อุปนิสัยและบารมี : พระพุทธยานันทภิกขุ

อุ ป นิ สั ย แ ล ะ บ า ร มี
พระพุทธยานันทภิกขุ (หลวงพ่อดิเรก พุทธยานันโท)
วัดป่าพุทธยานันทาราม : ลาสเวกัส สหรัฐอเมริกา

ลำดับอารมณ์ของการปฏิบัติมันไม่ยาก
แต่ว่าผู้ปฏิบัติจะมีความแยบคายและเข้าใจไดัแค่ไหน
ความไม่แยบคายเป็นเหตุให้เห็นความจริงได้ยาก
เพราะแต่ละคนมีจริตที่พัฒนาความแยบคายมาไม่เหมือนกัน

บางคนก็เป็นคนหยาบมาก่อน
บางคนก็หยาบบ้าง ละเอียดบ้าง
บางคนก็เป็นคนละเอียดถี่ถ้วนมาก่อน

จริตตรงนี้สั่งสมมาไม่เหมือนกัน มันจึงยากตรงนี้เอง

สำหรับคนที่อุปนิสัยหยาบมาก่อน
ทำจิตให้แยบคายอย่างรวดเร็วก็ไม่ได้
หรือจะเจริญสติให้ได้ทุกขณะจิต มันก็ไม่ได้
เพราะถ้ามันเกินกำลังปัญญาของตน มันจะเครียด
มันจะปวดเศียรเวียนเกล้า

ถ้าเป็นคนหยาบ กระโดกกระดาก จับจดมักง่าย ใจร้อนแบบนี้
ก็ต้องใช้เวลานานหน่อย

ดังนั้น โยนิโสมนสิการ จะมีกำลังมากน้อยแค่ไหน
ก็ขึ้นอยู่กับอุปนิสัยดั้งเดิมของเราด้วย

แต่คนที่มีอุปนิสัยดั้งเดิม เป็นคนอดทน ใจเย็น สุขุมประณีต ถี่ถ้วนมาก่อน
เขาจะไปกำหนดรู้อะไรที่มันละเอียดถี่ถ้วนประณีตก็ทำได้ง่าย
ท่านจึงเรียกคนเช่นนั้นว่า เป็นคนมีวาสนาบารมี

และแต่ละคนมีวาสนาบารมีสั่งสมมาไม่เท่ากัน
แต่มีสิทธิ์ที่จะรู้เหมือนกัน
แต่ต้องพัฒนาไปเรื่อยๆ อาจจะใช้เวลาช้าเร็วไม่เท่ากัน

เพราะพุทธศาสนาของเรา ท่านให้เน้นความพยายาม เน้นการกระทำ
ไม่ได้เน้นเรื่องผลโดยฝ่ายเดียว ไม่ได้เน้นการมีวาสนาบารมีเก่า
แต่เน้นให้ใช้ความพยายาม หรือความบากบั่นทั้งหมดของตน
หรือความพยายามพละกำลัง และความบากบั่นทุกส่วนที่เรามี

เพราะฉะนั้นเองเราก็พยายามที่จะทำ
ไม่ว่าเราจะมีวาสนาบารมีได้สั่งสมมาก่อนหรือไม่ก็ตาม
แต่คนที่ไม่มีวาสนาบารมีหรือมีมาน้อย แต่มีความพยายามสูงก็มีผล
ดังนั้นเราจึงไม่ควรรู้สึกท้อถอย

แต่ว่าเราต้องรู้กำลังของเรา
ถ้ากำลังของเราน้อยก็พยายามสูงหน่อย
ถ้ากำลังของเราดี ก็ต้องพยายามไวขึ้น ไม่ควรประมาท

เหมือนมีดเหมือนพร้าถ้ามันคมดีแล้ว
อาจไม่ต้องใช้แรงมากในการฟันก็ขาด
แต่ถ้ามันไม่ค่อยคม ฟันไม่ค่อยเข้า
ก็ต้องออกแรงมากหน่อย ขยันฟันหน่อย มันก็ขาดได้เหมือนกัน

ประการสำคัญ ต้องรู้ ต้องเข้าใจตัวเองให้ถูกว่า

เรามีกำลังมากน้อยแค่ไหน
เรามีความแยบคายมากน้อยแค่ไหน
กำลังของสติ สมาธิ มีมากน้อยแค่ไหนให้รู้ ให้เขาใจ
เห็นความจริงของตัวเองให้ถูกต้อง และพยายามให้ถูกทาง