ถังน้ำมัน-ถังก๊าซ

     ข้อมูลจากกรมธุรกิจพลังงาน กระทรวงพลังงาน และฝ่ายซ่อมบำรุงคลังน้ำมัน การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย ระบุว่า ถังสำหรับบรรจุ น้ำมันและก๊าซในคลังหรือสถานีเก็บทุกแห่งต่างก็ทำขึ้นด้วยเหล็กชนิดพิเศษ แต่มีความแตกต่างกันทั้งเรื่องของชนิดเหล็กและความหนา รวมทั้งรูปทรงของถัง กล่าวคือ ถังน้ำมันจะเป็นทรงกระบอก ส่วนถังเก็บก๊าซเป็นทรงกลม

น้ำมันอยู่ในสถานะของเหลว ไม่มีแรงดัน การจัด เก็บจึงไม่ยุ่งยากเหมือนก๊าซธรรม ชาติ จึงใช้เป็นถังทรงกระบอกเหล็กธรรมดา ส่วนความหนาของถังก็ไม่มากเท่าถังก๊าซ โดยจะอยู่ที่ราว 10 มิลลิเมตร

ตัวถังมีวาล์วไว้ดูดและดันน้ำมัน ที่เรียกว่า เพรสเชอร์ แวคคั่ม วาล์ว เพื่อเวลาดูดน้ำมันออก หรือดันน้ำมันเข้า วาล์วจะควบคุมให้อากาศไหล เข้าหรือออกจากถัง เพื่อแทนที่น้ำมัน ป้องกันไม่ให้เกิดการโป่งตัวหรือยุบตัวของถัง เหมือนเวลาเราดูดน้ำจากกระป๋องน้ำอัดลมจนหมด กระป๋องจะยุบตัว เพราะไม่มีช่องให้อากาศถ่ายเทเพื่อลดแรงดัน โดยถังเก็บน้ำมันจะใส่น้ำมัน 95% ของปริมาตรถังเก็บเพื่อเหลือที่ไว้ให้ไอน้ำมันลอยอยู่ด้านบน

ส่วนก๊าซธรรมชาติ มีแรงดัน และยังมีคุณสมบัติกลายเป็นไอภายใต้อุณหภูมิและความดันบรรยากาศ เวลาเก็บจึงนิยมเก็บในรูปของเหลว ซึ่งต้องเพิ่มความดัน และลดอุณหภูมิของก๊าซ ถังที่ใช้จะต้องออกแบบพิเศษ จะใช้เหล็ก SPV "Steel Plate for Pressure Vessels" เป็นเหล็กชนิดที่รับแรงดันได้มาก ดังนั้น ภาชนะทรงกลมจึงเป็นรูปทรงที่เหมาะสมที่สุด เพราะพื้นผิวทรงกลมรับและกระจายแรงดันของก๊าซได้ทั่วทุกทิศทาง ดีกว่ารูปทรงที่มีเหลี่ยม มีมุม โดยเฉพาะเหมาะกับการเก็บในปริมาตรมากๆ ที่จะมีแรงดันมหาศาล

โดยถังมีความหนาที่เกือบ 2 นิ้ว เรียกว่าหนากว่าถังเก็บน้ำมันเกือบ 5 เท่า ในถังจะมีก๊าซธรรมชาติอยู่สองสถานะ คือ ส่วนที่เป็นไอ ลอยอยู่ด้านบน ประมาณ 15% ของปริมาตร และด้านล่างเป็นของเหลว 85% ซึ่งเป็นอัตราส่วนตามที่กฎหมายกำหนด เพื่อความปลอดภัยเรื่องแรงดันและป้องกันการระเบิด และความหนาของถังส่วนล่างจะต้องหนากว่าส่วนบน เพื่อรองรับของเหลวที่อยู่ด้านล่างซึ่งหนักกว่า

ตัวถังเก็บก๊าซธรรมชาติมีวาล์วนิรภัย เพื่อควบคุมแรงดันภายในถังไม่ให้เกิดการระเบิด ส่วนด้านล่างถังยังมีวาล์วฉุกเฉินที่เรียกว่า อีเมอร์เจนซี่ วาล์ว ทำงานอัตโนมัติถ้าท่อเกิดรั่วเพื่อไม่ให้ก๊าซรั่วไหลออกมา

         นอกจากนี้ ถังรูปทรงกลมในคลังเก็บเหมาะสมกว่าถังรูปบุลเล็ต หรือลูกกระสุนปืนที่เห็นในถังก๊าซหุงต้ม หรือก๊าซแอลพีจี ที่ใช้ตามร้านค้า บ้านเรือน หรือกระทั่งในรถยนต์ รถแท็กซี่ เพราะรูปทรงบุลเล็ตจะกินพื้นที่แนวนอน แต่เหมาะสมกับการประยุกต์ใช้เชิงพาณิชย์ อย่างไรก็ตาม จะเห็นว่าถังก๊าซก็ต้องไม่มีเหลี่ยมหรือมุมเช่นกัน เพราะก๊าซมีแรงดัน

           ทั้งนี้ ถังเก็บก๊าซและน้ำมันในสถานีหรือคลังจะตั้งอยู่บนดิน เนื่อง จากพื้นที่คลังมักจะอยู่ห่างไกลชุมชน จึงไม่จำเป็นต้องห่วงเรื่องการดู แลควบคุม และการสิ้นเปลืองพื้นที่มากเท่ากับตามปั๊มน้ำมันและปั๊มก๊าซในชุมชน ซึ่งจะเอาถังเก็บไว้ใต้ดิน