วัฒนธรรมสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม

หญิงไทยต้องเลิกล้มการนุ่งผ้าโจงกระเบน หันมานุ่งผ้าถุงธรรมดา
เรื่องนี้ผู้หญิงวัยกลางคนและคนแก่จะเดือดร้อนมาก เพราะทุกคนเคยนุ่งแต่ผ้าลายโจงกระเบน เปลี่ยนมาเป็นผ้านุ่งธรรมดาโดยไม่โจงกระเบนดูมันโว้งว้างเหมือนไม่มีอะไรติดตัว ทำให้ต้องนุ่งผ้าโจงไว้ข้างใน ข้างนอกจึงเป็นผ้านุ่งธรรมดาคลุมไว้ให้ถูกต้องตามวัฒนธรรม
ฉะนั้นผู้หญิงสมัยนั้นจะนุ่งผ้าโจงกระเบนติดตัวเหมือนเดิม พอจะออกนอกบ้านก็หาผ้านุ่งมานุ่งคลุมไว้ ก็ดูกระปุกกระปุ้ยไม่รัดกุมเท่าที่ควร บางครั้งผ้าถุงที่นุ่งคลุมไว้หลุดจากตัวก็ยังไม่ค่อยรู้ตัว เพราะโจงกระเบนข้างในยังอยู่ดีอยู่ สมัยนั้นผ้าถุงหลุดลุ่ยจะมีให้เห็นกันอยู่เสมอๆ แต่คนแก่ก็ไม่หวั่นไหว เพราะอุ่นใจว่าข้างในยังมีโจงกระเบนหุ้มไว้อยู่ ก็เป็นเรื่องสนุกสนานของผู้พบเห็นคนแก่นุ่งผ้าถุง
และวัฒนธรรมที่เปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับต้นลานก็คือ ผู้หญิงทุกคนในสมัยนั้นต้องใส่หมวกเวลาออกนอกบ้าน คนส่วนใหญ่ก็จะใส่หมวกที่ทำด้วยผ้ามาเย็บเป็นรูปหมวก ชาวบ้านโดยทั่วไปจะสวมหมวกที่ทำด้วยใบลานเอามาถักและเย็บเป็นรูปหมวก คนส่วนมากก็จะตัดเอาใบลานเอาใบอ่อนที่แก่พอสมควรมาถักให้แน่นหนาแล้วเอาไปจ้างเขาเย็บเป็นรูปหมวกมีปีก ชาวบ้านก็ตัดใบลานที่สามารถตัดเป็นเส้นได้เอามาขายในตลาด ผู้คนก็ซื้อเอามานั่งถักใบลานให้เป็นเส้นใหญ่แล้วจึงเอาไปเย็บเป็นรูปหมวก ซึ่งถ้าทำอย่างนี้จะถูกสตางค์กว่าไปซื้อหมวกผ้า ผู้คนจึงเอาใบลานมานั่งถักให้เป็นเส้นยาวแล้วไปจ้างเขาเย็บเป็นรูปหมวก เด็กๆ เล็กๆ ในสมัยนั้นจึงนั่งถักใบลานกันเป็นเรื่องเป็นราวให้ได้เส้นยาว แล้วเอาไปจ้างเขาเย็บเป็นรูปหมวกมีปีกอันสวยงาม

ฉะนั้นเมื่อเดินผ่านต้นลานที่มีอยู่ในบ้านจะทำให้นึกถึงความมีวัฒนธรรมอันได้แก่ สวมหมวกและนุ่งผ้าถุงเวลาจะออกไปนอกบ้าน ซึ่งเป็นเรื่องอึดอัดของคนไม่เคยชินหมวกก็ต้องใส่ผ้านุ่งก็จะหลุด เพราะไม่เคยชิน แถมยังไม่ได้เคี้ยวหมากอีกด้วย เพราะถ้าเคี้ยวหมากตามที่เคยกินจะไปบ้วนน้ำหมากที่ไหน ถ้าบ้วนไม่เลือกที่ทำให้บ้านเมืองสกปรก ตำรวจก็จะจับเอาได้

การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมนี้ ผู้ใหญ่ที่ไม่เคยชินจะประดักประเดิดไม่สะดวกสบายด้วยประการทั้งปวง ทำให้ไม่อยากออกจากบ้านไปไหน แต่ก็จำต้องทำ เพราะเป็นวัฒนธรรมใหม่ของชาติไทยจะต้องปฏิบัติตามรัฐนิยม