านจะต้องหนักแน่นในเรื่องศีลโดยเฉพาะ มีความสำคัญอยู่อย่างเดียวคือศีล 5 พระโสดาบันกับพระสกิทาคามีน่ะ มีความสำคัญแค่ศีล 5 เท่านั้นเอง ถ้าหากว่าจะปฏิบัติกันจริงๆ ไม่ต้องฝึกสมาธิอย่างอื่น เพียงแค่กำลังใจทรงศีล 5 ให้บริสุทธิ์และก็หนักแน่นจริงๆ

 อย่างปาณาติบาต การฆ่าสัตว์ตัดชีวิตให้ตาย ต้องอาศัยมีเจตนาจะพึงทำ คิดว่าเราจะฆ่าสัตว์ และก็สัตว์ประเภทนั้นมีมาเพื่อเราฆ่า และเราก็ฆ่าสำเร็จ ด้วยเจตนาจริงอย่างนี้ศีลจึงจะขาด อย่างยุงกัดเราคิดจะไม่ฆ่า แต่มันกัดนานเกินไป ฮึ! ไอ้นี่มันกัดเร็วๆ กูไม่ว่าน่ะ หนอย...ดันกัดนานเกินไป แต่ยังงั้นใจก็ยังไม่คิดจะฆ่าค่อยๆ เอามือลูบคิดว่าถ้าบังเอิญถูกมันเข้า มันก็จะบินหนีไป แต่บังเอิญเจ้ายุงตัวนั้นมันกินอิ่ม เคลื่อนตัวไม่ไหว ไปกระทบเข้ามันตาย อย่างนี้ศีลมันก็ไม่ขาด เพราะเจตนาเดิมมันไม่มี

หรือว่าสัตว์ตัวเล็กๆ ถ้าเราเดินไป ยกเท้าขึ้นมาจะก้าวไปข้างหน้า ทีแรกเราไม่เห็นว่าน้ำหนักมันถ่วงไปมากเกินไปบังเอิญเห็นมดหรือสัตว์ตัวเล็กมีมาก ยับยั้งไม่อยู่เท้ามันก็เหยียบลงไปถูกมดตาย โดยไม่มีเจตนาจะฆ่าให้ตาย แต่มันยั้งกายไม่อยู่ อย่างนี้ศีลไม่ขาด ความจริงศีล 5 นี่ถ้ารักษาศีลเยอรมัน ขาดยาก หรือไง ถ้ารักษาศีลญี่ปุ่นขาดง่าย ศีลเยอรมัน ก็หมายความว่า เราเข้าใจเรื่องของศีล

ที่นี้สำหรับข้ออทินนาทาน อทินนาทานนี่ต้องอาศัยมีเจตนาจะลักของเขาจริงๆ ถ้าบังเอิญเห็นของชาวบ้านเขาหล่นอยู่ เราไม่ทราบว่าเป็นของใคร เก็บเอามาโดยมีเจตนาคิดว่าถ้าบังเอิญพบเจ้าของเมื่อไรเราจะเอาคืนให้ แต่ถ้ามันเป็นเงิน ถ้าเราไม่พบเจ้าของ เรามีความจำเป็น หิวก๋วยเตี๋ยวกินก่อนก๋วยเตี๋ยวนะ ข้าวแกงไม่ได้ หิวขึ้นมาเรากินก่อน และคิดว่าถ้าบังเอิญเจ้าของเขามาชี้แจงบอกลักษณะถูก เราก็จะเอาเงินของเราชดใช้แทน อย่างนี้ถ้าบังเอิญไม่มีเจ้าของมาถามมาทวง เราไม่ได้ใช้เขาศีลก็ไม่ขาด เพราะเจตนาเดิมมันไม่มี และก็ถ้าหากว่าบังเอิญเจ้าของเขามาถามมาทวงบอกลักษณะถูก เราจึงจะรับให้ อย่างนี้ใช้ได้ ศีลไม่ขาด

ข้อที่ 4 สำหรับมุสาวาท มุสาวาทนี่สมเด็จพระบรมโลกนาถตรัสว่า จะขาดด้วยมีเจตนาทำลายประโยชน์ ถ้าหากว่าเราพูดเพื่อยับยั้ง สมมติว่าคนเขามายืมตังค์ หมอนี่ขอยืมที่ไรไม่ใช้ให้ทุกที มาคราวนี้มายืมเหมือนกัน เรามีเงิน เราก็บอกว่าเงินฉันพอมีอยู่บ้าง แต่มันไม่พอสำหรับการ ที่จะใช้ในวันหน้า คือภาระมันมีอยู่ เขากลับไป อย่างนี้จะถือเป็นมุสาวาทไม่ได้ เพราะเป็นการรักษาประโยชน์ของเรา ไม่ใช่เราบอกไม่มีเลยมันมีแต่เราไม่พอใช้ แต่ความจริงเงินของเราที่มีมันก็ไม่พอใช้จริงๆ ในวันนี้เราพอใช้ ปีหน้าปีโน้นอีกประมาณตั้ง 20 ปี 30 ปี ปีมันจะพอหรือ ใช่ไหม มันไม่พอใช้ อย่างนี้ก็จะถือว่าเป็นการรักษาประโยชน์ของเรา มันก็ขาดยาก

อย่างพ่อค้าแม่ค้ามักจะบ่นว่าจำเป็นต้องโกหก ไอ้โกหกนี่มันไม่ใช่มุสาวาท หรือไง ตัวเดียวกันหรือเปล่า จำเป็นต้องมุสาวาท แต่ความจริงถ้าฉลาดในการใช้วาจา ถ้าบอกว่าของนี้ต้นทุนมันแพง ความจริงต้นทุนบาทเดียว เลยขาย 10 บาท อย่างน้ำตาลทรายกักตุนไว้ กิโลละ 6 บาลเวลานี้ขาย 25 บาท ใช่ไหม แต่ท้องตลาดเขาขาย 25 บาท ถ้าถามว่าลดเหลือ 20 บาทได้ไหม ก็บอกไม่ได้หรอก ต้นทุนมันแพง อย่าไปบอกสิว่าต้นทุน 24 บาท อดไม่ได้แม่ค้านี่ ถามว่าทำไมลด ไม่ได้หรือ ไม่ได้ ต้นทุน 24 บาทฉันขาย 25

ก็มีอยู่หลายรายอาตมาไปซื้อของเอง ขอลดไปขอลดมาเถ้าแก่บอก เอ้า ! สำหรับท่านผมยอมขาดทุน แน่ะ .. ยอมขาดทุน ก็เลยบอก ไม่เอาล่ะเถ้าแก่ ถ้าขืนยอมขาดทุนละลูกเมียตายหมด ไม่เป็นไรๆ ได้กำไรน้อยหน่อย(หัวเราะ) มันหลายรายเต็มที ไม่เป็นไรๆ ได้กำไรน้อยหน่อยครับ นี่มันเป็นอย่างนี้นะ แต่ความจริงถ้าเขาจะบอกว่าต้นทุนมันสูง สูงเท่าไร เราอย่าไปบอกสิ เราก็ขายตามท้องตลาด ว่าตามราคาของ

ถ้ามันของอย่างเดียวกันเขาขาย 10 บาท เราไปขาย 8 บาท ไม่ช้าร้านเราก็หมดของ เพราะคนที่เขาขายแพงเขาส่งคนมาซื้อของๆเรา ในเมื่อของมันหมดถ้าเราไปซื้อตั้งต้นใหม่ก็ซื้อในราคาสูง ใช่ไหม เจ๊กเขาบอกอย่างนั้นนะ ศึกษามาจากเจ๊กก็เป็นอันว่าถ้าใช้วาจาให้มันฉลาดศีลมันก็ไม่ขาด เราบอกต้นทุนสูง สูงเท่าไรเราอย่าไปบอกเขา

สำหรับข้อสุราและเมรัย สุราและเมรัยนี่ทางพระท่านบอกว่า ถ้าผสมยา ถ้าไม่ปรากฏรสไม่ปรากฏกลิ่นก็ใช้ได้ ไอ้ยาบางขนานนี่ต้องเข้าสุราเป็นกระสาย เข้าไปได้แต่ว่าให้มันพอเหมาะพอดีกัน ไม่ใช่ยา 1 ช้อน เหล้า3 ไหนะ (หัวเราะ) ดีไม่ดี เติม 3 ครั้ง เป็นกระสายใช่ไหม อย่างนี้ศีลก็ขาด