ตะเกียงสมัยกรีกอายุก่อนพุทธศตวรรษที่ 6

สำหรับตะเกียงพบที่ชุมชนหมู่บ้านพงตึก ริมฝั่งแม่น้ำแม่กลอง อำเภอท่ามะกา โดยที่โบราณสถานพงตึกถูกค้นพบเมื่อ พ.ศ.2379 เชื่อว่าเป็นศาสนสถาน ได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมทวารวดีหรือศิลปะอินเดียแบบคุปตะ มีซากตึก ซากสิ่งก่อสร้างด้วยอิฐ พระพุทธรูปทอง เงิน และทองเหลือง โครงกระดูกมนุษย์ซึ่งใหญ่กว่ามนุษย์ทุกวันนี้เกือบ 2 เท่า ทั้งพบโบราณวัตถุ อาทิ พระหัตถ์เทวรูป เทวรูปสำริด บาตรพระ และตะเกียงสำริดแบบกรีก-โรมัน ฯลฯ


ย้อนไปสมัยประวัติศาสตร์ ชุมชนบริเวณนี้นับถือทั้งพุทธศาสนาและพราหมณ์ ที่หมู่บ้านพงตึกขุดพบซากศาสนสถานไม่น้อยกว่า 1 แห่ง และพบโบราณวัตถุทางพุทธศาสนา ศิลปทวารวดี สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 11-16 ส่วนโบราณวัตถุเกี่ยวกับศาสนาพราหมณ์ พบเสาหินสันนิษฐานว่าอาจเป็นศิวลึงค์ และพบพระนารายณ์สี่กรทำด้วยศิลา อายุราวพุทธศตวรรษที่ 13-14

ฝาเปิดหล่อเป็นรูปพระพักตร์เทพเจ้าซิเลนัส ด้ามหล่อเป็นลายใบปาล์มและปลาโลมา 2 ตัว หันหน้าชนกัน มาถึงเมืองกาญจนบุรีโดยพ่อค้าแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียนที่เดินเรือค้าขายในภูมิภาคแถบนี้

ทั้งนี้ อ้างอิงจากบทความเรื่อง ตะเกียงแบบอาเล็กซานเดรียที่พงตึก (ประเทศไทย) ของ ศ.ชาร์ลส ปิการ์ แปลโดย ศ.ม.จ.สุภัทรดิศ ดิศกุล อธิบายละเอียดว่า ลักษณะเป็นตะเกียงน้ำมันหล่อด้วยสำริด มีจะงอยสำหรับจุดไส้ช่องกลมข้างบนสำหรับเทน้ำมัน สันนิษฐานว่าทำขึ้น ณ เมืองอเล็กซานเดรีย ประเทศอียิปต์ สมัยปโตเลมี คือสมัยที่ชาวกรีกเข้าปกครองประเทศอียิปต์ มีอายุประมาณหรือก่อนพุทธศตวรรษที่ 6

และถูกนำมาภูมิภาคแถบนี้ด้วยอียิปต์มีการค้าขายอย่างกว้างขวางไปจนถึงแหลมอัฟกานิสถานและแหลมอินโดจีน เมื่อเทียบเคียงแล้วเก่ากว่าตะเกียงแบบ copte ในพิพิธภัณฑ์ลูฟร์ กรุงปารีส เป็นสินค้าที่ส่งออกมานอกประเทศโดยการค้าขายทางเรือ

ผู้เชี่ยวชาญการอ่านจารึกและประวัติศาสตร์สมัยโบราณแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่อธิบายว่าตะเกียงลักษณะนี้จะใช้จุดในที่ฝังศพ

ปัจจุบันตะเกียงจัดแสดงอยู่ที่ห้องศิลปะเอเชีย อาคารมหาสุรสิงหนาท พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร




แหล่งที่มา : หนังสือพิมพ์มติชน