วิธีกำจัดความโกรธ

วิธีกำจัดความโกรธมีหลายวิธีดังที่ท่านเจ้าคุณพระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต) เขียนไว้ในหนังสือเรื่องทำอย่างไรจึงหายโกรธ มี 10 วิธีด้วยกัน คือ

1.นึกถึงผลเสียของความเป็นคนชอบโกรธ โดยสอนตนเองว่า คนที่โกรธคนอื่นท่านก็เรียกว่าเป็นคนเลวอยู่แล้ว แต่ถ้าเราไปโกรธตอบคนที่โกรธเรา ชื่อว่าเป็นคนเลวกว่าคนที่โกรธก่อนเสียอีก

2.พิจารณาถึงโทษของความโกรธ เช่น คนชอบโกรธมีผิวพรรณเศร้าหมอง ไม่มีความเสียหายใดจะมากมายเท่าความเสียหายที่เกิดจากความโกรธ ความโกรธไม่มีความดีอะไรเลย เป็นต้น

3.นึกถึงส่วนดีของคนที่เราโกรธ โดยปกติคนเราย่อมจะมีทั้งดีและชั่วปะปนกันไป บางคนมีความดีมาก มีความชั่วน้อย บางคนมีความชั่วมาก มีความดีน้อย จะหาคนดีโดยส่วนเดียวหรือชั่วโดยส่วนเดียวไม่มีในโลก เราก็อย่าไปนึกถึงความไม่เรียบร้อยทางวาจาหรือทางใจของเขา จงนึกถึงแต่ส่วนที่ดีๆ เอาไว้

4.นึกถึงความโกรธว่าเป็นการสร้างทุกข์ให้แก่ตน และเป็นการลงโทษตัวเองให้ศัตรูดีใจ คนเรานั้นย่อมปรารถนาให้เกิดความเสียหายความพินาศแก่คนที่เป็นศัตรูกัน ถ้าเราโกรธตอบคนที่โกรธเรา ผลร้ายต่างๆ ก็จะตกที่ตัวเรา โดยที่คนที่เป็นศัตรูเรานั้นไม่ต้องทำอะไรเลย

5.พิจารณาถึงความที่สัตว์ทั้งหลายมีกรรมเป็นของตน โดยพิจารณาว่าทั้งเราและคนที่เราโกรธต่างก็มีกรรมเป็นของตน ผู้ใดทำกรรมใดไว้ก็จะต้องได้รับผลของกรรมนั้น

6.พิจารณาถึงวัตรปฏิบัติของพระพุทธเจ้าว่า พระองค์ทรงมีอธิวาสนขันติ คือ ความอดทนอย่างยอดเยี่ยม ไม่ทำร้ายตอบแม้แก่คนที่คิดปลงพระชนมชีพของพระองค์

7.พิจารณาถึงความที่เคยเกี่ยวข้องกันมาในสังสารวัฏ โดยพิจารณาว่าคนที่เกิดและตายในสังสารวัฏนี้ที่ไม่เคยเกี่ยวข้องเป็นพ่อแม่กัน เป็นบุตรธิดากัน เป็นพี่น้องกัน ไม่มีเลย และคนที่เราโกรธนั้นในอดีตอาจจะเคยเป็นพ่อแม่พี่น้องเราก็ได้

8.พิจารณาถึงอานิสงส์ของเมตตาว่า ถ้าไม่โกรธกันมีเมตตาต่อกัน และคนที่เจริญเมตตาอยู่เป็นประจำย่อมได้รับอานิสงส์ 10 ประการ คือ หลับเป็นสุข ตื่นเป็นสุข เป็นต้น

9.พิจารณาโดยแยกธาตุว่า เราโกรธธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม หรือธาตุไฟของเขา หรือเราโกรธผม ขน เล็บ ฟัน หรือหนังของเขา เมื่อพิจารณาไปก็จะไม่พบที่ตั้งแห่งความโกรธ

10.ปฏิบัติทาน คือ แบ่งปันสิ่งของของตนแก่คนที่เป็นศัตรูกัน และรับเอาของของคนที่เป็นศัตรูกันมาเป็นของตน

เมื่อปฏิบัติได้เช่นนี้ความโกรธก็จะเลือนหาย ความรักความเมตตาก็เคลื่อนคลายเข้ามาแทนที่ ไฟพยาบาทคือความโกรธที่คอยแผดเผาใจก็จะกลายเป็นน้ำทิพย์ คือ ความเมตตากรุณา หล่อเลี้ยงใจเราให้ชุ่มฉ่ำ สงบร่มเย็นเป็นสุขตลอดไป



พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ.9)

เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชรวรวิหาร