นินทากับปัญญา

รวมความว่า จิตเราต้องเอาชนะนิวรณ์ แต่การเอาชนะนิวรณ์นี่ท่านบรรดาพุทธบริษัท มันชนะนานไม่ได้ ใช่ไหม อย่างสมมุติว่าเราจะนั่งกรรมฐานสักครึ่งชั่วโมง ถ้ามันชนะจริงๆ รวมกันสัก ๕ นาที ก็ถือว่าใช้ได้ อย่างกำหนดรู้ลมหายใจเข้าออก สตินึกว่าเวลานี้เราจะรู้ลมหายใจเข้าออก หายใจเข้าภาวนาว่า "พุทธ" หายใจออกภาวนาว่า "โธ" เป็นต้น แต่ว่าคำภาวนานี่ไม่จำกัดนะญาติโยม เพราะตอนกลางคืนเป็นสุกขวิปัสสโก ตอนกลางวันเป็นอภิญญา

มโนมยิทธิ ก็คืออภิญญา อภิญญานี่ต้องจำกัดคำภาวนา แต่คำภาวนาเขาก็มีหลายอย่างด้วยกัน หลายสิบอย่าง สุดแล้วแต่อาจารย์ไหนจะใช้ ผลที่พึงได้คือได้อภิญญาคือใช้ได้

แต่ตอนกลางคืนเป็นสุกขวิปัสสโก ไม่จำกัดคำภาวนา ใครภาวนาอย่างไหนคล่องแล้ว ว่าอย่างนั้นตามที่คล่องมา ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยน ถ้ายังไม่ได้ก็ใช้คำว่า "พุทโธ" หายใจเข้านึกว่า "พุท" หายใจออก นึกว่า "โธ"

ทีนี้เราจะบังคับคิดว่า เราจะทรงคำว่า พุทโธ อยู่ตลอดครึ่งชั่วโมง มันจะเป็นไปไม่ได้ ถ้าภาวนาไป ประเดี๋ยวจิตก็แว่บไปสู่อย่างอื่น ไปหาเรื่องอื่นเข้ามาแทรกใจ เราแพ้นิวรณ์ พอรู้สึกตัวมาเราก็เริ่มต้นใหม่

ขณะใดที่รู้ลมหายใจเข้าลมหายใจออก และรู้คำภาวนาอย่างใดอย่างหนึ่ง เวลานั้นชื่อว่าจิตของเราเป็นสมาธิ เราชนะนิวรณ์ ขณะใดที่เรื่องอื่นเข้ามาแทรกจิตใจฟุ้งไปตอนนั้น เวลานั้นเราแพ้นิวรณ์ มันก็ต้องแพ้บ้างชนะบ้างเป็นของธรรมดา คนที่จะไม่แพ้นิวรณ์เลยจริงๆ ก็คือพระอรหันต์ เราเป็นพระอรหันต์หรือยัง นึกว่าเป็นแล้ว ลองเป็นสักวันละหน่อยไม่ได้รึ

อย่างที่หลวงพ่อวัดพระบาทตากผ้า ท่านบอกว่า ขณิกนิพพาน ทีแรกฉันอ่านของท่านนึกว่าเอ๊ะ เป็นไปได้หรือ จริงๆ ของท่านเป็นไปได้นะ ขณิกนิพพาน นิพพานแปลว่า ดับ ค่อยๆ ดับอารมณ์วันละ ๒ -๓ นาที หรือ ๑ นาที ก็ตามใจ ดับอารมณ์ไม่นึกเรื่องรัก ไม่นึกเรื่องโลภ ไม่นึกเรื่องความโกรธ หรือไม่นึกเรื่องความหลง เอาจิตจับเฉพาะลมหายใจเข้าออก หรือคำภาวนาประเดี๋ยวก็ใช้ได้ อย่างนี้เรียกว่า "ฝึกนิพพาน"

ทีนี้การที่เราจะเจริญพระกรรมฐาน ถ้าจะให้ได้ผลดีต้องใช้ปัญญาร่วม มาคราวนี้เอาเฉพาะเรื่องเดียว ๓ วันนี่นะ นัตถิ โลเก อนินทโต คนไม่ถูกนินทาเลยไม่มีในโลก มีไหมใครไม่ถูกนินทา มีไหมที่นั่งนี่ ยกมือขึ้นซิจะให้สัก ๑๐ บาท รับรองทุกราย แต่เราก็ควรจะภูมิใจ ถ้าเราถูกนินทาเราควรจะภูมิใจนะ ถ้าเราไม่ดี เขาไม่นินทา สังเกตดูคนเลวน่ะ ไม่ค่อยมีใครนินทาใช่ไหม ถ้าเราดีกว่าเขา เขาจะเริ่มนินทาเรา เราก็ภูมิใจได้

แต่ว่าอย่าไปสนใจทั้งคำนินทาและคำสรรเสริญ อย่างที่พระพุทธเจ้าตรัสกับพระว่า "ภิกขเว ดูกรภิกษุทั้งหลาย นินทา ปสังสา เป็นของธรรมดาของชาวโลก ในเมื่อเราเกิดมาในโลก เราเกิดมาแล้ว ก็ต้องถูกนินทา" ไม่ใช่ถูกนินทาเฉพาะมีชีวิตอยู่ ตายเป็นผียังตามนินทาอีกนะ

ก็เป็นอันว่าแม้แต่เราก็ดี ก็ถูกนินทา พระอริยเจ้าทั้งหลายทั้งหมดก็ถูกนินทา พระพุทธเจ้าก็ถูกนินทา วันนี้ก็จะคุยเรื่องพระพุทธเจ้าถูกนินทา ทำใจให้สบายๆนะ มา ๓ วันนี้เอาข้อเดียว

เนื้อหาบางส่วนจากหนังสือพ่อสอนลูก(เล่มสีชมพูบานเย็น)