ก ข ปรมัตถธรรม (ท่านพุทธทาส ภิกขุ)

(ก-ฃ)
นึกถึงธรรม นำมาปรับ กับ ก ข
เป็นหัวข้อ แสดงธรรม นำศึกษา

ก ไก่ ขันก้อง ร้องบอกมา
ใครอย่ากล้า ยึดอะไร ไว้เป็นตน
ข ไข่ ข้อง เวียนวัฏฏ์ อยู่อัตรา
โมหะหนา ออกไม่ได้ ให้ขัดสน
ฃ ฃวด ใส่ สุรา; กายาคน
ใส่ของเมา เมาล้น กว่านั้นไป ฯ

ค-ง, จ-ฉ
ค ควาย หมายถึง อวิชชา
ขี่หรือฆ่า มันทั้งผอง จักผ่องใส
ฅ ฅน อย่าสัปดน ยื่นเข้าใน
ห่วงโซ่ใหญ่ สายกรรม ช้ำมิวาย
ฆ ระฆัง วังเวงเสียง สำแดงสัจจ์
เป็นปรมัตถ์ แล้ววิมุติ เป็นจุดหมาย
ง งู อุปทาน พานพันกาย
ดั่งผีพราย ยึดจับ ไว้กับทุกข์
จ จาน เปรียบเหมือนกาย ใส่ธาตุ-ขันธ์
ต้อง"คว่ำ"มัน ให้ว่างหาย กลายเป็นสุข
ฉ ฉิ่งทิ้ง จังหวะ อยู่กรุ๊กกรุ๊ก
บอกว่าทุกข์ ทุกที ที่เกิดมา ฯ

ช-ญ,ฎ-ฏ
ช ช้าง ร้องอย่าง โกญจนาท
มันไม่พลาด พลัดตก จากหน้าผา
ซ โซ่สาย สงสาร ช่างมารยา
ผูกแน่นหนา ไม่แสดง แห่งเงื่อนปม
ฌ เฌอ ไม่พลั้งเพลอ เข้าสู่ฌาน
แล้วเกิดญาณ เพราะปัญญา มาผสม
ญ ผู้หญิง รู้จริง ไม่โง่งม
เป็นบัณฑิต มีถม เทียมผู้ชาย
ฏ ชฏา เลือนมา จากผมเชิง
แสนยุ่งเหยิง คือกิเลส ฤทธิ์เดชร้าย
ฎ ปฎัก ปักหรือตี ที่วัวควาย
เหมือนขับไล่ อวิชชา หนีหน้าไป ฯ

ฐ-ณ, ด-ต
ฐ ฐานที่ คงมั่น นั้นต้องมี
ทุกคดี ธรรมหรือโลก ไม่โยกไหว
ฑ มณโฑ โสภา ท่ากระไร
ทั้งกายใจ ต้องโสภา มาด้วยกัน
ฒ ผู้เฒ่า ที่แท้ รู้จักโลก
สุขหรือโศก รู้จักจริง ทุกสิ่งสรรพ์
ณ เณร คือหน่อ สมณะอัน
จะสร้างสรรค์ ศาสนา สถาพร
ด เด็กใจ ยังเล็ก ยึดถือน้อย
จึงไม่ค่อย ทุกข์ใจ ฤทัยถอน
ต เต่า เอาแต่ จะกินนอน
เหมือนคนเขา เอาแต่ร่อน หาอารมณ์ ฯ

ถ-น, บ-ป
ถ ถุงนั้น บรรจุ อนุสัย
ถ่ายเทไว้ ทุกครา อย่าหมักหมม
ท ทหาร ของพระองค์ ต้องระดม
พลังถล่ม กิเลสมลาย ไร้ศัตรู
ธ ธงนั้น ธงชัย อรหันต์
มีธรรมขันธ์ เป็นกองทัพ ขับเคี่ยวสู้
น หนูนั้น พ้นภัย เพราะไร้รู
เหมือนเรารู้ ใช้ธรรม กำบังตน
บ ใบไม้ ใช้บังแดด ได้เย็นฉ่ำ
ใบพระธรรม บังกิเลส วิเศษผล
ป ปลาน้ำ ถึงตา พาวิกล
ไม่เคยยล เห็นน้ำ ดั่งทำเมิน ฯ

ผ-ฟ, ภ-ม
ผ ผึ้ง พึงเปรียบ คณะสงฆ์
ดำรงงาน ศาสนา น่าสรรเสริญ
ฝ ฝาถ้า ปิดดี มีคุณเกิน
เหมือนคนเจริญ สติไว้ คุ้มกายใจ
พ พานมี ไว้ใส่ สิ่งสูงสุด
กายมนุษย์ ใส่ธรรมรส อันสดใส
ฟ ฟันนั้น เคี้ยวกัด ตัดเยื่อใย
ตัดอนุสัย ไว้ด้วยฟัน คือปัญญา
ภ สำเภา ข้ามสมุทร สุดลึกล้ำ
สำเภาธรรม ข้ามมหรรณพ์ แห่งตัณหา
ม ม้าเหมือน กายาดี ขี่ขับมา
ตามมรรคา แปดองค์ ตรงนิพพาน ฯ

ย-ล, ว-ษ
ย ยักษ์แปล ว่า"ผู้ เขาบูชา"
มักกลายมา เป็นยักษ์ ผู้หักหาญ
ร เรือเปรียบ เหมือนกาย ไว้ใช้งาน
ถ้าเรือรั่ว จะป่วยการ งานใช้เรือ
ล ลิงที่ แท้จริง มันหลอกเจ้า
กิเลสเรา ก็หลอกเรา เอามากเหลือ
ว แหวนใส่ นิ้วงาม ความเหลือเฟือ
ถ้าใครเชื่อ ก็ทิ้งไป อย่าใส่เลย
ศ ศาลา สร้างขึ้นมา บังแดดฝน
ศาลาธรรม กำบังคน ทั้งโลกเหวย
ษ ฤาษี แสวงหา มาอย่างเคย
ไม่หยุดเฉย วิปัสสนา แก่กล้าจริง ฯ

ส-ห, ฬ-ฮ
ส เสือซุ่ม ในสมถะ วิปัสสนา
จับได้มา ซึ่งมรรคผล พิมลยิ่ง
ห หีบใส่ สุญญตา อย่าชังชิง
เพราะเป็นสิ่ง เดียวเลิศ เหลือพรรณนา
ฬ จุฬา ถือกันว่า "สิ่งสูงสุด"
คือวิมุตติ จุดหมายมาด แห่งศาสนา
อ อ่างนั้น เป็นแอ่ง แห่งอาสวา
ใช้ปัญญา ทุบมลาย อย่าให้รอ
ฮ นกฮูก เห็นได้ ในยามค่ำ
ผู้มีธรรม เห็นถึงใน ฤทัยหนอ
หัวข้อธรรม นำมาวาง อย่างเพียงพอ
เป็น ก ข แห่งพระธรรม นำไปตรอง ฯ

~ขอนอบน้อมแห่งคุณพระพุทธ คุณพระธรรม คุณพระสงฆ์~