มาทำความรู้จักปลากระเบนราหู

หนึ่งในข่าวใหญ่ชิ้นหนึ่งในรอบสัปดาห์ที่ผ่านมาก็คือ ข่าวเรือบรรทุกน้ำตาลล่ม ทำให้บรรดาสัตว์น้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาตายไปเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะปลากระเบนน้ำจืดยักษ์ หรือปลากระเบนราหู เราจะไปทำความรู้จักมันกัน

ปลากระเบนราหู เป็นปลากระเบนน้ำจืดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก และเป็นปลากระเบนที่ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากปลากระเบนแมนตา ที่พบได้ในทะเล จัดเป็นปลาน้ำจืดไทยอีกชนิดหนึ่งที่ใกล้จะสูญพันธุ์ หากินโดยจับสัตว์เล็ก เช่น กุ้ง ปู ปลา เป็นอาหาร

เมื่อโตเต็มวัยจะมีขนาดกว้างกว่า 250 เซนติเมตร และหนักกว่า 600 กิโลกรัม

มีลักษณะลำตัวเกือบเป็นทรงกลมใหญ่เหมือนราหูอมจันทร์ตามความเชื่อของคนโบราณ จึงได้ชื่อว่าปลากระเบนราหู ปลายหัวแหลม ขอบด้านหน้ามนกลมคล้ายใบโพ ด้านใต้ขอบลำตัวมีแถบสีดำตัดชัดเจน มีหางเรียวยาวเหมือนแส้ มีเงี่ยงแหลมที่โคนหาง 2 ชิ้น ซึ่งเมื่อหักแล้วสามารถงอกขึ้นมาใหม่ได้ กลางหลังมีเกล็ดเป็นตุ่มหยาบ ๆ ด้านบนของปีกและตัวเป็นสีเทาหรือน้ำตาลนวล หางสีคล้ำ ด้านล่างของตัวมีสีขาวนวล ที่ขอบปีกด้านล่างเป็นด่างสีดำ ตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ บางครั้งมีน้ำหนักมากกว่าถึง 80 เท่า สันนิษฐานว่าที่ต้องมีขนาดตัวใหญ่ เพื่อมิให้ตกเป็นอาหารของนักล่าชนิดต่าง ๆ ในแม่น้ำ

ปลากระเบนยักษ์นี้ออกลูกเป็นตัว ที่อยู่อาศัยคือบริเวณที่พื้นเป็นโคลนหรือทราย ใกล้ปากแม่น้ำสายใหญ่ ๆ อยู่ในเขตน้ำจืดถึงน้ำกร่อยทั่วประเทศ
 
พบครั้งแรกในแม่น้ำเจ้าพระยา เมื่อปี 2533 โดย ศ.ดร.สุภาพ มงคลประสิทธิ์ อดีตคณบดีคณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และ ดร.ไทสัน โรเบิร์ตส์ แห่งสถาบันกองทุนสัตว์ป่าโลก จึงได้ชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Himantura chaophraya Monkolprasit & Roberts.