การทำพระนิพพานให้แจ้ง

เป็นหนึ่งในพุทธมงคลอันพระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ 38 ประการ
นิพพาน... คืออะไร?
นิพพาน เป็นชื่อแห่งการดับกิเลสและกองทุกข์ได้อย่างเด็ดขาด
หมดเชื้อที่จะทำให้เกิดทุกข์อีกต่อไป นิพพานนี้เป็นผลสืบมาแต่
การเห็นอริยสัจจ์ คือ...รู้เห็นตามความเป็นจริง ดังที่พระพุทธองค์
ได้ตรัสแก่พระปัญจวัคคีย์ ในอนัตตลักขณสูตรว่า...

นามรูป...อันท่านทั้งหลายพึงเห็นด้วยปัญญาอันชอบ ตามความ
เป็นจริงอย่างนี้ว่า นามรูปนั้นไม่ใช่เรา เราไม่ใช่นามรูปนั้น นามรูป
นั้นไม่ใช่ตัวของเรา ดังนี้...

เมื่อได้เห็น...นามรูป ตามความเป็นจริงอย่างนั้นแล้ว ยอมถอน
ความยึดถือด้วยตัณหามานะทิฎฐิเสีย จิตหลุดพ้นจากเครื่องร้อย
รัดทั้งมวล ถึงความบริสุทธิ์โดยสิ้นเชิง มีความสงบ ความดับ
เป็นผลเกิดขึ้น เป็นที่สุดแห่งพรหมจรรย์ คือ...การปฏิบัติตามข้อ
ปฏิบัติของมรรคมีองค์แปด นั่นเอง

พระพุทธองค์ได้ตรัสสอนแก่พระปัญจวัคคีย์ต่อไปว่า...
"ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ฟัง เมื่อเห็นดังนี้ ย่อมเบื่อหน่าย
ทั้งในเวทนา ทั้งในสัญญา ทั้งในสังขาร ทั้งในวิญญาณ เมื่อเบื่อ-
หน่ายย่อมคลี่คลายความรักใคร่ ความติดใจ ที่เรียกว่า..'ราคะ'
ออกไปเสีย เพราะจิตปราศจากราคะ ย่อมหลุดพ้นไป เมื่อหลุดพ้น
แล้ว ย่อมมีญาณรู้ว่า เราพ้นแล้ว ย่อมรู้ชัดว่า ชาติความเกิดสิ้นสุด
แล้ว พรหมจรรย์จบแล้ว กิจที่ควรทำเราได้ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นที่
จะต้องทำเพื่อความเป็นอย่างนี้ไม่มีอีกต่อไป". ดังนี้

ทีนี้ที่ท่านตรัสสอนถึงพุทธมงคลข้อที่ 34 ที่ว้า...การทำพระนิพพาน
ให้แจ้ง...'การทำให้แจ้งนั้น' ก็คือ....การเจริญมรรคมีองค์แปดให้
บริบูรณ์ เป็นมัคคสามัคคี ซึ่งเป็นข้อปฏิบัติให้ลุถึงความดับทุกข์
ฉะนั้น ผู้ทำพระนิพพานให้แจ้ง ย่อมเป็นผู้พ้นทุกข์ บรรลุถึงโลกุตร
สุข สิ้นภพสิ้นชาติ ไม่ต้องมาเวียนเกิดเวียนตายอีกต่อไป ซึ่งนับ
เป็นอุดมมงคลอันสูงสุด...ฯ

~พระนิพนธ์ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก~
ขอนอบน้อมแด่คุณพระพุทธ คุณพระธรรม คุณพระสงฆ์