ความเชื่อเรื่องอาหารมงคลเพื่อรักยืนยาว

อาหารถือเป็นสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อในเรื่องความรัก เช่นในพิธีแต่งงาน อาหารในงานแต่งงานของแต่ละชาติ แต่ละภาษาแตกต่างกัน ในด้านการจัดวางและการเลือกสรรเมนูอาหาร เพื่อให้สอดคล้องกับแนวคิดและคตินิยม

สำหรับงานมงคลสมรสตามประเพณีไทย นับเป็นงานที่มีเสน่ห์และมีสีสันเป็นเอกลักษณ์ เพราะพิธีการและขั้นตอนค่อนข้างมาก ตั้งแต่การสู่ขอ ทาบทาม การดูฤกษ์ยาม พิธีหมั้น พิธีรดน้ำ พิธีส่งตัว ซึ่งทุกขั้นตอนล้วนมีความหมาย คนโบราณสมัยก่อนจะพูดว่า “ ไปกินสามถ้วย ” เนื่องจากสมัยก่อน การเดินทางยังไม่สะดวก เมื่อใครจัดงานแต่งงานขึ้น คนที่มาร่วมงานที่อยู่ไกลจะต้องเดินทางกันลำบากแล้วเกิดความเหนื่อยล้า อาหารที่ตระเตรียมสำหรับ ต้อนรับแขกที่เพิ่งมาถึงงานจะเป็นอาหารที่เรียกพลังงานได้ดี มีชื่อและความหมายอันเป็นมงคลสอดคล้องกับงานแต่ง ได้แก่ :

1. ข้าวเหนียวกะทิ ความหมายคือ ให้คู่บ่าวสาวมีความรักที่เบ่งบานเหมือนข้าวเหนียวและมีความหวานชื่นเหมือนน้ำกะทิ

2. ข้าวตอกน้ำกะทิ ความหมายคือ ให้คู่บ่าวสาวมีความรักที่เบ่งบานรุ่งเรืองเช่นเดียวกับข้าวตอกและมีชีวิตคู่สวยงามภายใต้กรอบประเพณีอันดี งาม ไม่กระเด็นออกนอกที่ครอบเหมือนเวลาคั่วข้าวตอก

3. ลอดช่องน้ำกะทิ ความหมายคือ ให้คู่บ่าวสาวมีความรักที่ยืนยาวและทำการใดก็ปลอดโปร่ง ประสบความสำเร็จในชีวิตคู่ เพราะลอดช่องมี ลักษณะที่ลื่นไหล

อีกหนึ่งขั้นตอนที่สำคัญและสร้างสีสันในพิธีแต่งงานได้ดี คือ การแห่ขบวนขันหมาก ในขันหมากเอกจะบรรจุสินสอดทองหมั้น และ “ เตียบ ” ภาชนะบรรจุอาหารคาวหวาน ทรงคล้ายตะลุ่ม ปากผาย มีฝาครอบ จัดเป็นคู่ ๆ บรรจุอาหารควาหวาน ที่นิยมกันก็มี ไก่ต้ม หมูต้ม สุรา ห่อหมกและขนมจีน สามอย่างแรกเป็นของที่ใช้เซ่นไหว้ตามธรรมเนียม สองอย่างหลังมีความหมาย

โดยห่อหมกหมายถึง เพื่อให้เจ้าบ่าวเจ้าสาวนั้น “ เออออห่อหมก ” กันทุกเรื่อง ไม่มีเรื่องขัดใจกัน ส่วนขนมจีนที่นำมาใช้ในงานแต่งต้องโรยให้เส้นยาวที่สุด ต่อเนื่องกันอย่างสม่ำเสมอ เวลาจัดต้องจัดให้ลงตัวสวยงามโดยไม่ตัดให้ขาดจากกัน

นอกจากสำรับคาวหวานแล้ว ของหวานเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ขาดไม่ได้ในพิธีแต่งงาน ส่วนมากเป็นขนมตระกูลทอง อาทิเช่น ทองหยอด ทองหยิบ ฝอยทอง ทอง ม้วน ทองเอก ถือเป็นขนมมงคลที่เชื่อว่าจะมีเงินทองใช้อย่างล้นหลามไม่รู้จักหมดสิ้น โดยเฉพาะขนมทองเอกแสดงถึงความเป็นหนึ่งเดียวกันระหว่างคู่บ่าวสาว ขนมอีกชนิดหนึ่งที่มีในงานแต่งงาน คือ ขนมสามเกลอ แสดงถึงความสามัคคีและไม่มีวันพรากจากกัน โดยใช้เป็นขนมเสี่ยงทายในงานแต่งงาน ลักษณะ เป็นลูกกลม ๆ เรียงกัน 3 ลูก การเสี่ยงทายจะดูกันตอนทอด

กล่าวคือ ถ้าทอดแล้วยังอยู่ติดกันอยู่ 3 ลูก ถือว่าบ่าวสาวจะรักใคร่กลมเกลียวกัน ถ้าทอดแล้วติดกัน 2 ลูกแสดงว่ามีลูกยาก และถ้าหลุดจากกันหมด แสดงว่า ชีวิตคู่ไม่ยั่งยืนหรือชีวิตสมรสไม่มีความสุข อีกนัยหนึ่งถือว่าถ้าทอดขนมสามเกลอแล้วพองฟูขึ้นถือว่าเป็นคู่ที่เหมาะสมราวกับกิ่งทองใบหยก

ความเชื่อเกี่ยวกับพิธีแต่งงานมิใช่มีแต่ในประเทศไทยเท่านั้น พิธีแต่งงานแบบจีนหรือแบบคริสต์ ล้วนมีอาหารมงคล เช่นกัน ในประเทศจีนชาวจีนมี ธรรมเนียมว่า ในคืนวันส่งตัวเจ้าสาว จะต้องทำอาหาร 10 อย่าง เพื่อเป็นเคล็ดมงคลอวยพรให้คู่บ่าวสาว อาทิเช่น บะหมี่ ให้รักกันนาน ๆ อายุยืนยาว เห็ด หอม ให้ชีวิตคู่หอมหวาน หัวใจหมู ให้คู่บ่าวสาวรักกันเป็นใจเดียว ไส้หมูหรือกระเพาะหมู เพื่อให้ปรับตัวเข้าหากัน นิสัยใดไม่ดีก็ให้เปลี่ยนเป็นนิสัยที่ดี เพื่อ ให้มีความสุขและรักกันยืนยาว เป็นต้น

สำหรับประเพณีแต่งงานแบบคริสต์นั้นแม้จะไม่มีพิธีรีตองมาก แต่ก็มีความเชื่อเรื่องโชคลางความรักเช่นกัน โดยเฉพาะ เค้กแต่งงาน ที่ต้องมีในพิธี ซี่งส่วน ยอดของขนมเค้กประดับด้วยตุ๊กตาแทนคู่บ่าวสาว รูปนก รูปแหวนทอง หรือรูปเกือกม้า อันเป็นสัญลักษณ์ของความโชคดีและความเจริญรุ่งเรืองสำหรับบ่าว สาว

ว่ากันว่าเค้กแต่งงาน เกิดขึ้นปลายศตวรรษที่ 17 มีพ่อครัวชาวฝรั่งเศส คนหนึ่ง นำน้ำตาลมาบดเป็นผงละเอียด เพื่อตกแต่งหน้าขนมปัง แปลงร่างจนขนม ปังธรรมดา กลายสภาพเป็นเค้กแสนวิจิตรอลังการ จากนั้นเค้กแต่งงานก็วิวัฒนาการเรื่อยมา มีการใช้ดอกไม้ เช่น ดอกส้ม หรือดอกกุหลาบมาตกแต่ง ตาม ด้วยการคิดค้น รูปทรงเค้กแปลก ๆ ไม่ว่าจะเป็นทรงกระดิ่ง หัวใจ ไปจนถึง รูปเกือกม้า ดังกล่าวข้างต้น ส่วนสีสันก็เริ่มมีสีฟ้าอ่อน สีชมพู ฯลฯ สำหรับชาวยุโรป เค้กถือเป็นหัวใจของงานแต่งงานเพราะเค้กชิ้นแรกที่บ่าวสาวตัดจะนำมารับประทานร่วมกันถือเป็นอาหารมื้อแรกที่แบ่งปันกันในฐานะคู่ชีวิต

การแต่งงานถือเป็นการเริ่มต้นสำหรับการใช้ชีวิตคู่ที่ถูกต้องและสมบูรณ์ ไม่ว่าชาติใดก็ตาม จะมีคติและความเชื่อของความรักที่มีอาหารเข้ามาเกี่ยวข้องเสมอ อย่างไรก็ตามหากเปรียบความรักเสมือนอาหาร อาหารจะมีรสชาติถูกปากน่ารับประทาน ต้องใช้เวลา ความพิถีพิถันและความใส่ใจในการทำ ความรักก็เช่นกัน เรื่องของเวลาและความใส่ใจถือเป็นสิ่งสำคัญ หากหมั่นเติมเต็มความรักให้กัน ชีวิตคู่คงไม่ต่างจากอาหารมื้อพิเศษอย่างแน่นอน


Image : professortortoise.com
แหล่งอ้างอิง : นิตยสาร Food News