ย้อนประวัติ หวยไทย ลุ้นสนุกได้...อย่าลุ่มหลง

"หวย” ถือเป็นวิธีการเสี่ยงโชคอย่างหนึ่งที่คนในสังคมไทยให้ความสนใจและนิยมบริโภคเกือบทุกระดับชั้น โดยเฉพาะชั้นรากหญ้า จึงไม่อาจปฏิเสธได้ว่าหวยเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับคนไทยมายาวนานหลายยุคหลายสมัย ดังนั้นหวย  จึงมีวิวัฒนาการในรูปแบบต่าง ๆ เรื่อยมา จนกลายมาเป็น “ลอต เตอรี่” ในปัจจุบัน
   
แต่ก่อนที่หวยจะพัฒนามาเป็นลอตเตอรี่ หรือสลากกินแบ่งรัฐบาลที่เรารู้จักกันในวันนี้ ย้อนกลับไปศึกษาประวัติการเล่นหวยในประเทศไทย มีเรื่องราว น่าสนใจกล่าวไว้ว่า คนไทยเริ่มรู้จักการเล่นหวยมาตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ซึ่งคำว่า “หวย หรือหวย ก.ข. หรือหวยเบอร์” ได้เกิดขึ้นโดยชาวจีนที่อาศัยอยู่ ในประเทศไทยเป็นผู้ขอสัมปทานด้วยการประมูลตั้งเป็นโรงบ่อนหวยและผู้ได้รับสัมปทานเป็นนายอากรหวยจะได้รับบรรดาศักดิ์เป็นขุนบาลเบิกบุรีรัตน์หรือคนทั่วไปเรียก “ขุนบาล” ผู้อำนวยการออกหวยทุกเช้าค่ำ จนเป็นที่ชื่นชอบของประชาชนจึงนิยมเล่นกันมากในสมัยนั้น
   
ต่อมาการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลในประเทศไทยเริ่มมีขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระ จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 โดยมีฝรั่งชาวอังกฤษชื่อ “ครูอาล บาสเตอร์” เป็นผู้นำลักษณะการออกรางวัลสลากแบบยุโรปมา   เผยแพร่เป็นคนแรก เรียกว่า “ลอตเตอรี่” พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทาน พระบรมราชานุญาตให้กรมทหารมหาดเล็กออกลอตเตอรี่เป็นครั้งแรกในประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2417 เนื่องในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาของพระองค์ โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะช่วยเหลือพ่อค้าต่างชาติที่นำสินค้ามาร่วมแสดงในการจัดพิพิธภัณฑ์ที่ตึกคองคาเดีย ในพระบรมมหาราชวัง
   
ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลิกบ่อนหวย ก.ข. สำเร็จประกาศเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2459 แต่อย่างไรก็ตามยังมีผู้คนแอบเล่นหวยเบอร์กันจนถึงปัจจุบัน โดยอาศัยเลขท้ายรางวัลของสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นตัวจ่ายรางวัลในการเล่นผิดกฎหมายนี้ หลังจากประกาศเลิกหวย ก.ข. แล้วใน    ปี พ.ศ. 2460 ซึ่งเป็นช่วงที่อยู่  ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 1 สหราชอาณาจักรอังกฤษซึ่งเป็นประเทศฝ่ายสัมพันธมิตรประสงค์จะกู้เงินจากประเทศไทยเพื่อใช้ในการสงคราม แต่ไม่อาจกู้โดยตรงจากรัฐบาลไทยได้ เพราะเป็นการกระทบกระเทือนงบประมาณ สภารักชาติแห่งประเทศอังกฤษ จึงดำเนินนโยบายกู้เงินจากประชาชนด้วยการออกลอตเตอรี่ โดยได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
   
และในปี พ.ศ.2466 ได้พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ออก “ลอตเตอรี่เสือป่าล้านบาท” เพื่อหารายได้บำรุงกอง  เสือป่าอาสาสมัคร ซึ่งพิมพ์จำนวน 1 ล้านฉบับ จำหน่ายฉบับละ 1 บาท ซึ่งวิธีการออกสลากในสมัยนั้นเพียงแค่นำเลขที่ออกรางวัลบรรจุกล่องทึบแล้วใส่ลงในไห   ตั้งเรียงตามลำดับจากหลักหน่วย สิบ ร้อย พัน หมื่น แสน ก่อนออกรางวัลกรรมการจะจับสลากเพื่อทราบว่าครั้งนี้จะออกรางวัลที่เท่าใดแล้วจึงให้กรรมการล้วงตลับบรรจุเลขหมายออกมาเปิดต่อหน้ากรรมการและประชาชนจนหมดทุกรางวัลเป็นอันเสร็จการออกรางวัลสลากนั้น ๆ
   
ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ในปี พ.ศ.2476 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาล ที่ 7 รัฐบาล มีนโยบายที่ จะลดเงินรัชชูป การ (เงินที่เรียกเก็บจากชายไทยที่มิต้องรับราชการ ทหาร) ทำให้รัฐขาดรายได้ จึงได้ดำริให้  มีการออกลอตเตอรี่รัฐบาลขึ้นโดยเรียกว่า     “ลอตเตอรี่รัฐบาลสยาม” โดยพิมพ์ออกจำหน่ายจำนวน 1 ล้านฉบับ ฉบับละ 1 บาท ปีละ 4 งวด และ ต่อมาในปี พ.ศ. 2477 คณะ รัฐมนตรีได้อนุมัติให้กระทรวงมหาดไทยออก “สลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล” โดยกำหนดว่า หากเดือนใดเป็นเดือนที่ออก สลากกินแบ่งรัฐบาล เดือนนั้นให้งดจำหน่ายสลากกินแบ่งของเทศบาล โดยเริ่มจำหน่ายงวดแรกเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2478 แล้วออกสลากเดือนเมษายน พ.ศ. 2479 โดยพิมพ์จำนวน 500,000 ฉบับ ฉบับละ 1 บาท และได้มีการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลและสลากบำรุงเทศบาลเรื่อยมา
   
จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2482 ถือเป็นยุคที่สลากกินแบ่งรัฐบาลเริ่มดำเนินการอย่างจริงจัง โดยคณะรัฐมนตรีได้มีมติให้โอนกิจการสลากกินแบ่งรัฐบาลและสลากบำรุงเทศบาลมาสังกัดกระทรวงการคลังและได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลขึ้น โดยมีพระ ยาพรหมทัตศรีพิลาส เป็นประธานกรรมการ เมื่อวันที่ 5 เมษายน 2482 จึงถือเป็นวันสถาปนาสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลจนถึงปัจจุบัน และการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลก็ได้พัฒนาเรื่อยมาจนกระทั่งปี พ.ศ. 2517 ได้มีการออกพระราชบัญญัติสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลขึ้น กำหนดให้สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นนิติบุคคล และเป็นรัฐวิสาหกิจสังกัดกระทรวงการคลัง
   
วันชัย สุระกุล ผู้อำนวยการ สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล แสดงมุมมองว่า สลากกินแบ่งรัฐบาลหรือลอตเตอรี่ในปัจจุบันกับหวยหรือหวย ก.ข. ในอดีตมีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง คือสลากกินแบ่งฯ จะเป็นการเสี่ยงโชคโดยใช้ตัวเลขแต่หวยจะใช้ตัวอักษรและที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนก็คือ วัตถุประสงค์ของสลากกินแบ่งฯ นำเงินที่ได้  ไปช่วยเหลือสังคม นอกเหนือจากรายได้ที่แน่นอนที่ต้องส่งเข้ารัฐไม่ต่ำกว่า 28 เปอร์เซ็นต์ตามข้อกำหนดเพื่อเป็นงบประมาณแผ่นดินใช้ในการบริหารประเทศแล้ว   ยังมีการแบ่งเงินช่วยเหลือสังคม ในด้านการสาธารณสุขการพยาบาล การกีฬาและอื่น ๆ  อีกมากมายรวมทั้งเพื่อเป็นการ คืนกำไรให้กับประชาชนที่ไม่  ถูกสลากอีกด้วยใน โครงการ “CSR หรือ Corporate Social Responsibility การดำเนินโครงการรับผิดชอบต่อสังคม” ส่วนหวยเป็นการเสี่ยงโชคที่ผิด กฎหมาย ผู้ที่ได้รับผลประโยชน์อย่างแท้จริงมีเพียงคนเดียวคือ เจ้ามือหวย
   
อย่างไรก็ตามสลากกินแบ่งฯ ในปัจจุบันมีข้อดีคือ ผู้ซื้อทราบแน่นอนว่าหากถูกรางวัลจะได้รับเงินจำนวนเท่าไหร่ เพราะด้านหลังสลากระบุไว้ อีกทั้ง  สลากมีอายุนานถึง 2 ปีนับจากวันออกสลาก หากซื้อไปแล้วตรวจไม่ทันสามารถย้อนกลับไปดูได้เรามีข้อมูลเก็บไว้และสามารถพิมพ์จำนวนเท่าใดก็ได้เท่านั้นเพราะมียี่ปั๊วรับซื้อ แต่ข้อเสียก็คือเป็นการพิมพ์สลากไว้ล่วงหน้ามีเลขจำกัด เช่น ชุดละ 1 ล้าน 46 ชุดก็เป็นเงิน 46 ล้านบาท เป็นการกำหนดไว้ล่วงหน้าหลายวันเพื่อให้ผู้ขายนำไปขาย ซึ่งใน 1 ชุด มีเลขท้ายเลขเดียวทำให้เป็นข้อจำกัดที่ว่าบางคนอยากได้เลขนี้แต่คนอื่นซื้อไปแล้วทำให้มีการโก่งราคาและเกิดปัญหาขายเกินราคาขึ้น
   
นอกจากนี้สลากกินแบ่งฯ ในประเทศไทยขณะนี้ถือว่าโบราณเพราะยังใช้รูปแบบเดิม ๆ อยู่ รวมทั้งใช้เวลาการออกรางวัลสลากนานถึง 15 วัน ซึ่งยังมีประเทศไทยและประเทศในแถบเอเชีย อีกไม่กี่ประเทศที่ยังคงใช้วิธีลักษณะนี้ แต่ประเทศในแถบยุโรปใช้แบบดิจิทัลซ่อนตัวเลข        อยู่ข้างในและให้ผู้ซื้อขูดเลขออกมาลุ้นกัน โดยออกรางวัลอาทิตย์ละครั้ง แต่ถ้ามองในแง่ดีแบบเก่าของประเทศเราก็ไม่เป็นการมอมเมาประชาชนจนเกินไปเพราะออกไม่บ่อยและจำนวนมีจำกัด จึงอยากจะเตือนประชาชนให้ ซื้อสลากตามอัตภาพไม่ซื้อมากเพื่อหวังเงินรางวัลและอย่าลุ่มหลงจนเกินไป
   
ในอนาคตข้างหน้าเราหวังจะได้เห็นวิวัฒนาการของสลากในรูปแบบใหม่ขึ้น โดยการลดขนาดลงประมาณครึ่งหนึ่งเพราะสลากแบบปัจจุบันนี้ก็ยังถือว่าใหญ่    เกินไป ทำให้เปลืองกระดาษและวางแผงลำบาก ในสมัยก่อนที่ต้องมีขนาดใหญ่เพื่อโชว์รูปภาพแต่ตอนนี้เราจะโชว์ตัวเลข เพื่อประหยัดกระดาษลง ทำให้ผู้ซื้อพกพาสะดวกโดยไม่เน้นรูปภาพแล้ว เพราะปัจจุบันเราขายสลากได้รายได้เต็มเม็ดเต็มหน่วยจึงไม่ต้องส่งเสริมการขายในตัวสินค้าและจะพยายามส่งกำไรกลับคืนไปสู่สังคมทุกช่องทาง จึงมั่นใจได้ว่ากำไรไม่ได้หายไปไหนรัฐบาลจะนำกลับไปสู่ผู้เล่นให้ได้ประโยชน์สูงสุด
   
ถึงแม้สลากกินแบ่งฯหรือลอตเตอรี่จะถูกกฎหมาย หรือ  แม้กระทั่งหวยบนดิน ใต้ดิน หวยออนไลน์ ที่กำลังเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์กันอยู่นี้ผิดหรือถูกกฎหมายอย่างไร แต่ทั้งหมดก็ถือว่าเป็นการเสี่ยงโชคหรือการพนันทั้งสิ้น หากเราสามารถควบคุมได้และเล่นสนุกพอดีก็จะไม่เดือดร้อน แต่หากปล่อยให้มันครอบงำเหมือนผีพนันเข้าสิง ถ้าไม่รวยก็หมดเนื้อหมดตัวกันแน่คราวนี้...

กรวิกา  คงเดชศักดา