ถ้วยรองประจำเดือน “มิติใหม่แห่งการมีประจำเดือน”

จริงหรือไม่ที่ถ้วยรองประจำเดือน กำลังเป็นทางเลือกใหม่ในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม สำหรับผู้หญิงในช่วง "วันนั้นของเดือน"... บีบีซีไทยพาไปฟังความเห็น ประสบการณ์ และข้อแนะนำของหญิงไทยที่ใช้ถ้วยรองประจำเดือนมาต่อเนื่องนาน 1 ปี

"ใช้มาจะครบปีแล้ว ลองใช้เพราะอยากลดขยะ"

 วรนุช สุขแสง หรือนุช สาวมั่นวัย 30 ปี พนักงานบริษัทพัฒนาซอฟต์แวร์เกมในเชียงใหม่ เปิดใจเล่าถึงการใช้ "ถ้วยรองประจำเดือน" ของแปลกใหม่ สำหรับคนไทย ที่เธอเห็นว่าเป็นนวัตกรรมที่ช่วยเปลี่ยนกิจวัตรรายเดือนของสตรีเพศ ให้เป็นการสร้างประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อม

สาวผู้รักการถ่ายรูป ฟังดนตรีสด สังสรรค์กับเพื่อนรู้ใจ และมิตรสหายใหม่เริ่มรู้จักถ้วยรองประจำเดือน เมื่อราว 4 ปีก่อน จากคนรู้จักซึ่งทำงานอยู่ในมองโกเลีย ประเทศที่เพื่อนเล่าว่า "หาผ้าอนามัยได้ยาก"

แม้สนใจแต่ยังขาดความกล้า เธอจึงศึกษาข้อมูลจากอินเทอร์เน็ต อ่านความเห็นของผู้หญิงที่เคยใช้ใน ต่างประเทศ จนเมื่อ 1 ปีก่อน วรนุช ตัดสินใจกดคำสั่งทางออนไลน์ ซื้อถ้วยรองประจำเดือนชิ้นแรกในชีวิต และเป็นถ้วยเดียวที่ยังใช้มาถึงทุกวันนี้

ความรู้สึกแรกคือตื่นเต้นมากที่ได้สัมผัส และจะได้ใช้สิ่งที่เคยแต่จด ๆ จ้อง ๆ ผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์ และโทรศัพท์สมาร์ทโฟน

"ต้องพับปลายให้มันเรียว ใช้นิ้วกดลงด้านหนึ่ง พับซ้ายขวาเข้าหากัน แล้วสอดเข้าไปเลยค่ะ" วรนุช เล่าวิธีการใช้งานอย่างคล่องแคล่ว

"แล้วก็มีเทคนิคนะ ต้องลองนั่งยอง ๆ ดู เพราะช่วยให้สรีระเปิดกว้างได้ดีกว่าท่าอื่น หรือใช้เจลหล่อลื่น หรือน้ำมันมะพร้าว"

ประหยัด 35,000 บาท จนหมดประจำเดือน
ถ้วยรองประจำเดือน (Menstrual Cup) ทำจากซิลิโคนหรือยางชนิดนิ่ม ลักษณะทรงกรวย ใช้สอดเข้าไปในช่องคลอด ระหว่างการมีประจำเดือนเพื่อรองรับเลือด

วรนุชซื้อถ้วยรองประจำเดือนในราคาประมาณ 1,000 บาท ซึ่งสูงกว่าผ้าอนามัย ที่ขายตามท้องตลาดในราคา 40-75 บาทต่อห่อ (ประมาณ 10 แผ่น) แต่ถ้วยรองประจำเดือนสามารถล้างนำมาใช้ใหม่ได้ และมีอายุการใช้งานนานเป็นสิบปี ทำให้เธอประหยัดเงินได้มากกว่าในระยะยาว

วรนุช ลองคำนวณเงินที่ประหยัดได้เมื่อเปลี่ยนมาใช้ถ้วยรองประจำเดือน และพบว่า เธอจะประหยัดเงินได้ราว 1,200 บาทต่อปี และ 35,000 บาทจนถึงวัยหมดประจำเดือน

"ชีวิตดีค่ะ" สาวนักทำเกมระบุ "ผ้าอนามัยมีความเฉอะแฉะ อับชื้น แต่ด้วยวิธีนี้ ผิวหนังเราไม่สัมผัสเลือดเลย มันแนบผนังด้านใน รองเลือดทั้งหมด ความไม่สบายตัวไม่มีเลย"

เมื่อถามว่าเธอมักใส่ถ้วยรองประจำเดือนในช่วงเวลาใดของวัน วรนุชตอบว่า "เปลี่ยนแค่เช้ากับก่อนนอน ตอนอาบน้ำนั่นแหละ"

"อารมณ์ว่าไหน ๆ แก้ผ้าแล้วก็ทำให้เสร็จสรรพไป"

มิติใหม่แห่งการมีประจำเดือน?
กว่าจะตัดสินใจซื้อถ้วยรองประจำเดือนมาใช้ วรนุชใช้เวลาศึกษาข้อมูลนานพอสมควร รวมทั้งยังสอบถามจากผู้จัดจำหน่ายสินค้าเชิงอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมถึงที่มาของผลิตภัณฑ์

"ต้องดูเกรดดี ๆ เพราะเพื่อนเล่าให้ฟังว่า สินค้าออนไลน์จากจีนมีราคาตั้งแต่ 30 บาท ถึง 1,000 บาท"

แต่เธอไม่คิดว่าถ้วยรองประจำเดือนราคาถูกเพียงไม่กี่สิบบาทจะปลอดภัยและใช้ในระยะยาวได้

สุภัชญา เตชะชูเชิด (แอน) ผู้ร่วมก่อตั้งร้านรีฟิลสเตชัน (Refill Station) ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้จำหน่าย ถ้วยรองประจำเดือน ให้สัมภาษณ์บีบีซีไทยผ่านทางโทรศัพท์ถึงจุดเริ่มต้นที่นำเข้ามาจำหน่ายเมื่อกว่า 1 ปีก่อนว่าเป็นเพราะ "ตั้งใจจะใช้เองอยู่แล้ว...จึงเลือกสิ่งที่ดีที่สุด"

ถ้วยรองประจำเดือน หรือถ้วยอนามัย ที่เธอใช้และขาย ผลิตจากซิลิโคนทางการแพทย์ ได้ใบรับรองว่า "ไม่ก่อให้เกิดภูมิแพ้" แต่ต้องนำเข้ามาจากเดนมาร์ก เพราะไม่มีผลิตในไทย

ในช่วงแรกเธอรวมกลุ่มกับลูกค้าที่สนใจราว 30 คน ร่วมกันนำเข้าเพื่อให้ได้ราคาถูกลง แต่เมื่อผลตอบรับดี และตอบโจทย์ของร้านที่ต้องการ "ลดขยะ" จึงนำเข้ามาจำหน่ายอย่างต่อเนื่อง

เจ้าของร้านรีฟิลสเตชัน อ้างอิงคำนิยามของบริษัทผู้ผลิตถ้วยรองประจำเดือนที่เธอนำเข้ามาจำหน่ายว่า นี่คือ มิติใหม่แห่งการมีประจำเดือน (New Period)

"เราไม่เคยรู้เลยว่า การมีประจำเดือนจะสบายขนาดนี้" เพราะสำหรับตัวเธอเอง เมื่อใส่ถ้วยรองประจำเดือนแล้วแทบไม่รู้สึกว่ามีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในร่างกายเลย

สุภัชญา เตชะชูเชิด (ซ้าย) และอีก 2 ผู้ร่วมก่อตั้งร้านรีฟิลสเตชัน (Refill Station)
"ว่ายน้ำ ตีลังกา เล่นโยคะ ทำได้หมด ข้อเสียคือ อย่าลืมเอาออก" สุภัชญา พูดเหมือนเป็นสโลแกน

ไม่รู้จะใส่ยังไง ใส่เข้าไหม เจ็บหรือเปล่า จะซึมออกมาไหม เป็นคำถามที่ วรนุชและสุภัชญา ถามตัวเองก่อนใช้ครั้งแรก รวมถึงให้ความกระจ่างกับผู้อื่นในฐานะ "ผู้มีประสบการณ์"

สุภัชญา ผู้จำหน่ายยอมรับว่า ถ้วยรองประจำเดือนมีหลายขนาด และรูปทรงต่างกัน ผู้สนใจจะใช้ต้องสำรวจตัวเองก่อน

"บางอันเป็นก้าน เป็นห่วง ทรงกรวย หรือกึ่งกลม ตามสภาพช่องคลอดแต่ละคน ที่อาจลึกเกินไปหรือตื้นเกินไป" แต่ที่เธอจำหน่ายมีอยู่ 2 ขนาด คือสำหรับผู้หญิงทั่วไป และสตรีที่ผ่านการคลอดลูกแบบธรรมชาติ