เข้าใจทุกข์..เข้าใจธรรม

การเข้าใจทุกข์...ให้รอบด้านไม่ใช่เรื่องง่าย คนทั่วไปเขาก็เข้าใจ
ทุกข์ไปตามสติปัญญาอย่างโลกๆ ของเขา คือ...เข้าใจว่า ถ้าเมื่อ
ใด..'เรา'..ได้รับอารมณ์ที่เลวก็เป็นทุกข์ ถ้าเมื่อใด..'เรา'..ได้รับอารมณ์
ที่ดีก็เป็นสุข ส่วนนักปฏิบัติในเบื้องต้นจะเห็นว่า...ความสุขและ

ความทุกข์ทั้งหลายยังเป็นของที่แปรปรวน...เอาเป็นเครื่องให้ความ
สุขที่ถาวรไม่ได้ ต่อเมื่อใดผู้ปฏิบัติสามารถคุ้มครองจิตได้ด้วยสติ
ปัญญา จิตไม่เกิดความอยาก ไม่เกิดความยึดถือ และไม่เกิดความ
ดิ้นรนทางใจ เมื่อนั้นจิตจะไม่ทุกข์...

แต่เมื่อใดจิตเกิดความอยาก เกิดความยึดถือ และเกิดความดิ้นรน
ทางใจ เมื่อนั้นจิตจะเป็นทุกข์...ผู้ปฏิบัติในขั้นนี้จึงพยายามรักษาจิต
อย่างเป็นชีวิตจิตใจ ต่อเมื่อปฏิบัติมากเข้าจึงจะเข้าใจ..'อริยสัจจ์'...
ได้อย่างลึกซึ้งหมดจด....

คือ....ได้เห็นความจริงว่าขันธ์ทั้งปวง แม้แต่จิตที่เป็นผู้รู้ผู้ตื่นผู้เบิก
บานนั่นแหละเป็นตัวทุกข์ เข้าใจได้อย่างนี้....'จิตจะเกิดปล่อยวางจิต'...
แล้วได้พบกับสภาวะธรรมแห่งความสิ้นตัณหาหรือวิราคะ...และสิ้นความ
ดิ้นรนทางใจหรือวิสังขาร...นี่เองคือความเข้าใจ..'อริยสัจจ์'...อย่างแจ่ม
แจ้งถึงที่สุด...

สรุปแล้ว....ไม่ว่าจะเจริญวิปัสสนาด้วยการรู้อารมณ์รูปนาม อย่างใดใน
สติปัฏฐาน ก็ทำให้ผู้ปฏิบัติ...มีสติระลึกรู้สภาวะของรูปนามและมีปัญญา
เข้าใจ ความเป็นจริงของรูปนามว่า...มีลักษณะเป็นไตรลักษณ์ได้ทั้งสิ้น...
และในที่สุด.....'จิตจะเห็นแจ้งอริยสัจจ์ แล้วปล่อยวางความถือมั่นในรูปนาม
ได้ทั้งสิ้น'....ฯ

~พระปราโมทย์ ปาโมชโช~
ขอนอบน้อมแด่คุณพระพุทธ คุณพระธรรม คุณพระสงฆ์