กว่าจะได้เกิดเป็นคน
พระพุทธเจ้าตรัสไว้ในอรรถกถาธรรมบทในเรื่องของการเกิดเป็นคนว่า "การได้เกิดเป็นมนุษย์ เป็นการยาก,ชีวิตของสัตว์ทั้งหลาย เป็นอยู่ยาก การฟังพระสัทธรรม เป็นของยาก, การอุบัติขึ้นแห่งพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เป็นการยาก"
ด้วยเหตุที่ว่า คนที่จะได้มาเกิดเป็นมนุษย์นั้นยากมาก ถึงแม้ได้มาเกิดเป็นมนุษย์แล้ว จะมีโอกาสได้พบพระพุทธศาสนาก็ยากนัก ถึงแม้ได้เกิดมาพบพระพุทธศาสนาแล้ว จะมีโอกาสได้ฟังธรรมะของพระพุทธเจ้า ก็ยิ่งยากขึ้นไปอีก
ที่กล่าวว่า การได้เกิดเป็นมนุษย์เป็นการยาก ก็เพราะว่า "สัตว์โลกเป็นไปตามกรรม" นี้เป็นกฎเกณฑ์ตามธรรมชาติแท้จริง ตามที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสสอนไว้ เพราะเหตุนี้ ผู้ที่จะได้เกิดมาเป็นมนุษย์นั้น จึงต้องเป็นผู้ประกอบกรรมดี ทางกาย วาจา และใจ พอให้กรรมดีนั้น ทำหน้าที่เป็นชนกกรรมหนุนนำให้ได้มาบังเกิดเป็นมนุษย์
กรรมดีที่ว่าก็คือ การกระทำที่งดเว้นจากความชั่ว ซึ่งเป็นการเบียดเบียนตนเองและผู้อื่น ประกอบกรรมดีโดยการรักษาศีลให้บริสุทธิ์ เจริญกัลยาณธรรม อันเป็นคุณงามความดี
พระพุทธองค์ตรัสว่า "เมื่อดวงจิตเศร้าหมอง ย่อมไปทุคติ" และตรัสไว้ในพระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย อีกว่า "สัตว์ที่จุติจากมนุษย์กลับมาเกิดเป็นมนุษย์มีน้อย สัตว์ที่จุติจากมนุษย์ไปเกิดในนรกั้เป็นสัตว์ดิรัจฉาน เป็นเปรตอสุรกาย มีมากกว่า สัตว์ที่จุติจากมนุษย์ไปเกิดเป็นเทวดามีน้อยั้สัตว์ที่จุติจากเทวดากลับมาเกิดเป็นเทวดามีน้อยั้สัตว์ที่จุติจากเทวดาไปเกิดในนรก เป็นสัตว์ดิรัจฉาน เป็นเปรตอสุรกาย มีมากกว่า สัตว์ที่จุติจากเทวดากลับมาเกิดเป็นมนุษย์มีน้อยสัตว์ที่จุติจากเทวดาไปเกิดในนรก เป็นสัตว์ดิรัจฉาน เป็นเปรตอสุรกาย มีมากกว่า"
การได้เกิดเป็นมนุษย์ท่านว่าได้ยาก แม้ได้เกิดเป็นมนุษย์แล้วได้พบพระพุทธศาสนา การได้ฟังธรรมะของพระพุทธเจ้า ก็ยิ่งยากขึ้นไปอีก เพราะว่า การ เสด็จอุบัติของพระพุทธเจ้าแต่ละพระองค์นั้นยากมาก และชั่วระยะเวลาหนึ่งก็ยาวนานนับเป็นหลายกัลป์หลายกัลป์ทีเดียว
คนที่เกิดมาในกัลป์ที่ว่างจากผู้มีคุณสมบัติหรือมีคุณธรรมสูง เฉกเช่น พระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้าพระอรหันต์ ย่อมมีแต่ความเดือดร้อน โกลาหล วุ่นวาย เพราะเขาเหล่านั้นไม่ได้เรียนรู้หลักแห่งธรรมจึงไม่รู้บาปบุญคุณโทษไม่มีศีลมีธรรมประจำใจ ย่อมประพฤติตนไปตามอำนาจของกิเลส ตัณหา อุปาทาน ให้เกิดความทุกข์เดือดร้อน และโกลาหลยิ่งนัก
แม้ยังมีพระสัทธรรมและพระภิกษุสงฆ์ผู้ศึกษาปฏิบัติธรรม และเผยแผ่พระสัทธรรมของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอยู่ ดังเช่นในทุกวันนี้ โลกก็ยังเต็มไปด้วยความเดือดร้อน โกลาหล วุ่นวายอยู่ เพราะคนไม่สนใจในธรรมะ ไม่ศึกษาและประพฤติปฏิบัติธรรม จึงมีแต่ผู้ไร้ศีลขาดธรรมเป็นจำนวนมาก ให้โลกต้องเดือดร้อนวุ่นวายถึงเพียงนี้
เพื่อให้โลกเราปราศจากความทุกข์ยากเดือดร้อน วุ่นวาย ให้เป็นสังคมที่มีแต่ความสุขสงบ ร่มเย็น จึงขอให้ทุกท่านตั้งใจศึกษาธรรมะและปฏิบัติธรรมให้ได้รับผลตามสมควรแก่ธรรม และเจริญรุ่งเรืองในพระสัทธรรมของพระพุทธเจ้า ให้มีความสุข สวัสดี ในทุกที่ทุกสถานในกาลทุกเมื่อ