ปริยัติ...ปฏิบัติ...ปฏิเวธ : หลวงตาพระมหาบัว ญาณสัมปัณโณ

 ศาสนธรรม แสดงออกทั้งหมด
ไม่ว่าจะเป็นพระสูตร ไม่ว่าจะเป็นพระวินัย ไม่ว่าจะเป็นพระปรมัตถ์
เป็นชื่อแห่งธรรมแท้ๆ ทั้งนั้น
เป็นกรุยหมายป้ายทางเพื่อที่เข้าถึงธรรมแท้
เป็นเข็มทิศทางเดินเพื่อจะให้เข้าถึงธรรมที่แท้จริง
ซึ่งมีอยู่ภายในใจของเรานี้จะเกิดขึ้นที่ใจไม่เกิดขึ้นที่อื่น

 การจะรู้ธรรมเห็นธรรมรู้ด้วยปฏิบัติ
ปริยัติศึกษาเล่าเรียนได้ยินได้ฟังมาแล้ววิธีการอย่างไร
ให้นำวิธีการนั้นมาประพฤติปฏิบัติ
ปฏิเวธจะค่อยรู้แจ้งเห็นจริงไปโดยลำดับลำดา
แต่ธรรมนั้นจะไม่เกิดเพียงความจำอย่างเดียว
จะได้เท่าไรก็เต็มตู้เต็มหีบอยู่อย่างนั้น

 ปริยัติ ปฏิบัติ ปฏิเวธ อย่าลืม
นี้เป็นธรรมที่เกี่ยวโยงกันอย่างแนบแน่นแยกไม่ออก
แยกนิดเสียนิดผิดนิด ยากมากเสียมากผิดมาก

พระพุทธเจ้าพระสาวกท่านไม่ได้ให้แยก
ท่านพยายามให้ธรรมทั้ง ๓ ประเภทนี้
กลมกลืนกันโดยลำดับลำดา
ด้วยความพากเพียรทุกระยะ
ทุกเวล่ำเวลาทุกอิริยาบถ
มีแต่ความเพียรพยายามเพื่อให้ธรรมทั้งสามประเภทนี้
เข้ากลมกลืนเป็นอันเดียวกันเลย
ถึงจะเป็นธรรมทั้งแท่งขึ้นมาได้

ถ้าลงแยกแยกละไม่ได้
เช่น เรียนก็เข้าใจว่ารู้เสีย
ได้เรียนมามากน้อยก็เอาความจำนั้น
มาเป็นพระนิพพานเสียทั้งๆที่เป็นกิเลส

 พระพุทธเจ้าท่านทรงสอนแล้ว ปริยัติ ปฏิบัติ ปฏิเวธ
ธรรม ๓ อย่างนี้แยกกันไม่ได้
ถ้าผู้ต้องการผลจากทางศาสนธรมอย่างแท้จริง
ดังที่พระพุทธเจ้าทรงรู้ทรงเห็น
และทรงปฏิบัติมาจนสมบูรณ์แล้วนั้น
ต้องดำเนินตามหลักของครูที่สอนนี้
ก็ตั้งอกตั้งใจให้นำออกมาใช้
นำออกมาปฏิบัติให้เป็นภาคปฏิบัติ
แล้วปฏิเวธจะแฝงตัวขึ้นมาภายในจิตใจของเรานี้

(คัดลอกบางตอนมาจาก “ธรรมวิสุทธิ์” ใน มหาสมัยในปัจจุบัน
โดย พระธรรมวิสุทธิมงคล (หลวงตาพระมหาบัว ญาณสัมปัณโณ) วัดป่าบ้านตาด จ.อุดรธานี)