อาการสำรวมจิต
อาการสำรวมจิตมี 3 อย่าง
1.สำรวมอินทรีย์ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ มิให้ความยินดีครอบงำในเมื่อเห็นรูป ฟังเสียง ดมกลิ่น ลิ้มรส ถูกต้องโผฏฐัพพะอันน่าปราถนา
2.มนสิการกัมมัฏฐานอันเป็นปฏิปักษ์ต่อกามฉันทะ คือ อสุภะ และกายคตาสติ หรืออันยังใจให้สลด คือ มรณสติ
3.เจริญวิปัสสนา คือพิจารณาสังขารแยกออกเป็นขันธ์ สันนิษฐานให้เห็นเป็นสภาพไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
กิเลสกาม คือ เจตสิกอันเศร้าหมอง ชักให้ใคร่ ให้รัก ให้อยากได้ กล่าวคือ ตัณหา ความทะยานอยาก ราคะ ความกำหนัด อรติ ความขึ้งเครียด เป็นต้น
จัดว่าเป็นมาร เพราะเป็นโทษล้างผลาญคุณความดีและทำให้เสียคน
วัตถุกาม คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ อันเป็นของน่าชอบใจจัดเป็นบ่วงแห่งมาร เพราะเป้นอารมณ์เครื่องผูกใจให้ติดแห่งมาร บ่วงแห่งมารนี้ ผู้ที่สำรวมระวังจิตด้วยวิธีทั้ง3วิธีดังกล่าวแล้วจึ งจะสามารถหลุดพ้นจากอำนาจของมันได้
เหตุไฉนหนอเราจะพึงรู้แจ้ง สมาธิเท่านั้นตัดได้จริงๆ เห็นว่าเป็นข้อธรรมที่ดีมากๆเลยยกมาให้ท่านทั้งหลายไ ด้อ่านดูกัน เข้าใจบ้าง ไม่เข้าใจบ้าง นั่นเพราะคนมีหลายจำพวก