พลังงาน..ระทึกโลก!! นิวเคลียร์ กลัว-รู้ต้องคู่กัน??

แทบจะทำให้ผู้คนทั่วโลกละความสนใจจากคำว่า “แผ่นดินไหวรุนแรง” และ “คลื่นยักษ์สึนามิ” ไปเลย
 
เมื่อโรงไฟฟ้าพลังงาน ’นิวเคลียร์“ ของญี่ปุ่น เกิดภาวะวิกฤติครั้งใหญ่ที่เป็นภัย เกิดระเบิด เกิดไฟไหม้ เกิดการรั่วไหลของกัมมันตภาพรังสี ซึ่งกับประเทศไทยเรา คนไทยก็ให้ความสนใจเกี่ยวกับภัยอย่างหลังนี้มากทีเดียว
   
ภัยแผ่นดินไหว-ภัยสึนามิ...กลายเป็นคำที่คุ้นชิน
   
ภัยนิวเคลียร์โหมกระพือ...ทั้งทั่วโลกและในไทย
   
ทั้งนี้ แม้จะมีนักวิชาการหลาย ๆ คนออกมาระบุประมาณว่า จริง ๆ แล้วในสิ่งแวดล้อมทั่วไปโดยปกติก็มีรังสีอยู่แล้ว และมนุษย์เองก็เกิดมาพร้อมกับชีวิตที่มีรังสี แต่นั่นก็มิได้ทำให้ผู้คนไม่หวาดหวั่นต่อภัยรังสี โดยเฉพาะจาก “นิวเคลียร์” ที่มนุษย์สร้างขึ้น ไม่ว่าจะเป็น ’ระเบิดนิวเคลียร์“ หรือ ’โรงไฟฟ้านิวเคลียร์“ 
   
อย่างไรก็ตาม โดยข้อเท็จจริงแล้วก็ไม่อาจปฏิเสธว่าโลกยุคปัจจุบันมีการนำนิวเคลียร์มาใช้ทั้งในเชิงการเป็นอาวุธอันตรายร้ายแรงสุด ๆ และในเชิงสร้างสรรค์-มีคุณประโยชน์ในหลาย ๆ วงการ
   
เรื่องของ “นิวเคลียร์” หรือ “ปรมาณู” นั้น ในเว็บไซต์ของสำนักงานปรมาณูเพื่อสันติของไทย ก็มีการให้ความรู้ความเข้าใจไว้อย่าง กว้าง ๆ ซึ่งจะรู้-จะเข้าใจ ก็ต้องไล่เรียงเป็นคำ ๆ ไป โดยสังเขปมีดังนี้คือ..... 

ต้องรู้คำว่า... “อะตอม” ซึ่งหมายถึง อนุภาคที่เล็กที่สุดของ สสารที่ยังคงมีคุณสมบัติทางเคมีของธาตุนั้น ๆ อยู่ โครงสร้างของอะตอม ประกอบด้วย “นิวเคลียส” ซึ่งอยู่ตรงกลางและมี “อิเล็กตรอน” โคจรอยู่รอบ ๆ นิวเคลียส ภายในนิวเคลียสประกอบด้วย “โปรตอน” และ “นิวตรอน” ซึ่งในสภาวะปกติโครงสร้างของอะตอมจะมีจำนวนอิเล็ก ตรอนเท่ากับจำนวนโปรตอน โดยที่โปรตอนหมายถึง อนุภาคที่มีประจุ ไฟฟ้าเป็นบวก เป็นองค์ประกอบในนิวเคลียสของธาตุทุกชนิด ขณะที่นิวตรอนหมายถึง อนุภาคที่ไม่มีประจุไฟฟ้า และอิเล็กตรอนหมายถึง อนุภาคที่มีประจุไฟฟ้าเป็นลบ โดยแต่ละอะตอมจะมีอิเล็กตรอนจำนวน หนึ่งอยู่ล้อมรอบนิวเคลียส
   
นิวตรอนและโปรตอนภายในนิวเคลียสถูกยึดให้อยู่ด้วยกันได้ด้วย “แรงนิวเคลียร์” ซึ่งในสภาวะปกติภายในนิวเคลียสจะมีความ เสถียร จึงไม่มีการเปลี่ยนแปลงภายในนิวเคลียส หากภายในนิวเคลียส มีจำนวนโปรตอนหรือนิวตรอนที่มากหรือน้อยเกินไป เรียกสถานะเช่นนี้ว่า เกิดความไม่เสถียร นิวเคลียสจะปรับตัวเองเพื่อให้อยู่ในสภาวะเสถียร และมีการปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบต่าง ๆ ...
   
เป็นที่มาของคำว่า ’พลังงานปรมาณู“ หรือ ’พลังงานนิว เคลียร์“ ซึ่งคือพลังงานที่ถูกปล่อยมาจากนิวเคลียสของอะตอม เกิดขึ้นได้จาก 3 กรณีคือ... 1. เกิดจากการสลายตัวของนิวเคลียส 2. เกิดจากการแตกตัวของนิวเคลียสออกเป็นส่วน หรือ ’ฟิชชัน“ 3. เกิดจากการรวมตัวกันของนิวเคลียส หรือ ’ฟิวชัน“
   
ละคำที่เกี่ยวข้องคำอื่น ๆ ไว้ มาดูกันที่ “พลังงานปรมาณู-พลังงานนิวเคลียร์” พลังงานนี้เป็นพลังงานที่ได้จากพฤติกรรมของนิวเคลียส ภายในอะตอม ดังนั้นหลักการที่แท้จริงของพลังงานปรมาณูก็จะอยู่ที่การนำเอาพลังงานที่เกิดจากนิวเคลียสมาใช้งาน โดยเกิดขึ้นจากกรณีใดกรณีหนึ่งจาก 3 กรณีดังที่กล่าวไปแล้ว

ในปัจจุบันพบการใช้งานส่วนใหญ่อยู่ 2 กรณีคือ การสลายตัวของนิวเคลียส ซึ่งนำไป ใช้ประโยชน์ในด้านการแพทย์ อุตสาหกรรม เกษตรกรรม เป็นต้น

อีกแบบหนึ่งคือ การแตกตัวของนิวเคลียสในอะตอมของธาตุหนัก ซึ่งนำไป ใช้เป็นแหล่งพลังงานสำหรับผลิตพลังงานไฟฟ้า หรือใช้งานเครื่องปฏิกรณ์ปรมาณูวิจัย เป็นต้น ขณะที่การรวมตัวกันของนิวเคลียสนั้น อยู่ระหว่างการศึกษาวิจัย 
   

ปฏิกิริยาที่ใช้ใน “โรงไฟฟ้านิวเคลียร์” โดยทั่วไป เป็นปฏิกิริยาฟิชชัน คือเมื่อยิงอนุภาคนิวตรอนเข้าไปชนนิวเคลียสของธาตุหนัก

เช่น ยูเรเนียม แล้วเกิดการแตกตัวของธาตุหนักนั้น ซึ่งจะทำให้มีการ “ปลดปล่อยความร้อน” พร้อมทั้งอนุภาคนิวตรอนเกิดขึ้นใหม่จำนวนหนึ่ง (2-3 ตัว) โดยการแตกตัวนี้จะเกิดต่อเนื่อง เรียกว่า “ปฏิกิริยาลูกโซ่” อย่างไรก็ตาม วัสดุที่สามารถนำมาเป็นเชื้อเพลิงที่ใช้ในโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ได้นั้น เรียกว่าวัสดุฟิสไซล์ ซึ่งโรงไฟฟ้านิวเคลียร์แห่งใดเลือกใช้วัสดุฟิสไซล์ใด ก็ขึ้นอยู่กับประเภทของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์นั้น ๆ
   
ความรู้อีกส่วนที่ระบุไว้ในเว็บไซต์สำนักงานปรมาณูเพื่อสันติฯ คือ... ภายใน “เครื่องปฏิกรณ์” โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ต้องมีสารหน่วงนิวตรอนเพื่อลดความเร็วนิวตรอนให้เหมาะสม เพื่อให้เกิดปฏิกิริยาต่อไปได้ ซึ่งสารหน่วงนิวตรอนโดยทั่วไปนั้น มักใช้ “น้ำ” ธรรมดา หรือน้ำมวลหนัก แล้วแต่ประเภทของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์
   
ทั้งนี้ เรื่อง ’นิวเคลียร์-ปรมาณู“ ยังมีรายละเอียดอีกมาก แต่แง่มุมที่พูดถึงกันมากตอนนี้คือ ’กลัว“ อันตรายจาก “กัมมันตภาพรังสี” ที่แพร่จากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ญี่ปุ่นที่เสียหายจากแผ่นดินไหวและสึนามิ ซึ่งการพูดการกลัวก็มิใช่เรื่องผิด แต่จะดียิ่งขึ้นหรือไม่? ถ้าวิกฤตินี้จะเป็นโอกาสที่คนไทยจะได้ ’รู้“ เรื่องนิวเคลียร์-ปรมาณู กันทุกแง่มุม จะกลัว ก็อย่างรู้รอบ-รู้ลึก แม้ในที่สุดในไทยจะไม่มี ’โรงไฟฟ้านิวเคลียร์“ เกิดขึ้น??
   
เพราะในประเทศเพื่อนบ้านใกล้ไทย ก็แว่ว ๆ ว่าจะมี?? ซ้ำยังมีประเทศเพื่อนบ้านไทยบางประเทศที่ถูกจับจ้องจากนานาชาติ ว่าอาจเกี่ยวพันกับ ’นิวเคลียร์“ ในเชิง ’อาวุธ“ ...อีกต่างหาก??.