หมู่บ้านงูจงอาง (บ้านโคกสง่า)

หมู่บ้านงูจงอาง อยู่ที่บ้านโคกสง่า ตำบลทรายมูล อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น  ชาวบ้านโคกสง่าแต่เดิมมีอาชีพขายยาสมุนไพรควบคู่กับการทำนามาแต่รุ่นปู่ย่าตายาย การขายยาสมุนไพรในสมัยก่อนต้องเดินเท้าไปเร่ขายยาตามหมู่บ้านต่างๆ ด้วยความยากลำบาก แต่เมื่อปีพ.ศ. 2494 พ่อใหญ่เคน ยงลา หมอยาบ้านโคกสง่าจึงได้คิดหางูเห่ามาแสดง เพื่อเป็นการดึงดูดคนมาดู แทนที่จะต้องเดินไปขายยาในทุกๆ หมู่บ้านเช่นเคย ปรากฏว่าการแสดงประสบความสำเร็จ สามารถเรียกคนมาดูได้มากพอสมควร

แต่เนื่องจากงูเห่านั้นมีอันตรายมากสามารถพ่นพิษได้ไกลถึง 2 เมตรพ่อใหญ่จึงเปลี่ยนมาใช้งูจงอางแสดงแทน และถ่ายทอดวิชาแสดงงูให้คนในหมู่บ้าน เมื่อว่างเว้นจากการเกษตร ชาวบ้านจะรวมกลุ่มเดินทางออกเร่แสดงงูเพื่อขายยาสมุนไพร

ส่วนการแสดงที่หมู่บ้านนั้น จะจัดขึ้นบริเวณลานวัดศรีธรรมา และรอบๆ บริเวณก็จะมีการจัดนิทรรศการเกี่ยวกับงูจงอาง รวมทั้งมีโรงเรือนเพาะเลี้ยงงูจงอางอยู่ด้วย ปัจจุบันการแสดงงูจงอางบ้านโคกสง่าเป็นที่รู้จักกันแพร่หลายมาก ชาวบ้านเกือบทุกหลังคาเรือนจะเลี้ยงงูจงอางไว้ใต้ถุนบ้าน มีการจัดแสดงหลายรูปแบบเพื่อดึงดูดให้คนสนใจยิ่งขึ้น เช่น การแสดงละครงูตามจังหวะเพลง การชกมวยระหว่างคนกับงูจงอาง จนชาวบ้านที่มีชื่อเสียงทางการแสดงงูมีฉายาประจำ เช่น กระหร่องน้อย เมืองอีสาน, ทองคำ ลูกทองชัย ฯลฯ

การแสดงงู

มีการจัดแสดงงูของชมรมผู้เลี้ยงงูจงอางแห่งประเทศไทย และมีงูสายพันธุ์ต่าง ๆ เลี้ยงไว้ในกรงพร้อมป้ายนิทรรศการให้ความรู้เกี่ยวกับงู เปิดการแสดงทุกวันระหว่างเวลา 8.00 -17.00 น. นอกจากที่วัดศรีธรรมาแล้ว ตามเส้นทางก่อนถึงวัดศรีธรรมา ยังมีการจัดแสดงงูของชาวบ้านในพื้นที่ให้ชมอีกด้วย

งานวันงูจงอาง

งานนี้จัดขึ้นที่หมู่บ้านโคกสง่า ในช่วงเทศกาลสงกรานต์มีกิจกรรมการจัดงานระหว่างวันที่ 13-15 เมษายน ของทุก ๆ ปี เช่น การเจริญพระพุทธมนต์การสรงน้ำพระ ขบวนแห่พระพุทธรูป แห่สงกรานต์แห่งูจงอางไปตามถนนรอบหมู่บ้านสิ้นสุดที่เวทีแสดงวัดศรีธรรมา มีพิธีบายศรีสู่ขวัญ ประกวดธิดางูจงอาง การแสดงศิลปะการต่อสู้ระหว่างคนกับงูจงอางครั้งยิ่งใหญ่มีการสิตว่าน และยาสมุนไพรชนิดต่าง ๆ พร้อมจำหน่ายโดยกลุ่มชาวบ้าน หลังจากนั้นก็จะเปิดเวทีแสดงศิลปะการต่อสู้ระหว่างคนกับงูจงอางให้ชมหลายสิบคู่ (ศึกอสรพิษร้ายชกมวยกับคน) ก่อนการแสดงศิลปะการต่อสู้ นักแสดงจะไหว้ครูมีการกระทืบเท้าข่มขวัญคู่ต่อสู้คือ งูจงอาง มีการเปิดเพลงปี่พาทย์เชิด เช่นเดียวกับการชกมวยไทยในเวทีใหญ่ ๆ เมื่อคู่ชก กรรมการแพทย์สนาม ผู้บรรยายพร้อมก็จะเริ่มชกมวยระหว่างคนกับงู