กิเลสมีจริง (สมเด็จพระญาณสังวรฯ)

กิเลสมีจริง มีอยู่จริงในจิตใจที่ยังมิได้บรรลุมรรคผลเป็นพระอรหันต์ในพระพุทธศาสนา ผู้ปฏิบัติธรรมจนไกลกิเลสแล้วสิ้นเชิงเท่านั้น ที่จะไม่มีกิเลส คือไม่โลภไม่โกรธไม่หลง อันเป็นวิสัยของปุถุชนทั้งปวง ไม่มียกเว้น

กิเลสคือ ความโลภความโกรธความหลง อันเป็นเหตุให้เกิดบาปกรรมหนักหนาเพียงใดก็ได้ ฆ่ากันก็ได้ทำร้ายกันก็ได้ ปล้นจี้ลักขโมยกันก็ได้ ข่มขืนกันก็ได้ ไม่เว้นแม้แต่ท่านผู้เป็นมารดาบิดาบุพการีหรือลูกหลาน

เหล่านี้เป็นบาปกรรม ที่มีผลร้ายให้ความทุกข์เดือดร้อนตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงยิ่งใหญ่เพียงใดก็ได้ ความเดือดร้อนรุนแรงที่เกิดอยู่ทั่วทั้งโลกทุกวันนี้ มิได้เว้นประเทศไทยเมืองพุทธของเรา ก็มิได้เกิดแต่อะไรอื่น เกิดแก่กิเลสโลภโกรธหลงนั่นเอง

กิเลสบังคับบัญชาให้ทำความผิดร้ายนานาประการ ที่เป็นบาปกรรมและเราทุกคนผู้ยังมีกิเลส ก็เป็นผู้มีส่วนรวมในการประกอบบาปกรรมนั้นด้วยแน่นอน

บาปกรรมที่ทำให้เกิดความเดือดร้อน ทุกวันนี้เราทุกคนร่วมในการก่อบาปกรรม อันเป็นเหตุที่แท้จริงของความเดือดร้อนในบ้านเมืองพระพุทธศาสนาของเรา ที่ควรร่มเย็นเป็นสุข อย่างน้อยก็เช่นที่เคยเป็นมา

: แสงส่องใจ ๒๕๔๘
: สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสงฆปริณายก