เหตุที่ทำให้สตรีมีรูปงามหรือไม่งาม

สมัยหนึ่ง...พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้นครสาวัตถี
ครั้นนั้นแล พระนางมัลลิกาเทวีเสด็จเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึง
ที่ประทับ ทรงถวายอภิวาทแล้วประทับนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง
ครั้นแล้วได้ทูลถาใพระผู้มีพระภาคว่า.....

"ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอเป็นเหตุ เป็นปัจจัยให้มาตุคาม
บางคนในโลกนี้ มีผิวพรรณทราม รูปชั่ว ไม่น่าดู ยากจน ขัดสน
ทรัพย์สมบัติ และต่ำศักดิ์?
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอเป็นเหตุ เป็นปัจจัยให้มาตุคาม
บางคนในโลกนี้ มีผิวพรรณทราม รูปชั่ว ไม่น่าดู แต่เป็นคนมั่งคั่ง
มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมากและสูงศักดิ์?
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอเป็นเหตุ เป็นปัจจัยให้มาตุคาม
บางคนในโลกนี้ มีรูปงาม น่าดู น่าชม ประกอบด้วยความเป็นผู้
มีผิวพรรณอันงามยิ่งนัก แต่เป็นคนยากจน ขัดสนทรัพย์สมบัติ
และต่ำศักดิ์?
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอเป็นเหตุ เป็นปัจจัยให้มาตุคาม
บางคนในโลกนี้ มีรูปงาม น่าดู น่าเลื่อมใส ประกอบด้วยความ
เป็นผู้มีผิวพรรณงามยิ่งนัก ทั้งเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภค-
สมบัติมากและสูงศักดิ์?"

พระผู้มีพระภาคตรัสว่า....
"พระนางมัลลิกา! มาตุคามบางคนในโลกนี้ เป็นผู้มักโกรธ มาก
ไปด้วยความแค้นใจ ถูกด่าแม้เล็กน้อยก็ขัดเคือง ฉุนเฉียว กระฟัด
กระเฟียด กระด้างกระเดื่อง แสดงความโกรธความขัดเคืองความ
ไม่พอใจให้ปรากฏ เป็นผู้ไม่ให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยวดยาน ระเบียบ
ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย และประทีปโคมไฟแก่สมณะ
หรือพราหมณ์ และเป็นผู้มีใจริษยาในลาภสักการะ ความเคารพความ
นับถือ การไหว้และการบูชาของผู้อื่น เกียดกัน ตัดรอน ผูกความริษยา
ถ้ามาตุคามนั้น จุติจากอัตภาพนั้นมาสู่ความเป็นอย่างนี้ กลับมาเกิด
ในชาติใดๆ ย่อมเป็นผู้มีผิวพรรณทราม รูปชั่ว ไม่น่าดู ทั้งเป็นคนยาก
จน ขัดสนทรัพย์สมบัติ และต่ำศักดิ์

พระนางมัลลิกา! มาตุคามบางคนในโลกนี้ เป็นผู้มักโกรธ มากไปด้วย
ความแค้นใจ ถูกว่าแม้เล็กน้อยก็ขัดเคือง ฉุนเฉียว กระฟัดกระเฟียด
กระด้างกระเดื่อง แสดงความโกรธความขัดเคืองความไม่พอใจให้
ปรากฏ แต่เขาเป็นผู้ให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยวดยาน ระเบียบ ของ
หอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย และประทีปโคมไฟแก่สมณะหรือ
พราหมณ์ และไม่เป็นผู้มีใจริษยาในลาภ สักการะ ความเคารพความ
นับถือ การไหว้และการบูชาของผู้อื่น ไม่่เกียดกัน ไม่ตัดรอน ไม่ผูก
ความริษยา
ถ้ามาตุคามนั้น จุติจากอัตภาพนั้นแล้วมาสู่ความเป็นอย่างนี้ กลับมา
เกิดในชาติใดๆ ยาอมเป็นผู้มีผิวพรรณทราม รูปชั่ว ไม่น่าดู แต่เป็น
คนมั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมาก และสูงศักดิ์

พระนางมัลลิกา! มาตุคามบางคนในโลกนี้ ไม่เป็นผู้มักโกรธ ไม่มาก
ไปด้วยความแค้นใจ ถูกว่าแม้มากก็ไม่ขัดเคือง ไม่ฉุนเฉียว ไม่กระฟัด
กระเฟียด ไม่กระด้างกระเดื่อง ไม่แสดงความโกรธความขัดเคืองความ
ไม่พอใจให้ปรากฏ แต่เป็นผู้ไม่ให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยวดยาน
ระเบียบ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย และประทีปโคมไฟ
แก่สมณะหรือพราหมณ์ และเป็นผู้มีใจริษยาในลาภ สักการะ ความ
เคารพความนับถือ การไหว้และการบูชาของผู้อื่น เกียดกัน ตัดรอน
ผูกความริษยา
ถ้ามาตุคามนั้น จุติจากอัตภาพนั้นมาสู่ความเป็นอย่างนี้ กลับมา
เกิดในชาติใดๆ ย่อมเป็นผู้มีรูปงาม น่าดู น่าชม ประกอบด้วยความ
เป็นผู้มีผิวพรรณงามยิ่งนัก แต่เป็นคนเข็ญใจ ยากจน ขัดสน และ
ต่ำศักดิ์

พระนางมัลลิกา! มาตุคามบางคนในโลกนี้ ไม่เป็นผู้มักโกรธ ไม่มาก
ไปด้วยความคับแค้นใจ ถูกว่าแม้มาดก็ไม่ขัดเคือง ไม่ฉุนเฉียว ไม่
กระฟัดกระเฟียด ไม่กระด้างกระเดื่อง ไม่แสดงความโกรธความขัด
เคืองความไม่พอใจให้ปรากฏ เป็นผู้ให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยวดยาน
ระเบียบ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย และประทีปโคมไฟ
แก่สมณะหรือพราหมณ์
ถ้ามาตุคามนั้น จุติจากอัตภาพนั้นมาสู่ความเป็นอย่างนี้ กลับมาเกิด
ในชาติใดๆ ย่อมเป็นผู้มีรูปงาม น่าดู น่าชม ประกอบด้วยความเป็น
ผู้มีผิวพรรณงามยิ่งนัก ทั้งเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมาก
และสูงศักดิ์

พระนางมัลลิกา! นี้แลเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มาตุคาม บางคนในโลกนี้
มีผิวพรรณทราม รูปชั่ว ไม่น่าดู ทั้งเป็นคนเข็ญใจ ยากจน ขัดสนและ
ต่ำศักดิ์
อนึ่ง นี้เป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มาตุคามบางคนในโลกนี้ มีผิวพรรณทราม
รูปชั่ว ไม่น่าดู แต่เป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมากและสูงศักดิ์
นี้แลเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มาตุคามบางคนในโลกนี้ มีรูปงาม น่าดู น่าชม
ประกอบด้วยความเป็นผู้มีผิวพรรณงามยิ่งนัก แต่เป็นคนเข็ญใจ ยากจน
ขัดสน และต่ำศักดิ์
อนึ่ง นี้เป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มาตุคามบางคนในโลกนี้ มีรูปงาม น่าดู
น่าชม ประกอบด้วยความเป็นผู้มีผิวพรรณงามยิ่งนัก ทั้งเป็นผู้มั่งคั่ง
มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมากและสูงศักดิ์"

เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสอย่างนี้แล้ว พระนางมัลลิกาเทวีได้กราบทูล
พระผู้มีพระภาคว่า...

"ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ในชาติอื่น ชะรอยหม่อมฉันจะเป็นผู้มักโกรธ
มากไปด้วยความแค้นใจ ถูกว่าแม้เล็กน้อยก็ขัดเคือง ฉุนเฉียว กระฟัด
กระเฟียด กระด้างกระเดื่อง แสดงความโกรธความขัดเคืองความไม่
พอใจให้ปรากฏ ในบัดนี้ หม่อมฉันจึงมีผิวพรรณทราม รูปชั่ว ไม่น่า
ดู แต่ในชาติอื่นหม่อมฉันคงได้ให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยวดยาน
ระเบียบ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย และประทีปโคมไฟ
บัดนี้ หม่อมฉันจึงเป็นคนมั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมาก ในชาติ
อื่น หม่อมฉันคงจะไม่มีใจริษยาในลาภ สักการะ ความเคารพความ
นับถือ การไหว้และการบูชาของผู้อื่น ไม่เกียดกัน ไม่ตัดรอน ไม่ผูก
ความริษยา ในบัดนี้ หม่อมฉันจึงมีศักดิ์สูง

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็นางกษัตริย์บ้าง นางพราหมณีบ้าง นางคฤหบดี
บ้าง มีอยู่ในราชสกุลนี้ หม่อมฉันได้ดำรงความเป็นใหญ่ยิ่งกว่าหญิง
เหล่านั้น

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ตั้งแต่วันนี้ไป หม่อมฉันจักไม่โกรธ ไม่มากไป
ด้วยความแค้นใจ ถึงถูกว่ากล่าวมากก็จักไม่ขัดเคือง ไม่ฉุนเฉียว ไม่
กระฟัดกระเฟียด ไม่กระด้างกระเดื่อง ไม่แสดงความโกรธความขัด
เคืองความไม่พอใจให้ปรากฏ จักให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยวดยาน
ระเบียบ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย และประทีปโคมไฟ
แก่สมณพราหมณ์ จักไม่มีใจริษยาในลาภสักการะ ความเคารพ ความ
นับถือ การไหว้และการบูชาของผู้อื่น จักไม่เกียดกัน ไม่ตัดรอน ไม่ผูก
ความริษยา

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ภาษิตของพระองค์แจ่มแจ้งนัก ฯลฯ
ขอพระผู้มีพระภาคโปรดทรงจำหม่อมฉันว่า เป็นอุบาสิกา ผู้ถึงสรณะ
ตลอดชีวิต ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป"

~มหาวรรค ๒๑/๒๓๒...ในพระไตรปิฏก~
ขอนอบน้อมแด่คุณพระพุทธ คุณพระธรรม คุณพระสงฆ์