ทำไมจานต้องกลม

ทำไมจานหรือภาชนะใส่อาหารมักมีทรงกลม... บางทีถ้าลองล้านจานเอง อาจได้คำตอบในเรื่องนี้โดยเฉพาะเวลาล้างกล่องอาหารที่ทำด้วยพลาสติกทรงสี่เหลี่ยมจะพบว่ามันช่างทำความสะอาดยากเย็นเสียจริงเพราะฟองน้ำล้างจานเข้าไม่ถึงหลืบมุมต่าง ๆ ผิดกับภาชนะทรงกลมที่ขัดถูได้สะดวกมือกว่า

อย่างไรก็ตาม เมื่อค้นข้อมูลเรื่องภาชนะก็ได้คำอธิบายที่น่าสนใจว่าภาชนะดินเผามีต้นกำเนิดนับเนื่องจากการจักสานภาชนะจำพวกตะกร้าซึ่งมักมีรูปร่างเป็นทรงกลม เพราะสานได้ง่าย มนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์โดยเฉพาะผู้หญิงได้เคลือบผิวภายนอกของตะกร้าด้วยโคลนเพื่อเสริมความแข็งแรงและก็ด้วยความบังเอิญในวันหนึ่งตะกร้าถูกไฟเผาจนมอดเหลือเพียงดินเหนียวทรงกลมที่สุกแล้วด้วยความร้อน ภาชนะดินเผาเก่าแก่เท่าที่มีบันทึกไว้นับอายุได้ถึง ๑๕,๐๐๐-๑๐,๐๐๐ ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งผลิตด้วยกรรมวิธีดังกล่าวพบในถ้ำแห่งหนึ่งในถ้ำแกมเบิลส์ ประเทศเคนยา

จานกลมแบนมีข้อได้เปรียบที่มีความคงทนรองรับการใช้งานได้นานกว่าต่างจากจานขอบเหลี่ยมซึ่งมักบิ่นแตกได้ง่ายโดยเฉพาะตรงบริเวณมุมในมุมมองของผู้ผลิตแล้วภาชนะรูปทรงกลมแบนก็ยังคงความพิเศษเหนือกว่าภาชนะรูปทรงอื่น โรงงานนอริตาเกที่มีชื่อเสียง ยืนยันว่าตนสามารถผลิตภาชนะรูปทรงใดๆ ก็ได้โดยไม่มีข้อจำกัด แต่ชิ้นงานแปลก ๆ เช่นรูปไข่ต้องอาศัยเทคนิคการขึ้นรูปด้วยแม่พิมพ์ซึ่งมีต้นทุนสูงอีกทั้งยังสิ้นเปลืองเวลา และกำลังในการผลิตมากกว่าปรกติกระนั้นโรงงานเครื่องถ้วยดินเผาก็ยังพยายามผลิตภาชนะทรงแปลก ๆ ออกสู่ตลาดอยู่เสมอ เช่น จานทรงปลาเพื่อใช้กับอาหารปลาภาชนะทรงรีสำหรับอาหารประเภทสเต๊กหรือแม้แต่จานทรงแปดเหลี่ยมเพื่อความสวยงามในเชิงศิลปะเท่านั้น

สรุปสั้น ๆ เหตุผลที่ว่าทำไมจานต้องกลมแบบ ก็เพราะเนื่องจากจานกลมแบนมีข้อได้เปรียบที่มีความคงทนรองรับการใช้งานได้นานกว่าต่างจากจานขอบเหลี่ยมซึ่งมักบิ่นแตกได้ง่ายโดยเฉพาะตรงบริเวณมุมในมุมมองของผู้ผลิตแล้วภาชนะรูปทรงกลมแบนก็ยังคงความพิเศษเหนือกว่าภาชนะรูปทรงอื่น และข้อได้เปรียบในขั้นตอนการผลิดคือ ไม่ต้องเสียเวลาขึ้นรูปของผู้ผลิตทำให้ประหยัดเวลา และผลิตได้ทีละจำนวนมาก ๆ นั่นเอง แต่ปัจจุบันก็มีจานชามรูปทรงแปลกมาให้เราได้เห็นกัน