เจาะไม่จี๊ด ฉีดไม่เจ็บ

มุมสุขภาพ วันนี้ นายแพทย์กฤษดา ศิรามพุช ผู้อำนวยการศูนย์เวชศาสตร์อายุรวัฒน์นานาชาติ บอกเล่าเรื่องราวการเจาะเลือดจากประสบการณ์ตรง โดยนายแพทย์กฤษดา เล่าว่า เรื่องการเจาะเลือดฟังดูเหมือนง่าย แต่ถ้าไม่ได้ทำเองบ่อยจะไม่ใช่เรื่องหมู เพราะเส้นเลือดคนเราก็ต่างกันออกไปบางคนก็เส้นใหญ่ บางคนก็เส้นเล็ก ตัวหมอเคยถูกคนอื่นเขาเจาะเสียจนพรุนยามที่ต้องตรวจเลือด จำได้ว่าครั้งหนึ่งเจาะเลือดที่แขนแล้วเกิดอาการ "ชาเสียว" ถึงปลายนิ้ว เหตุเพราะคนเจาะไปจิ้มเอาเส้นประสาทใหญ่เข้า

มนุษย์ทุกคนต้องมีเส้นเลือด ขอให้ยึดหลักข้อนี้ไว้ แล้วจะไม่ทดท้อเวลาถูกเจาะเลือด เพราะผู้เจาะจะต้องหาเส้นให้ท่านได้ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง แต่ถ้าจับหลักต่อไปนี้ไว้ได้ก็น่าจะพอช่วยผ่อนหนักให้เป็นเบา เจ็บมากเป็นเจ็บน้อยหรือไม่เจ็บเลยได้ ใช้ได้ทั้งผู้เจาะและผู้ถูกเจาะ ดัง "7 เทคนิคเจาะไม่จี๊ด ฉีดไม่เจ็บ" ต่อไปนี้...

"ขออย่าเกร็ง" เป็นกฎเหล็กสำหรับผู้ถูกเจาะ การเกร็งจะทำให้ท่านเจ็บจากกล้ามเนื้อที่หดเป็นก้อนแล้วเมื่อแทงเข็มเข้าก็จะบาดจนเนื้อฉีกขาดเจ็บมากขึ้นอีก ผิดกับเวลารู้สึกสบายๆ กล้ามเนื้อจะคลายทำให้บางทีไม่เจ็บเลย เพราะเข็มแทรกผ่านเข้าไปในรอยแยกกล้ามเนื้อพอดี

"ดื่มน้ำให้มากเข้าไว้" ข้อนี้ใช้ก่อนต้องถูกเจาะเลือด เพราะน้ำจะช่วยให้เลือดใสไม่หนืดเกินไปและที่สำคัญคือเส้นเลือดจะไม่ตีบแห้งเหมือนกับยางในตันๆ แต่เป็นเส้นเลือดที่พองสวยด้วยน้ำเลือดดันอยู่เต็ม  ผู้เจาะก็จะหาเส้นได้ง่าย ท่านที่รักก็ไม่ต้องเจ็บหลายครั้ง ส่วนน้ำที่ว่าต้องเป็นน้ำเปล่าจะดีสุด

"ออกกำลังสร้างกล้ามแขน" ที่ไหนมีกล้ามที่นั่นมีเส้นเลือด นี่คือสัจธรรมแห่งธรรมชาติ ดังนั้นผู้ที่หาเส้นยากต้องถูกสอยเข็มหลายครั้ง มักเป็นผู้ที่ไม่ค่อยได้ออกกำลังกายนัก สำหรับผู้ที่รักการออกกำลังอยู่แล้ว การหาเส้นที่ว่าง่ายก็ต้องคอยระวังเรื่องบวม เมื่อเจาะเสร็จให้กดไว้จนหยุดอย่าเพิ่งพับแขน

"รัดแขนให้ดี" สำคัญที่คนรัดด้วย ถ้ารัดได้ถูกจุด รัดได้นานพอ (แต่ไม่นานไปเพราะเม็ดเลือดจะแตก) จะทำให้ได้เส้นนูนสวยเห็นชัด การใช้สายยางพลาสติกรัดอาจใช้ไม่ได้กับบางคนเสมอไป จากประสบการณ์มักใช้แถบวัดความดันพันแขนแทนซึ่งดูนุ่มนวลกว่าและเน้นเส้นเลือดได้เห็นเด่นดีมาก

"อย่าเห็นแก่เส้นเลือดชัด" เส้นเลือดที่เห็นเขียวปี๋ เป็นเส้นฝอยบ้างหรือคดเคี้ยวไปมาบ้าง บางทีไม่ใช่เส้นที่พึงปรารถนาเสมอไป การเจาะเข้าไปอาจทำให้แตกแล้วบวมน่ากลัว คนถูกเจาะไม่ชอบแน่ แต่ถ้าคนเจาะเลือดมีประสบการณ์จะทราบวิธีการหาเส้นเลือดที่อยู่ข้างใต้จากการคลำด้วย ช่วยให้คนไข้ไม่ต้องเสี่ยงกับแขนบวมตุ่ยหลังเจาะ

"ฉีดให้ตรงที่" การฉีดยานี้สำคัญที่ตำแหน่งเพราะยาแต่ละชนิดจะฉีดเข้าผิวหนังเราเป็นชั้นๆ ไม่เหมือนกัน บางชนิดฉีดเข้าใต้หนังนิ่มๆ บางชนิดเข้าชั้นไขมันหยุ่น บางชนิดเข้าเส้นเลือดโดยตรง หรือบางชนิดเข้าตรงมัดกล้ามเนื้อหนาๆ ถ้าฉีดยาผิดตำแหน่งนอกจากทำให้เกิดอันตรายได้แล้วยังทำให้เจ็บปวดมากได้นานด้วย

และ "นอนสบายๆ" ถ้าไม่แน่ใจเรื่องหน้ามืดเป็นลม และมีที่ทางพอขอให้เลือกอิริยาบถนอนเจาะเลือด สบายทั้งคนไข้และตัวเราผู้เจาะ เพราะเผื่อฉุกเฉินเกิดคนไข้เป็นลมขึ้นมาก็ไม่ต้องมานั่งรักษาอาการหัวฟาดพื้นต่อ ยิ่งถ้าในเด็กเล็กที่ดิ้นยุกยิกการช่วยกันจับนอนแล้วพันผ้าห่มไว้จะช่วยได้มาก

ในกระบวนของผู้ที่ถูกเจาะเลือดนั้นบุรุษเพศจะพบกรณีกลัวจนเป็นลมได้มากกว่า จากการสังเกตของหมอเชื่อว่ามาจากการที่ผู้ชายไม่คุ้นกับการเห็นเลือดตัวเองออกมาจากร่างกาย ผิดกับสตรีที่เห็นเลือดอยู่ทุกเดือน (จากการมีประจำเดือน) จึงทำให้ไม่กลัวกับการเห็นเลือดเข้าเลือดออกจากการเจาะเลือดนัก

สำหรับเลือดที่เจาะออกมานั้น เพียงดูด้วยตาเปล่าก็บอกอะไรได้เยอะมาก ส่วนแพทย์จะดูอะไร อย่างไร พยากรณ์สุขภาพเบื้องต้นได้แค่ไหน ติดตามอ่านต่อในสัปดาห์หน้า.