หากคุณเป็นคนไทยคนหนึ่งที่มีโอกาสได้ไปเที่ยวต่างแดนจะรู้สึกอย่างไรเมื่อสายตาทั้งคู่ของคุณเหลือบไปเห็นสินค้าไทยวางหราบนห้างชั้นนำในต่างประเทศ เบื้องต้นเชื่อว่าคุณจะต้องพูดออกมาหรือกระซิบเพื่อนข้างๆ ว่า เฮ้ย...มีของไทยมาขายด้วย หรือ ถ้าไม่พูดคุณก็อาจจะรู้สึก “ดี” ที่เห็นสินค้าไทยวางขายอยู่ตรงหน้า
เหมือนที่ผมมีโอกาสได้ไปนครเซี่ยงไฮ้แห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน เมื่อ 47 ก.ค.ที่ผ่านมา พร้อมสื่อมวลชนกว่า 25 ชีวิต โดยความสนับสนุนของ บริษัท เอกชัย ดีสทริบิวชั่น ซิสเทม ผู้บริหาร “เทสโก้ โลตัส” ไทย ให้ไปร่วมงาน “เทศกาลผลไม้และอาหารทะเลไทย” ที่เทสโก้ โลตัส ร่วมกับกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศของไทย จัดขึ้น ณ เทสโก้ นครเซี่ยงไฮ้ ตลอดเดือน ก.ค. จึงอดยิ้มไม่ได้ เมื่อเห็นหญิงสูงวัยชาวจีนผู้หนึ่งส่งเสียงดังพลางเลือกลำไยไทยซึ่งวางจำหน่ายในงาน
หะแรกที่เห็นหญิงสูงวัยชาวจีนใส่เสื้อสีดำมีพลาสติกสวมหัวพูดเสียงดังคนนั้นคิดว่าคุณป้าไม่พอใจพนักงานขายซึ่งยืนอยู่ใกล้ๆ ซึ่งหันมาพูดกับเธอด้วยแน่ แต่ความจริงหาเป็นอย่างที่คิด เพราะมาทราบทีหลังว่าคุณป้าต้องการอุดหนุนสินค้าไทยต่างหาก จากคำบอกเล่าของไกด์ตี๋ชาวจีนที่พูดไทยคล่องไม่เบา
“ไหนๆ คนไทยจัดงานผลไม้ไทยทั้งทีก็ต้องอุดหนุนกันบ้างสิ ถึงราคาจะแพงหน่อยก็ไม่เป็นไร อยากซื้อ อยากชิม เอาไปฝากคนที่บ้านได้ชิมด้วย เพราะรสชาติผลไม้ไทยอร่อยขึ้นชื่อ ถูกปากถูกคอดี ฉันเอาแต่ลูกนะ ก้านไม่เอา เพราะฉันไม่ได้ซื้อก้าน” ไกด์ชาวจีนแปลคำพูดของเธอ ซึ่งหลายคนฟังแล้วฮาและโล่งอกไปตามๆ กัน
ผลไม้ไทยอร่อย หลายอย่างได้เปรียบชาติอื่น
ผลไม้ไทยเป็นสินค้าที่ผู้บริโภคชาวจีนโดยเฉพาะชาวนครเซี่ยงไฮ้รู้จักและคุ้นเคย ได้แก่ ทุเรียน ลำไย มะม่วง เงาะ มังคุด ส้มโอ มะพร้าว เป็นต้น ซึ่งค่อนข้างหาซื้อบริโภคยาก หากอยากลิ้มลองต้องไปซื้อตามห้างสรรพสินค้าและซูเปอร์มาร์เก็ตชั้นนำ เช่น เทสโก้ วอลมาร์ท คาร์ฟูร์ โลตัส (เทสโก้ในจีนไม่มีโลตัสต่อท้าย โดยเทสโก้เป็นห้างค้าปลีกสัญชาติอังกฤษ ส่วนโลตัสในเครือเจริญโภคภัณฑ์) เป็นต้น ก็สามารถเลือกซื้อได้ ซึ่งจะมีป้ายบอกแหล่งผลิตชัดเจนว่าเป็นผลไม้นำเข้าจากไทย
ขณะปริมาณนำเข้าผลไม้มาจำหน่ายในจีนนั้นมีหลากชนิดในปริมาณที่แตกต่างกันตามความนิยมของผู้บริโภคและความต่อเนื่องของสินค้า แต่ที่นำเข้ามาขายในเซี่ยงไฮ้มากที่สุดจะเป็นทุเรียน ลำไย มังคุด โดยห้างจะนำเข้าผลไม้มาขายต้องคำนึงถึงความต้องการของผู้บริโภคเป็นหลัก และผลไม้ไทยค่อนข้างได้เปรียบชาติอื่น
“เจนนี เซียน” ผู้อำนวยการแบรนด์เทสโก้ บอกว่า ผลไม้ไทยหลายชนิดมีข้อได้เปรียบกว่าผลไม้ชนิดเดียวกันที่นำเข้าจากที่อื่นๆ เช่น ไต้หวัน หรือผลไม้ท้องถิ่นของจีน ตรงที่มีขนาดใหญ่และรูปลักษณ์ภายนอกสวยงามกว่า รสชาติอร่อย เช่น ทุเรียน มังคุด ส้มโอ ลำไย ผู้บริโภคจีนมักเลือกซื้อ
“เฉพาะผลไม้ที่เรานำเข้ามาวางจำหน่ายที่เทสโก้สาขานี้ ผลไม้ไทยได้รับความนิยมเป็นอันดับหนึ่งที่คนจีนชอบซื้อไปรับประทาน แต่ถ้าเป็นบะหมี่ก็ต้องบอกว่าเกาหลีครองตำแหน่ง” จินนี พูดความนิยมผลไม้ไทยในคนจีน
ทุเรียนครองใจชาวจีนไทยยึดที่ 1 ส่งผลไม้มาจีน
เช่นเดียวกับ “วิมล จารุสถิติ” ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ (สคร.) นครเซี่ยงไฮ้ ให้ข้อมูลในทิศทางเดียวกันว่า จากการสอบถามไปยังห้างต่างๆ ที่ขายผลไม้ไทยในนครเซี่ยงไฮ้ พบว่าชาวจีนชอบทุเรียนมากที่สุด รองลงมาคือ มังคุด ส้มโอ มะม่วง ลำไย และอื่นๆ
“เฉพาะทุเรียนนอกจากจะชื่นชอบทุเรียนสด ทุเรียนอบแห้งก็ยังนิยมมากด้วย ขนาดบางคนยังฝากเพื่อนๆ ซื้อมาจากเมืองไทย ซึ่งสาเหตุที่ชาวจีนชอบทุเรียนอบแห้งเพราะสามารถเก็บได้นาน พกพาสะดวก ไม่มีกลิ่นแรง ประกอบกับชาวจีนชอบนำผลไม้อบแห้งมาเป็นของกินเล่นอยู่แล้ว จึงนิยมซื้อทุเรียนอบแห้งมาเป็นของกินเล่นทั้งที่บ้าน ที่ทำงาน และในงานสังสรรค์” ผู้อำนวยการ สคร.เซี่ยงไฮ้ ให้ข้อมูลเพิ่มเติม
ทว่าเหตุผลหลักที่ชาวจีนชื่นชอบผลไม้ไทย เธอบอกว่า เพราะผลไม้ไทยเป็นผลไม้เมืองร้อนที่ค่อนข้างหารับประทานทั่วไปได้ยากในจีน คุณภาพก็ดี อีกทั้งรสชาติส่วนใหญ่มีรสหวานและชุ่มน้ำกว่าผลไม้ของจีนซึ่งเป็นผลไม้เมืองหนาว ประกอบกับชาวจีนนิยมสินค้านำเข้า ชอบลองของใหม่ ที่สำคัญมีกำลังซื้อสูง
ไม่เพียงผลไม้ไทยเท่านั้นที่คนจีนชื่นชอบ “บุษกร พฤกษพงศ์” กงสุลใหญ่ ณ นครเซี่ยงไฮ้ กล่าวว่า สินค้าอื่นๆ เช่น อาหารไทย อาหารทะเล เครื่องปรุงรส ผงปรุงรสสำเร็จรูป ขนม ก็เป็นสินค้าที่ได้รับความนิยมมากขึ้น หรือแม้แต่ภาพยนตร์ไทย หรือดาราไทยหลายๆ คน ก็เป็นที่ชื่นชอบของคนจีน
ขณะที่การนำเข้าผลไม้จากต่างประเทศของจีน พบว่าตั้งแต่ปี 25522555 จีนได้นำเข้าผลไม้จากไทยมากเป็นอันดับ 1 โดยมีสหรัฐและเวียดนามเกาะติด แต่ที่น่าจับตาคือ ชิลี โดยในปี 2555 ชิลีเบียดแซงสหรัฐและเวียดนามขึ้นไปอยู่อันดับ 2 โดยสหรัฐที่ 3 เวียดนามที่ 4 และอันดับ 5 เป็นฟิลิปปินส์ (ดูตามตาราง)
ส่งเสริมการขายให้คนรู้จักมากขึ้น
ปัจจุบันแม้จีนจะนำเข้าผลไม้ไทยเป็นที่ 1 และมีแนวโน้มสูงขึ้น แต่ผู้บริโภคชาวจีนยังรู้จักและรับรู้ข้อมูลผลไม้ไทยไม่มากนัก เช่น ไม่รู้วิธีรับประทานหรือการปอกเปลือก เช่น ทุเรียน ส้มโอ ก็เป็นอุปสรรคให้ผู้ซื้อไม่เลือกซื้อ งาน “เทศกาลผลไม้และอาหารทะเลไทย” จึงเป็นกิจกรรมสำคัญที่ เทสโก้ โลตัส ร่วมกับกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศของไทย จัดขึ้นในร้านเทสโก้ 130 กว่าสาขาในประเทศจีน รวมเทสโก้สาขากว่างชิน นครเซี่ยงไฮ้ด้วย เพื่อเป็นการส่งเสริมการส่งออกสินค้าไทยมายังจีน ตลอดจนประชาสัมพันธ์ให้คนจีนรู้จักและบริโภคผลไม้ไทยรวมถึงสินค้าอื่นๆ ของไทยในราคาที่เหมาะสมมากขึ้น
สลิลลา สีหพันธุ์ รองประธานกรรมการ ฝ่ายกิจการบรรษัท เทสโก้ โลตัส หวังว่าการจัดกิจกรรมครั้งนี้จะเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการทำตลาดประเทศจีน เพราะที่ผ่านมาแม้เทสโก้จะมีการวางจำหน่ายสินค้าที่หลากหลาย แต่ไม่เคยมีการแนะนำสินค้าไทยหรือจัดกิจกรรมในลักษณะพิเศษแบบนี้มาก่อน
“กิจกรรมนี้จะจัดต่อเนื่องเป็นเวลา 4 สัปดาห์ ตั้งเป้ายอดขายผลไม้ทุกชนิดรวมเป็นจำนวน 120 ตัน นอกจากนี้ยังได้วางแผนร่วมมือกับกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศในการจัดกิจกรรมส่งเสริมการขายสินค้าไทยอย่างต่อเนื่องทุกปี รวมถึงการจัดให้มีกิจกรรมการพบปะทางธุรกิจระหว่างผู้ส่งออกไทยกับผู้นำเข้าจีน เช่นเดียวกับที่เทสโก้ประสบความสำเร็จในประเทศอังกฤษมาแล้ว” สลิลลา ทิ้งท้าย