แมลง... อาหารแหล่งสุดท้ายของมนุษยชาติ

คอลัมน์ ทอล์ค ออฟ เดอะ ทาวน์ โดย สง่า ดามาพงษ์

นักโภชนาการอย่างผม ไม่แปลกใจที่องค์การอาหารและการเกษตร (FAO) แห่งสหประชาชาติ ตีปี๊บไปทั่วโลกให้พลโลกหันมาใส่ใจกินแมลงให้มากขึ้น เล่นเอาพวกขยะแขยงแมลง งง ขนลุก ขนพอง เพราะคนเหล่านี้มองแมลงเป็นเพียงสัตว์รบกวน และคนกินแมลงเป็นคนประหลาด ไม่มีอะไรจะกิน

ขอโทษนะครับ! ความคิดเหล่านี้ผิดถนัด

ในบรรดาสัตว์ทั้งหลายที่มีชีวิตอยู่บนโลกนี้ แมลงเป็นสัตว์ที่มีประชากรจำนวนมากที่สุด มากกว่าคนและสัตว์อื่นรวมหลายล้านล้านตัว เกือบล้านสายพันธุ์และชนิด ในจำนวนนี้มีมากกว่า 1,900 ชนิด ที่มนุษย์ราว 2 พันล้านคน กินเป็นอาหาร ส่วนมากจะเป็นคนในแถบเอเชียและแอฟริกา

มีการคาดการณ์ล่วงหน้าว่า หากโลกวิปริต มีอันเป็นไปสู่ความหายนะ หรือเกิดภาวะขาดแคลนอาหารอย่างรุนแรงถึงขั้นกลียุค "แมลง" คือ อาหารแหล่งสุดท้ายของมวลมนุษยชาติ เพราะมีมากพอและเติบโตขยายพันธุ์อย่างรวดเร็วที่จะเป็นอาหารให้มนุษย์อยู่รอด

ที่ FAO ชูแมลง มีเหตุผลที่น่าชื่นชม 2 ประการ คือ หนึ่ง แมลงเป็นอาหารที่ให้คุณค่าทางโภชนาการสูงมากใกล้เคียงกับหมู เห็ด เป็ด ไก่ ไข่ เหตุผลนี้ไม่น่าตื่นเต้นเพราะรู้กันมานานแล้ว แต่เหตุผลที่สอง นี่ซิ! จ๊าบมาก บอกว่าการที่มนุษย์ช่วยหันมากินแมลงจะช่วยลดภาวะโลกร้อน

ไม่น่าจะเกี่ยวกัน แต่ด้วยเหตุผลทางวิทยาศาสตร์ ระบุว่า
 
แมลงเป็นสัตว์กินพืชที่เกิดจากธรรมชาติเป็นส่วนใหญ่ กินพืชหมดเปลืองเพียง 2 กิโลกรัม ก็จะนำไปสร้างเนื้อหนังมังสาเป็นตัวตนแมลงได้ 1 กิโลกรัม ขณะที่ปศุสัตว์ เช่น วัว ควาย จะสร้างตัวตนใหญ่โตให้มนุษย์ได้เปิบเป็นเนื้อ 1 กิโลกรัม ต้องกินพืชมากถึง 8 กิโลกรัม

คิดต่อครับ...พืชที่วัว ควาย กิน ต้องปลูกในฟาร์มกว้างใหญ่ที่ได้จากการแผ้วถางป่า มิหนำซ้ำใช้สารเคมี ใช้น้ำมันเชื้อเพลิง และใช้น้ำ สิ้นเปลืองทรัพยากรโลก พอกินเสร็จก็ผายลม และถ่ายมูล ทั้งหมดคือการก่อเกิด "ภาวะเรือนกระจก" นำไปสู่โลกร้อน

ชัดไหมครับ!

แมลงที่คนไทยชอบกิน ส่วนมากเป็นแมลงปีกแข็ง หนอนตัวแก้ว รวมผึ้ง ตัวต่อ มด ตั๊กแตน และจิ้งหรีด ถ้าเป็นภาคอีสาน-เหนือจะเป็น แมงกินูน แมงมัน กุดจี่ ดักแด้ ไข่มด แมงตับเต่า เป็นต้น

จะว่าไปแล้ว...ธรรมชาติสร้างแหล่งอาหารให้มวลมนุษยชาติอยู่รอดได้แม้ในยามขาดแคลน โดยเฉพาะช่วงฤดูแล้ง แมลงนี่แหละคือแหล่งอาหารของคนอีสาน คนสมัยโบราณที่กินแมลงเขาคงไม่รู้ว่าแมลงมีคุณค่าทางโภชนาการสูง หรือมีโปรตีน แร่ธาตุ แต่เขาเรียนรู้ว่ากินแมลงทำให้อิ่ม อร่อย และร่างกายแข็งแรงได้ ลองผิดลองถูกว่าแมลงชนิดใดกินได้ กินไม่ได้ แล้วถ่ายทอดจากรุ่นหนึ่งสู่อีกรุ่นหนึ่งสืบทอดมาจวบจนปัจจุบัน

มนุษย์ได้นำแมลงไปวิเคราะห์หาคุณค่าทางโภชนาการพบว่า มีโปรตีนและแร่ธาตุในปริมาณเทียบเคียงได้กับเนื้อสัตว์ ใน 100 กรัม ให้โปรตีน 9-28 กรัม

แต่หากจะกินแมลงอย่างปลอดภัยและมีคุณค่า ขอแนะนำว่า 1.กินแมลงที่ปรุงสุกแล้วเท่านั้น 2.เลือกกินเฉพาะแมลงที่นิยมบริโภคเพราะมีหลายชนิดกินแล้วเป็นพิษต่อร่างกาย 3.ควรกินแมลงที่ปรุงด้วยการคั่ว ต้ม แกง มากกว่าทอด เพราะแมลงที่นำไปชุบแป้งทอดจะเพิ่มพลังมากถึง 4-5 เท่า กินแล้วอ้วน 4.ถ้ากินแมลงที่ทอดทิ้งไว้นานๆ จะก่อให้เกิด "สารฮิสตามีน" ซึ่งเป็นสารพิษ 5.หลีกเลี่ยงการกินแมลงที่ทอดด้วยน้ำมันทอดซ้ำ เพราะจะมี "สารโพลีไซคลิค

อโรมาติค ไฮโดรคาร์บอน" เป็นสารก่อมะเร็ง และ "สารโพลาร์" ที่ทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตสูงได้ และ 6.ขอวิงวอนให้เกษตรกรและพ่อค้าอย่าได้นำแมลงที่พ่นยามาทอดขายให้ผู้บริโภค

ขอให้กินแมลงอย่างมีความสุขครับ

หน้า 7,มติชนรายวัน ฉบับวันอาทิตย์ที่ 26 พฤษภาคม 2556