บาปบุญ เกิดที่ใจ

" .. "กรรมมันไมได้อยู่ถึงฟ้าอากาศ" กรรมทั้งหลายที่เราว่า เป็นกรรมอย่างโน้นเป็นกรรมอย่างนี้ บาปอย่างโน้นบาปอย่างนี้ บาปอะไรมีที่โน่นที่นี่ในป่าดง "ภูเขาเหล่าก่อไม่ได้เป็นบาปเป็นกรรม มันเป็นจากดวงใจของเรา" 

ท่านจึงว่า "กายกรรม วจีกรรม มโนกรรมเป็นของเรา" กายกรรมทำทางกาย วจีกรรมทำทางวาจา มโนกรรมทำทางใจ ข้อนี้แหละให้พากันพินิจพิจารณาให้เห็นชัด อย่าเข้าใจอย่างอื่น อย่าให้เป็นสีลพัตตปรามาส ลูบคลำโน่น ๆ นี่ ๆ ว่า กรรมอยู่โน้นบาปอยู่โน้น นั้นแหละเข้าใจผิดไป "เราต้องโอปนยิกธรรม ต้องน้อมเข้ามาถึงดวงใจของเรา" 

กรรมมันไม่ได้เกิดที่อื่น เวลานี้กายเราไม่ได้ทำอะไร วาจาเราก็ไม่ได้ทำ เหลือแต่มโนกรรม ความน้อมนึก "มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา มโนเสฏฺฐา มโนมยา บุญและบาปไม่ว่าใด ๆ ใจถึงก่อน" ให้พากันพินิจพิจารณาให้เห็นแจ่มแจ้งลงไป แน่นอนลงไป "บุญและบาปใจมันถึงก่อน"