ประเพณีรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ในวันสงกรานต์

ประเพณีรดน้ำไหว้ผู้ใหญ่ เป็นประเพณีของไทยอันสืบเนื่องมาจากประเพณีงานสงกรานต์หรือ วันขึ้นปีใหม่ของไทย ที่แสดงออกถึงความเคารพนบนอบต่อผู้ใหญ่หรือผู้ที่เคารพนับถือ และผู้มีพระคุณ   เพื่อแสดงความกตัญญู พร้อมกับการขอขมา และขอรับพรเพื่อเป็นสิริมงคล แก่ตัวเองเนื่องในวันสำคัญ เช่น  วันขึ้นปีใหม่หรือวันสงกรานต์ของไทยในยเดือนเมษายน

"การดำหัว" ก็คือการรดน้ำนั่นเอง  แต่เป็นคำเมืองทางเหนือการดำหัววเรียกกันเฉพาะการรดน้ำผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ    ผู้สูงอายุ   หรือผู้ที่มีตำแหน่งหน้าที่การงานสูง เช่น พ่อเมือง เจ้าเมือง เป็นต้น เป็นการขอขมาในสิ่งที่ได้ล่วงเกินไป   หรือการขอพรปีใหม่จากผู้ใหญ่
 
สิ่งที่ต้องนำไปในการรดน้ำดำหัวก็คือ น้ำใส่ขันเงินใบใหญ่ ในน้ำใส่ฝักส้มป่อย โปรยเกสรดอกไม้และเจือน้ำหอม   น้ำปรุงเล็กน้อย พร้อมด้วยพานข้าวตอกดอกไม้เป็นเครื่องสักการะอีกพานหนึ่ง

การรดน้ำดำหัวมักจะไปกันเป็นหมู่ โดยจะถือเครื่องที่จำดำหัวไปด้วย เมื่อขบวนรดน้ำดำหัวไปถึงบ้านท่านเจ้าของบ้านก้จะเชื้อเชิญให้เข้าไปในบ้าน  พอถึงเวลาที่รดน้ำท่านผู้ใหญ่ก็จะสรรหาคำพูดที่ดีที่เป็นสิริมงคลและอวยพรให้กับผู้ที่มารดน้ำดำหัว ปัจจุบันนี้พิธีรดน้ำดำหัวในจังหวัดต่าง ๆ ทางเหนือมักจะจัดเป็นพิธีใหญ่ บางแห่งมีการจัดขบวนแห่  มีการฟ้อนรำประกอบ เช่น พิธีรดน้ำดำหัวในจังหวัดเชียงใหม่ และ เชียงราย เป็นต้น