การพูด กับ ความเสียหาย
มหาบุรุษนั้นมีคำกล่าวถึงไว้ว่า จะรอบคอบระมัดระวังมากในการพูด
จนถึงการฝึกการพูดกับตนเองก่อนจะพูดกับผู้อื่น คำใดประโยคใดเรื่องใดที่จะพูดออกไป
แม้ให้ผลเป็นความไม่ดีงามแก่ตนเอง เช่นพูดออกไปแล้วพ่ายแพ้ต่อคำพูดของผู้อื่น จะไม่พูดออกไป
นั่นเป็นการพูดออกไปแล้วเสียกับผู้พูด ความเสียหายเช่นนั้นเมื่อไม่ร้ายแรงหนักหนา
ก็พอจะไม่ถือว่าผู้พูดประมาท แต่ถ้าเป็นความเสียหายที่ใหญ่ยิ่ง เช่นเป็นความเสียหายถึงส่วนรวม
เช่นทำให้เกิดการแตกสามัคคี เช่นนี้การพูดนั้นนับว่าเป็นการพูดที่ผู้พูดประมาทมาก
การก่อให้แตกความสามัคคีจะโดยเจตนาหรือไม่เจตนาก็ตาม
ถือว่าผู้พูดเป็นผู้ตั้งอยู่ในความประมาท
ก่อโทษให้เกิดแม้เริ่มต้นที่ส่วนน้อย แต่ย่อมขยายใหญ่โตออกไปได้
ผลเสียหายแม้เริ่มต้นเพียงเล็กน้อยเพียงในวงแคบ แต่ขยายใหญ่ต่อไปได้
ผลไม่ดีที่จะเกิดจากความแตกสามัคคีจะขยายใหญ่ถึงบ้านถึงเมืองได้แน่นอน
ความประมาทในการพูดจึงไม่ใช่เรื่องเล็ก เป็นเรื่องใหญ่ได้ ใหญ่เพียงใดก็ได้
: แสงส่องใจ วันมหาจักรี ๒๕๔๘
: สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก