การจำแนกไก่แจ้ตามการประกวด
- ประเภทสีหลัก : สีดำ และสีขาว
- ประเภทแฟนซี แบบที่ 1 : ไก่แจ้สีต่างๆนอกเหนือจากสีดำและสีขาว โดยที่สีเหล่านั้นเป็นสีแท้ประจำพันธุ์ สีขาวหางดำ สีทอง ดอกหมาก สีประดู่ เป็นต้น
- ประเภทแฟนซี แบบที่ 2 : ไก่แจ้ที่ผสมข้ามสีแล้วเกิดสีใหม่ การถ่ายทอดลักษณะของสีจะไม่คงที่
สีไก่ไทย สีนี้ ดีที่หนึ่ง สีหลายหลาก หนักหนา จะว่าไป เริ่มประดู่ คู่ขาน ชาวบ้านเลี้ยง อ่อนก็ได้ แก่ก็เอา เขาเล่นกัน สีโนรี เหลืองหางขาว เหลืองดอกโสน สีไก่ชน ของไทย ใครเจอะเจอ สร้อยสุวรรณ เหลืองลูกปลา เบญจรงค์ อีกกาบอ้อย สร้อยเหลืองอ่อน ละออตา | จะกล่าวถึง ความหมดจด และสดใส สีไก่ไทย ไก่ชน คนรู้กัน ไม่ลำเอียง อ่อนแก่ แค่สีสัน ขนเป็นมัน งามนัก ฉันรักเธอ มีไว้โชว์ อวดใคร ได้เสมอ ถึงกับเพ้อ โอ้กระไร ไก่ไทยนา กาบหมากลง สร้อยขาว ก็เข้าท่า ที่กล่าวมา จะแจงแจก แยกอีกท |
- สีไก่ป่าเหลือง
ตัวผู้ หน้า,หงอน,เหนียง,ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีแดง หรือส้มปนแดง จงอยปากสีเหลือง หรือ ดำอมเหลือง ขนหัวเป็นสีส้มแดง ไล่เรื่อยไป เป็นสร้อยคอสีส้มเหลือง สว่างสดใส ระย้าสีเดียวกับสร้อยคอ ขนหลังและหัวปีกเป็นสีส้มแดง ปีกทั้ง 2 ข้างเป็นสีน้ำเงินอมม่วง ส่วนขนปีกตั้งแต่ส่วนกลางของปีก จนถึงส่วนกลางที่สัมผัสพื้น ที่เป็นรูปสามเหลี่ยม ที่เราเรียกกันว่า สาบปีก นั้นเป็นสีน้ำตาลแดง ขนอก-ใต้ท้องสีดำ ขนหางทั้งหมดเป็นสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ แข้งนิ้ว-เล็บสีเหลือง หรือสีเขียวอมเทา (ใช้ได้ถือว่าให้เกียรติบรรพบุรุษไก่ป่า)
ตัวเมีย ขนทั้งตัวจะเป็นสีครีมนวล สร้อยคอเป็นสีน้ำตาลอมแดง หลัง-ปีก โคนหาง เป็นสีนวลอมน้ำตาลหางดำอมน้ำตาลเล็กน้อย
ไก่แจ้ไทย งามวิไล สดใสนัก
สีสดใส ไก่ป่าเหลือง เรืองรองเอย
หน้าหงอนเหนียง ติ่งหู ดูแดงสด
ปากสีเหลือง เหลืองอมดำ จำนะเธอ
ถึงสร้อยคอ ก็ส้มเหลือง เรืองสดศร
ี ขนหลังปีก อีกส้มแดง แบ่งกันไป
ส่วนสาบปีก น้ำตาลแดง แบ่งไว้ชัด
แข้งนิ้วเล็บ ออกเรือง เหลืองเขียวครบ
ได้ประจักษ์ ทั่วไป ไก่ไทยเอ๋ย
สุดเฉลย เจ้างามนัก ฉันรักเธอ
ตาก็แดง แจงจด สดเสมอ
ที่เจอะเจอ ขนหัวส้ม แดงลงไป
ระย้ามี สีเดียวหมด เหลืองสดใส
ปีกก็ใช่ น้ำเงินม่วง ดำช่วงอก
หางดำจัด จนเหลือบเขียว แมลงทับปก
ตัวเมียจบ สีครีมนวล จวนน้ำตาล
- สีเบญจรงค์
ตัวผู้ หน้า หงอน-เหนียง-ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีแดงหรือสีส้ม จงอยปาก-แข้ง-นิ้ว-เล็บ เป็นสีเหลือง หรือสีเขียว เส้นขนของตัวผู้สังเกตได้ง่าย เริ่มตั้งแต่หัวจรดสร้อยคอ และระย้าปลายของเส้นขน จะเป็นสีงาช้างถึงกลางเส้น โคนของเส้นขน จะเป็นสีแดงทับทิม หน้าอกเป็นแว่น สีน้ำตาลแดง โคนของใบขนเป็นสีดำ หลังและหัวปีกทั้ง 2 ข้าง เป็นสีแดงทับทิม ปีกสีดำเหลือบเขียว ปีกแมลงทับ สาบปีกที่เป็นรูปสามเหลี่ยม เป็นสีน้ำตาลแดงทั้ง 2 ข้าง หางพัดและหางชัย เป็นสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ บัวหงายเป็นสีดำ สรุปสีของตัวผู้ คือ 1.สีงาช้าง 2.สีแดงทับทิม 3.สีน้ำตาลแดง 4.สีดำ 5.สีเขียวปีกแมลงทับ
ตัวเมีย คล้ายสีลายนกกระจอก แต่ต่างกันคือ ใบหน้าจะเป็นวงขาวครีม สร้อยคอเป็นสีน้ำตาลเทา ขลิบขอบด้วยสีครีม หน้าอกเป็นสีครีมออกสีน้ำตาลหรือ ใบขนอาจจะขลิบขอบ ด้วยสีน้ำตาลเทา ใบขนทั้งตัว จนถึงหางคลุม หรือเครื่องคลุมเป็นสีน้ำตาลเทา ขลิบขอบด้วยสีครีม และก้านขนเป็นสีครีม หางพัด หางชัย เป็นสีน้ำตาลเทา ขลิบขอบด้วยสีครีม ก้านขนสีครีม ส่วนอื่น ๆ เช่นเดียวกับตัวผู้
เบญจรงค์ ต้องคงไว้ ไก่หายาก
เริ่มขนหัว ทั่วสร้อยคอ ต่อลงมา
ส่วนกึ่งกลาง เส้นแดง ทับทิมศรี
โคนขนมี สีดำ นำมาวาง
ปีกสีดำ นำเหลืองเขียว ปีกแมลงทับ
อีกหางพัด จัดหางชัย ให้ดำพิมพ์
สรุปสี ที่ตัวผู้ อยู่ห้าสี
น้ำตาลแดง แห่งเขียวปีก แมลงทับพลัน
ไม่ลำบาก ถ้ามีไว้ ไก่ไทยหนา
ถึงระย้า ว่าปลายขน โทนงาช้าง
หน้าอกมี แว่นแดง น้ำตาลอ้าง
อีกสองข้าง หัวปีก แดงทับทิม
สาบปีกนับ น้ำตาลทั่ว ไม่มั่วนิ่ม
เครื่องหางริม ดำเงา จึงเข้ากัน
ทับทิมมี สีงาช้าง วางดำมั่น
เพศเมียนั้น สีลายนก กระจอกนา
- สีไก่ป่าเข้ม
ตัวผู้ หน้า,หงอน,เหนียง,ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีแดงหรือส้มปนแดง จงอยปากสีเหลือง หรือดำอมเหลือง ขนหัว สร้อยคอ ระย้า เป็นสีน้ำตาลอมแดง แต่สีไม่เข้มเท่าสีเม็ดมะขาม ขนหลังและหัวปีกทั้ง 2 ข้าง เป็นสีเม็ดมะขาม ปีกทั้ง 2 ข้างสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ ตรงสาบปีก ที่เป็นรูปสามเหลี่ยม สีน้ำตาลแดงเข้ม ขนอกใต้ท้องเป็นสีดำ ขนหางทั้งหมด ตั้งแต่เครื่องคลุม หางพัด-หางชัย เป็นสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ บัวหงาย (ขนอุย) สีดำ แข้ง-นิ้ว-เล็บ มีทั้งสีเหลือง สีเหลืองอมเขียว สีเขียว และหรือสีเขียวอมเทา
ตัวเมีย สีน้ำตาลอมเหลืองดำ ใบขนแต่ละเส้นจะมีลายละเอียด ๆ เป็นสีน้ำตาลดำ อยู่ในใบขนทั้งใบ ขนคอหรือสร้อยคอมีลายไม่เด่นชัดขนอกไล่ไปถึงใต้ท้อง เป็นสีนวล ขนปีกและหางพัดสีเดียวกันคือเป็นสีน้ำตาลอมดำ แข้ง,นิ้ว,เล็บ ก็เช่นเดียวกับไก่แจ้ตัวผู้
ไก่ป่าเข้ม สีนี้ ก็น่ารัก
หน้าหงอนเหนียง ติ่งหู ดูตำนาน
ตาสีแดง ส้มแดง แต่ปากเหลือง
อีกขนหัว สร้อยคอ ต่อระย้า
ส่วนขนหลัง และหัวปีก ทั้งสองนั้น
ปีกสองข้าง ต่างดำ เป็นเงางาม
อีกขนหาง ทั้งหมดนำ ดำเหลือบเขียว
ส่วนเพศเมีย ออกน้ำตาล อมเหลืองดำ
เห็นแล้วจัก อดห้ามใจ ไม่กล่าวขาน
ที่กล่าวขาน ว่าต้องแดง แดงสดนา
จะอมดำ เรืองเรือง ก็เข้าท่า
น้ำตาลมา อมแดง แต่งให้งาม
สีของมัน นั้นออกเข้ม เม็ดมะขาม
สาบปีกตาม น้ำตาลตก อกเข้มดำ
ขาแข้งเชียว เกี่ยวนิ้วเล็บ เขียวเหลืองล้ำ
ขอโปรดจำ ไว้หนา ไก่ป่าเข้ม
- สีสร้อยสุวรรณ
ตัวผู้ หน้า หงอน-เหนียง-ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีส้มสดใส จงอยปากสีดำอมเขียว ปลายปากบน สีขาวอมเหลือง ตั้งแต่ หัว-สร้อยคอและระย้า ใบขนเป็นสีส้ม หลังและหัวปีกทั้ง 2ข้าง เป็นสีส้ม ปีกทั้ง 2 ข้างไม่มีสาบ เป็นสีดำมัน เหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับและอาจมีขนปีกแซมขาวได้ข้างละ1 ใบ ขนหน้าอกแต่ละใบขลิบขอบด้วยสีส้ม คล้ายๆ กับสีหน้าอก ของสีดอกหมาก ซึ่งขลิบขอบด้วยสีเทาเงิน ส่วนอื่นๆ รวมทั้งเครื่องคลุม บัวหงาย หางชัย หางพัด เป็นสีดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ แข้ง-นิ้ว-เล็บ เป็นสีเหลือง
ตัวเมีย สีสร้อยสุวรรณ สีขนทั้งตัวเหมือนกับตัวเมียสีเหลืองลูกปลา จะต่างกันตรงที่ หน้าอกของสีสร้อยสุวรรณ ใบขนแต่ละใบ จะต้องขลิบขอบด้วยสีส้ม เช่นเดียวกับตัวผู้ แต่หน้าอกของสีเหลืองลูกปลา ใบขนแต่ละใบเป็นสีดำ ไม่มีขลิบของสีส้ม ตา ปาก แข้ง-นิ้ว-เล็บ เหมือนกับตัวผู้
สีสร้อยสุวรรณ นั้นไก่ไทย ไฉไลนัก
สีสดสวย ด้วยอกคล้าย ดอกหมากนา
ส่วนสร้อยคอ ต่อระย้า มาใบขน
เป็นสีส้ม สมคำกล่าว ที่เล่ากัน
ปีกหางดำ นำเหลือบเขียว ปีกแมลงทับ
หน้าหงอนเหนียง เคียงติ่งหู ดูแดงดาย
ปากสีดำ ดำอมเหลือง เชียวนะเจ้า
เพศเมียนั้น ฉันจำได้ คล้ายลูกปลา
หากรู้จัก จะรักใคร่ ถูกใจหนา
แต่ลายหน้า ออกสีส้ม สมส่วนกัน
ตลอดจน ขนหลังทั่ว หัวปีกนั่น
ส่วนปีกนั้น ไม่มีสาบ ฉาบคำฉาย
เป็นเงาวับ เครื่องคุมหาง ไม่จางหาย
ตาส้มง่าย ให้จดจำ คำเล่ามา
ขานิ้วเล่า เข้าตามเรื่อง เหลืองดังว่า
ตัวดำว่า ลายอกส้ม คมขลิบงาม
- สีไก่ป่าหูขาว หน้า,หงอน,เหนียง สีแดงสดใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ แต่ติ่งหูทั้ง 2 ข้างเป็นสีขาวแป้งเต็มแผ่นของติ่งหู ส่วนสีขนและอื่น ๆ มีทั้ง 2 สี คือ ทั้งสีไก่ป่าเหลือง และสีไก่ป่าเข้ม ส่วนตัวเมียก็เช่นกันสีขนและอื่น ๆ ก็เหมือนตัวเมียสีไก่ป่าเหลือง และสีไก่ป่าเข้ม ยกเว้นตรงติ่งหูเท่านั้น จะต้องเป็นสีขาวแป้ง
สีไก่ป่า หูขาว มาเล่าบอก
มะขามคั่ว ทั่วไป ไก่เซมเซม
ยังเหมือนกับ ไก่ป่า สีเหลืองเหลือง
สีงามนัก ใครก็รัก อยากเลี้ยงดู
แตกต่างกัน ก็ตรงที่ ติ่งหูขาว
ขาวเหมือนสี ที่แต้มไว้ ให้ชมเชย
ส่วนเพศเมีย ก็เช่นกัน ไม่แตกต่าง
ทั้งไก่ป่า ว่าสีเหลือง หรือเข้มหนัก
นึกไม่ออก บอกให้ดู ไก่ป่าเข้ม
มีออกเต็ม ไปที่ไหน ใครก็รู้
สว่างเรือง ทั่วไทย ให้คุ้นหู
มีสักคู่ คงชื่นใจ กระไรเลย
เป็นแป้งวาว ขาวสะดุด สุดเฉลย
กระไรเลย สีไก่ป่า ช่างน่ารัก
ได้กล่าวอ้าง มาก่อนนั้น สำคัญนัก
ติ่งหูจัก ต้องขาวแป้ง อย่างแรงเลย
- สีเหลืองลูกปลา
ตัวผู้ หน้า หงอน-เหนียง-ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีส้มสดใด จงอยปากสีดำอมเขียว ปลายปากบน สีขาวอมเหลือง ตั้งแต่หัว-สร้อยคอและ ระย้าใบขนเป็นสีส้มแดง แกนกลางและขนตรงกลาง เป็นสีดำ ถ้าดึงขนออกมา จะเป็นลักษณะขนสีดำ ขลิบขอบด้วยสีส้มแดง ปลายขนมีจุดดำ หลังและหัวปีกทั้ง 2 ข้างขนเป็นสีแดง ปีกทั้ง 2 ข้าง ไม่มีสาบ เป็นสีดำมัน เหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ ขนทั้งตัวบัวหงายหรือขนอุย ขนเครื่องคลุม หางชัยหางพัด เป็นสีดำมันเหลือบเขียว คล้ายปีกแมลงทับ ถ้าขนตัวออกสีดำด้าน หรือสร้อยระย้า เป็นสีเหลืองนวลถือว่าไม่ใช่ สีไก่ไทยเหลืองลูกปลา แข้ง-นิ้ว-เล็บ เป็นสีเหลืองหรือเหลืองอมเขียว
ตัวเมีย ตัวเมีย สีขนทั้งตัวจะเป็นสีดำ จุดเด่นของตัวเมียเหลืองลูกปลา มีเฉพาะสร้อยคอ แกนกลางเป็นสีดำขลิบขอบด้วยสีส้มแดง และขนทั้งตัวเป็นสีดำมันเหลือบเขียว คล้ายปีกแมลงทับ ตาสีส้ม จงอยปากสีดำอมเขียว ปลายปากบนสีขาวอมเหลือง แข้ง-นิ้ว-เล็บ เป็นสีเหลือง หรือเหลืองอมเขียว
เหลืองลูกปลา ตำนานว่า มาสวยนั้น
รูปก็ดี สีก็ล้วน ชวนติดตาม
ขนบนหัว ทั่วสร้อยคอ ต่อระย้า
ส่วนแกนกลาง ขนตรงกลาง วางดำไว้
ปลายขนนี้ มีจุดดำ จำให้มั่น
ท่านว่าไว้ ให้ต้องมี สีแดงแดง
ส่วนหางพัด หางชัย ให้ดำอีก
ตาส้มสด จดจำมา ว่าตามเอา
ชื่อของมัน นั้นแสนเก่ง ให้เกรงขาม
ขาเหลืองงาม ตามเหลืองเขียว เกี่ยวกันไป
ใบขนมา ว่าส้มแดง แจงไว้ให้
ดึงออกไป ได้ดำขลับ จับส้มแดง
หลังของมัน รวมหัวปีก อีกสองแห่ง
บอกจะแจ้ง สาบไม่มี สีดำเงา
เหลือบเขียวปีก แมลงทับ จับตาเจ้า
เพศเมียเล่า สร้อยส้มแดง แต่งตัวดำ
- สีโนรี
ตัวผู้ หน้า หงอน,เหนียง,ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ตาสีส้ม จงอยปากสีขาวนวลอมน้ำตาล สีขนตั้งแต่หัว จนถึงสร้อยคอ และระย้าเป็นสีส้มแดงจัดหลังและ หัวปีกทั้ง 2 ข้างเป็นสีทับทิมแดง ปีก 2 ข้าง เขียวเหลือบปีกแมลงทับขนอ่อนใต้ปีกเมื่อกางปีกออก จะเป็นสีน้ำตาลแดง เครื่องคลุมหางใบขนสีดำขลิบขอบด้วยสีน้ำตาลแดง หางพัดและหางชัยเป็น สีดำมันเหลือบสีปีกแมลงทับขนอุยหรือบัวหงาย ใบขนขลิบขอบด้วยน้ำตาลแดงจะสวยงาม แข้ง-นิ้ว-เล็บ เป็นสีขาวนวลหรือสีเหลือง
ตัวเมีย ตั้งแต่หัวถึงสร้อยคอ ขนเป็นสีน้ำตาลแดงจัด (เข้มกว่าส่วนอื่น) นอกนั้นทั้งตัวขนเป็นสีน้ำตาลแดง หางพัดเป็นสีน้ำตาลดำ แข้ง-เล็บ เป็นสีขาวนวล หรือสีเหลือง
สีโนรี อีกสีหนึ่ง พึงสงวน
ทั้งสีสัน สะดุดตา น่าชมเชย
หน้าหงอนเหนียง ติ่งหู ดูแดงเด่น
ตาสีส้ม ปากขาวนวล ชวนติดใจ
ส่วนขนหลัง และหัวปีก อีกสองข้าง
ปีกสองข้าง วางเหลือบเขียว ปีกแมลง
เครื่องคลุมหาง ดำขอบ น้ำตาลแดง
แข้งขานิ้ว ออกขาวนวล จวนเหลืองลาน
มีครบถ้วน ชวนสรรหา มาเฉลย
เจ้าสวยเอย งามหนักหนา น่าชื่นใจ
ใบหงอนเป็น เม็ดทราย จำได้ไหม
ขนหัวไป ถึงสร้อยคอ ระย้าแดง
ได้จัดวาง แดงทับทิม อิ่มสีแสง
ขนอ่อนแดง ใต้ปีก แดงน้ำตาล
ส่วนหางแจง ดำขลับ กับกล่าวขาน
เพศเมียนั้น ตัวน้ำตาล หางตาลดำ
- สีเหลืองดอกโสน
ตัวผู้ หน้า หงอน-เหนียง-ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีส้มสดใส จงอยปากสีขาวนวล หรือสีเหลือง ขนหัว สร้อยคอและระย้า เป็นสีเหลือง(เหมือนดอกโสน) ก้านขนของสร้อยคอ และระย้าไม่มีสีดำ จะเหลือง เท่ากันหมด หัวปีกทั้ง 2 ข้าง และหลังเส้นขน จะเป็นสีน้ำตาลแดง สาบปีก 2 ข้าง เป็นสีเหลือง อมน้ำตาล ขนปีกดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ หน้าอก-ใต้ท้อง-จนถึงขนบัวหงายเป็นสีดำ ขนหาง เครื่องคลุมหางพัด หางชัยเป็นสีดำมันเหลือบเขียว คล้ายปีกแมลงทับ แข้ง-นิ้ว-เล็บ เป็นสีขาวนวล หรือสีเหลือง
ตัวเมีย ตัวเมีย คล้ายสีไก่ป่าเหลือง ต่างกันที่สร้อยคอ คือตัวเมียสีดอกโสน ขนสร้อยคอจะเป็นสีครีมนวล หลังปีกโคนหางเป็นสีนวลอมน้ำตาล หางดำอมน้ำตาลเล็กน้อย จงอยปาก-แข้ง-นิ้ว-เล็บ เหมือนกับตัวผู้
เหลืองดอกโสน สีนี้ ก็ดีนัก เหลืองสดใส มองทั่วไป โสนนำ ส่วนหัวปีก อีกสองข้าง ไม่ต่างหลัง สาบปีกเหลือง เรืองน้ำตาล ผ่านพาดพิง อีกส่วนหาง วางไว้ ให้ดำอีก เป็นเงาวาว เงาวับ จับลูกตา หน้าหงอนเหนียง เคียงติ่งหู ดูแดงสด เพศเมียคล้าย ไก่ป่าเหลือง เรื่องตำนาน
ใครเห็นทัก รักเจ้า เฝ้าถามซ้ำ ระย้าซ้ำ หัวสร้อยคอ ก็เหลืองจริง เส้นขนดั่ง น้ำตาลแดง แต่งงามยิ่ง ปีกดำนิ่ง มันเงา เข้าตำรา ดำเหมือนปีก เหลือบเขียว เชียวแหละหนา ปากแข้งขา มาขาวนวล ชวนเหลืองลาน ตาหมดจด สดแสง แดงกล่าวขาน สร้อยคอสาน ปานครีมนวล ชวนน่ามอง
- สีเหลืองหางขาว
ตัวผู้ หน้า หงอน-เหนียง-ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทรายหรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีเหลือง หรือออกสีส้มสดใด ตั้งแต่หัว-สร้อยคอและระย้า เป็นสีเดียวตลอด คือสีเหลืองออกสีส้ม หลังและหัวปีกทั้ง 2 ข้างสีขนจะเข้มกว่าสร้อย-ระย้า ปีกทั้ง 2 ข้างไม่มีสาบปีก ใบขนปีกมีสีขาวแซมมาก เห็นชัดเจน ขนพื้น ตัวหน้าอก-ถึงใต้ท้องเป็นสีดำ มีปลายขนสีขาวขึ้นประปรายตั้งแต่หัว-ท้ายทอย-หัวปีกทั้ง 2 ข้าง ที่ข้อขาทั้ง 2 ข้าง มีขนแซมขาว บัวหงายหรือขนอุยเป็นสีดำปลายขาวประปราย เครื่องคลุมขนสีดำปนสีขาวหางกะลวยเป็นสีขาว หางพัดที่ใกล้กับหางชัยจะเป็นสีขาวมากกว่าสีดำ ส่วนหางพัดใบอื่น ๆ เป็นสีดำแต่ปลายหางพัด จะเป็นสีขาวคล้าย ๆ กับไก่สีกระ จงอย ปาก-แข้ง-เล็บ จะเป็นสีขาวอมเหลือง คล้ายสีงาช้าง
ตัวเมีย สีเหลืองหางขาว สีขนทั้งตัวจะเป็นสีดำ ขนบนหัว-หัวปีก ทั้ง 2 ข้าง ข้อขาทั้ง 2 ข้าง จะมีขนสีขาวแซมเป็นหย่อม ๆ ส่วนของขนหางจะเป็นสีตำตลอด ตาสีเหลืองหรือออกสีส้มสดใส ปาก แข้ง-นิ้ว-เล็บ จะเป็นสีขาวอมเหลือง
เหลืองหางขาว ที่จะกล่าว มาเล่าบอก สีสดใส ไก่แจ้ไทย ให้รุ่งเรือง หน้าหงอนเหนียง ติ่งหู ดูแดงเข้ม ตั้งแต่หัว สร้อยคอ ต่อลงมา ขนบนหลัง และหัวปีก อีกเข้มกว่า ปีกแซมขาว ตามเรื่องราว ที่เล่ากัน ส่วนหางชัย ให้ขาว ยาวทั้งเส้น ปากแข้งเล็บ ขาวอมเหลือง เรืองอุไร
งามไม่หยอก ไก่มีชื่อ ออกลือเลื่อง ไก่สีเหลือง ของเรา เข้าตำรา ตาเต็มเต็ม เหลืองหมด ส้มสดหนา ถึงระย้า พาเหลืองส้ม สมตัวมัน สาบไม่มี ก็ไม่น่า พาขบขัน ขนตัวมัน นั้นต้องดำ ซ้ำขาวปราย หางพัดเด่น เป็นปลายขาว ดำบ้างได้ ตัวเมียให้ ตัวไก่ดำ แซมขาวนา
- สีกาบอ้อย
ตัวผู้ หน้า หงอน-เหนียง-ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทรายหรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีส้มปนแดง หรือสีเหลืองส้ม จงอยปากสีขาว หรือเหลือง หรือดำอมเหลือง ขนหัว-สร้อยคอและระย้าเป็นสีครีมอมน้ำตาล (น้ำตาลอ่อนมากดูเป็นสีนวล) โคนของเส้นขนสร้อย และระย้าเป็นสีน้ำตาลอ่อน ๆ ขนหลัง และหัวปีกทั้ง 2 ข้าง เป็นสีน้ำตาลแดง ปีกทั้ง 2 ข้าง สีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ ตรงสาบปีกรูปสามเหลี่ยม เป็นสีน้ำตาลอ่อน ขนหน้าอก-ใต้ท้องเป็นสีดำมัน เครื่องคลุมอาจจะมีขลิบขอบเป็นสีครีมนวล หางพัด-หางชัย เป็นสีดำเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ บัวหงาย(ขนอุย) เป็นสีดำ นิ้ว-เล็บ เป็นสีขาวนวล สีเหลืองหรือเหลืองอมเขียว
ตัวเมีย ตัวเมีย ขนตั้งแต่หัวถึงสร้อยคอจะเข้ม เป็นสีเทาอมน้ำตาล ใต้คอ-หน้าอก ถึงใต้ท้องเป็นสีน้ำตาลอ่อนๆ ส่วนสีตัวจนถึงเครื่องคลุม จะเป็นสีน้ำตาลอมดำ ใบหางพัดทั้งหมดเป็นสีดำน้ำตาล แข้ง-นิ้ว-เล็บ เป็นสีขาวนวลหรือสีเหลืองหรือเหลืองอมเขียว
สีกาบอ้อย ไม่น้อยหน้า คุณว่าไหม กาบอ้อยนี้ สีใดใด ไม่เป็นรอง หน้าหงอนเหนียง เคียงติ่งหู ดูสดใส ปากสีขาว วาวเรื่อเหลือง เรืองดำอม ขนบนหลัง ยังหัวปีก อีกสองข้าง ปีกและท้อง ต้องดำเงา เข้าตำนาน เครื่องคลุมหาง ต่างขลิบขอบ รอบครีมให้ เพศเมียทั่ว หัวสร้อยเทา น้ำตาลนำ
ไก่แจ้ไทย ไม่ตกหล่น ให้หม่นหมอง หากเลี้ยงลอง ต้องสุขใจ ให้ชื่นชม ตาส้มไว้ ให้ปนแดง แบ่งเหลืองส้ม หัวสร้อยสม ระย้าครีม อิ่มน้ำตาล ได้จัดวาง น้ำตาลแดง แจงไขขาน สาบปีกนั้น น้ำตาลอ่อน ท่อนหางดำ แข้งขาวใส ไปเหลืองเขียว เชียวงามขำ เพตัวหางซ้ำ น้ำตาลดำ จำให้ดี
ตัวผู้ หน้า หงอน-เหนียง-ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีแดง จงอยปากสีดำอมเขียว เส้นขนอก สร้อยคอและระย้าเป็นสีเม็ดมะขาม หลังและหัวปีกทั้ง 2 ข้างเป็นสีเม็ดมะขามเข้ม ปีกทั้ง 2 ข้างดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ ไม่มีสาบปีกใต้คอ-หน้าอกจนถึงใต้ท้อง บัวหงายหรือขนอุยเครื่องคลุม หางพัด หางชัย เป็นสีดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ แข้ง-ขา-นิ้ว-เล็บ เป็นสีเขียวหรือเขียวอมเหลือง (จุดสังเกตเพื่อเข้าใจง่าย คือไม่มีสาบปีกขนสีดำล้วนๆ )
ตัวเมีย สีขนทั้งตัวสีคล้ายไก่สีดำมาก แต่มีจุดที่แตกต่างกับไก่ดำ 3 จุด คือ บริเวณหน้าต้องสีแดงสดใส ไม่มีปานดำ ตาจะเป็นสีแดงหรือส้มปนแดง สดใจ แข้ง-นิ้ว-เล็บ จะเป็นสีเขียวหรือสีเขียวอมเหลือง
สีประดู่ คู่ไก่ไทย ใครก็รัก สีจะเข้ม มะขามคั่ว คล้ายตัวดำ หน้าหงอนเหนียง ตาติ่งหู ดูแดงสด ปากสีดำ ดำอมเขียว เชียวอย่าลืม สร้อยระย้า เม็ดมะขาม ตามมาอีก สาบไม่มี เรื่องนี้ ให้ยอมรับ แข้งนิ้วเล็บ เป็นสีเขียว หรืออมเหลือง อีกเพศเมีย ที่ยอมรับ อาภัพนั้น.
แจ้งประจักษ์ สดสวย ด้วยคมขำ เห็นแล้วจำ ติดใจ ไม่ใคร่ลืม มองหมดจด ทั่วหน้า พาให้ปลื้ม ปีกดำดื่ม เหลือบเขียวอีก ปีกแมลงทับ หลังหัวปีก มะขามเข้ม เต็มเต็มสรรพ ใต้ท้องกับ ส่วนหาง ต่างดำมัน ก็เป็นเรื่อง เป็นราว ที่เล่ากัน ตัวของมัน คล้ายไก่ดำ ซ้ำแข้งเหลือง
ตัวผู้ สีกาบหมาก (Silver Duckwing) หน้า หงอน,เหนียง,ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่ ตาสีส้มปนแดง หรือสีเหลืองส้ม จงอยปากสีขาว หรือเหลือง หรือดำอมเหลือง ขนหัว-สร้อยคอ-ระย้าเป็นสีขาว ไม่มีสีดำปน ขนหลังและหัวปีกทั้ง 2ข้าง เป็นสีเหลืองอมขาวผสมดำ ปีกทั้ง 2 ข้าง สีดำเหลือบเขียว ปีกแมลงทับ ตรงสาบปีก ที่เป็นรูปสามเหลี่ยม เป็นสีขาวนวล ขนอก-ใต้ท้องเป็นสีดำ ขนหางทั้งหมด ตั้งแต่เครื่องคลุม หางพัด,หางชัย เป็นสีดำเหลือบเขียว ปีกแมลงทับ บัวหงาย (ขนอุย)สีดำ แข้ง,นิ้ว,เล็บ เป็นสีขาวนวล หรือสีเหลือง หรือเหลืองอมเขียว
ตัวเมีย ขนตั้งแต่หัวถึงสร้อยคอจะเข้ม เป็นเทาอมน้ำตาล ใต้คอ-หน้า-อก ถึงใต้ท้องเป็นสีครีมนวล ส่วนสีตัวถึงเครื่องคลุมจะเป็นสีน้ำตาลอมดำ ใบหางพัด ทั้งหมดเป็นสีน้ำตาล แข้ง-นิ้ว-เล็บ เป็นสีขาวนวล หรือสีเหลือง หรือเหลืองอมเขียว
สีกาบหมาก หากคุณเลี้ยง เพียงหนึ่งคู่ สีสวยงาม ตามรูปลักษณ์ ประจักษ์มี เหนียงหงอนหน้า มาติ่งหู ดูแดงจัด ปากสีขาว วาวเรื่อเหลือง หรือดำอม ส่วนขนหลัง และหัวปีก ทั้งสองข้าง ปีกสองข้าง ดำเหลือบเขียว เงางามดี ใต้ท้องดำ จำได้ คล้ายส่วนหาง แข้งนิ้วขา พาขาวเรือง เหลืองเขียวรอง
คอยเฝ้าดู อยู่ไม่ห่าง อย่างสุขขี .ตัวคุณนี้ จะสุขใจ ไม่ทุกข์ตรม ตาส้มชัด จัดปนแดง แฝงเหลืองส้ม หัวสร้อยสม ระย้าขาว วาวสดสี ได้จัดวาง เหลืองอมขาว เข้าดำนี่ สาบปีกมี สีขาวนวล ชวนน่ามอง ไม่จืดจาง วาววับ ยามจับจ้อง เพศเมียต้อง เทาน้ำตาล ด้านอกครีม
- มาตรฐานไก่แจ้เพศผู้
- มาตรฐานไก่แจ้เพศเมีย
- สายพันธุ์ไก่แจ้ไทย
- การจำแนกตามการประกวด
แหล่งที่มาของข้อมูล คลังปัญญาไทย