ความยาวของหนึ่งวินาที

ไอน์สไตน์เคยบอกว่า หัวใจของทฤษฎีสัมพัทธภาพของเขานั้นอธิบายได้ด้วยการเปรียบเทียบดังนี้

"วางมือของคุณบนเตาร้อนหนึ่งนาที มันดูยาวเหมือนหนึ่งชั่วโมง นั่งกับสาวสวยหนึ่งชั่วโมง มันสั้นแค่นาทีเดียว"

ความยาวสั้นของเวลาเป็นทั้งรูปธรรมและนามธรรม แต่ดูเหมือนผู้คนนิยมใช้ "เวลา" เป็นข้ออ้างมากกว่า ด้วยประโยคยอดนิยม "เวลาน้อยเหลือเกิน ฉันทำไม่ได้" และ "จะบ้าหรือ ให้เวลาน้อยอย่างนี้"

อาจจะจริงของพวกเขา เวลาหนึ่งวินาทีของมนุษย์เรา "สั้น" มาก เราแทบทำอะไรเป็นเรื่องเป็นราวในเวลาหนึ่งวินาทีไม่ได้

แต่เวลาหนึ่งวินาทีสั้นจริง ๆ หรือ?

ในการศึกษาควอนตัม ฟิสิกส์ (ฟิสิกส์ว่าด้วยอนุภาค) เราพบว่าในเวลาน้อยกว่าหนึ่งวินาทีเกิดอะไรขึ้นมากมายเหลือเชื่อ

เวลา 10 ยกกำลัง -1 วินาทีคือเวลาที่นัยน์ตากะพริบ

10 ยกกำลัง -6 คือช่วงชีวิตของอนุ-อนุภาคมิวออนหนึ่งตัว (มิออนเป็นองค์ประกอบของอนุภาคซึ่งเป็นองค์ประกอบของอะตอมซึ่งเป็นองค์ประกอบของสรรพสิ่ง)

10 ยกกำลัง -23 วินาทีคือระยะเวลาที่โฟรตอน (อนุภาคแสง) วิ่งข้ามนิวเคลียสของอะตอม

เมื่อศึกษาบิ๊กแบง เราพบว่า ในเวลาเพียงเศษหนึ่งส่วนล้านล้านล้านล้านวินาที งานสร้างจักรวาลเดินหน้าไปไกลโข

ถ้าฟังดูยากไป ลองดูตัวอย่างเพื่อนร่วมโลกของเรา

ปลวกใช้เวลาทำรัง หาอาหาร ทำงาน สืบพันธุ์ ทิ้งผลงานสร้างจอมปลวกใหญ่โต ในช่วงชีวิต 1-2 ปีของมัน

มดทำมาหากินไม่หยุดตลอดชั่วชีวิต 45-60 วันของมัน

ผึ้งงานทิ้งผลงานเป็นรวงผึ้งที่มีน้ำหวานเต็มรัง ในช่วงชีวิต 28-35 วันของมัน

เทียบสัดส่วนแล้ว หนึ่งวินาทีของปลวก มด ผึ้ง ทำงานได้มากกว่าคนหลายเท่า และสัตว์หลายตัวทำตัวเป็นประโยชน์ต่อโลกในช่วงไม่กี่วันมากกว่าบางคนทั้งชีวิต

แน่ละ มนุษย์ย่อมมีข้อจำกัดของตน และใช่ เวลาหนึ่งวินาทีของมนุษย์เรา "สั้น" มาก จนแทบทำอะไรเป็นเรื่องเป็นราวไม่ได้ นั่นยิ่งเป็นเหตุผลให้เราไม่ควรสูญเสียทุก ๆ วินาทีไปโดยเปล่าประโยชน์ โดยเฉพาะกับคำว่า "ฆ่าเวลา"

มีแต่คนซึ่งเห็นคุณค่าของการมีชีวิตเท่านั้นที่เอ่ยว่า "สิ่งที่ต้องทำมีมากเหลือเกิน เวลามีน้อยเหลือเกิน" คนเหล่านี้ไม่เคยเอ่ยคำว่า "ฆ่าเวลา" เพราะรู้จัก "ค่าเวลา" ดี

เมื่อดูว่าสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ บนโลกนี้ใช้เวลาแต่ละวินาทีอย่างไร เราอาจต้องย้อนดูตัวเราเอง

บางทีเราอาจทำอะไรได้มากกว่าที่เราเคยทำ เพียงแต่เลิกบอกว่า "เวลาน้อยเหลือเกิน"

และเราก็อาจใช้เวลาอย่างมีประโยชน์กว่านี้ หากเรารู้ว่า เวลาแต่ละหนึ่งวินาทีนั้นเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียว