ดูแลสุขภาพ สุขภาพดี ด้วย วิถีตะวันออก

โดย : อณู

การมีสุขภาพดีไม่ใช่การวิ่งไปหาหมอเพียงอย่างเดียวค่ะ แต่เป็นความรับผิดชอบของเราเอง เกี่ยวพันกับการใช้ชีวิตประจำวัน ซึ่งหมายความว่า เราอยู่ในสิ่งแวดล้อมแบบไหน กินอาหารอะไรเข้าไปบ้างมีบุคลิกลักษณะและมีจิตใจเป็นอย่างไร

ชีวิตสมดุล

การ แพทย์ของไทยในสมัยก่อน หรือการแพทย์แผนไทย มองว่าการมีสุขภาพดีเป็นปกติ ขึ้นอยู่กับการใช้ชีวิตที่สมดุล เมื่อเกิดการเจ็บป่วยขึ้นมา แสดงว่าเกิดความไม่สมดุลในร่างกายเข้าแล้ว

ส่วนแพทย์แผนปัจจุบัน เขาเคยตั้งหน้าตั้งตาซ่อมอวัยวะส่วนที่เป็นโรค หรือขจัดเหตุของโรคให้หมดไป เท่าที่ผ่านมา จากวิธีวิเคราะห์โรคที่แม่นยำ มีเทคโนโลยีในการรักษามีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะกับโรคที่เกิดจากเชื้อโรค และโรคที่ต้องอาศัยการผ่าตัด คนจึงพิการหรือตายน้อยลงอย่างน่าทึ่ง ทั่วโลกจึงนำการแพทย์แนวนี้เข้ามาแทนที่ จนการรักษาแบบดั้งเดิมของประเทศตัวเองค่อย ๆ จางหายไป

การ รักษาโรคที่เกิดจากพฤติกรรม เช่น เบาหวาน หัวใจ มะเร็ง ความดันโลหิต ฯลฯ ด้วยแผนปัจจุบัน ได้ผลบ้างไม่ได้ผลบ้าง ราคาแพง มีผลข้างเคียงอันตราย หรือต้องกินยาตลอดชีวิต คนจึงหันมาหาการรักษาตามแนวทางแพทย์ทางเลือกซึ่งอยู่บนรากฐานของการรักษาตาม แนวทางของซีกโลกตะวันออกมากขึ้น อาศัยการปรับพฤติกรรมและวิธีแบบองค์รวม

ซีกโลกตะวันตกกำลังเปิดประตูต้อนรับการแพทย์ทางเลือก หรือการแพทย์แผนดั้งเดิมของท้องถิ่นเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นการฝังเข็ม สมุนไพร นวด โยคะ สมาธิ อาหาร ธรรมชาติ ฯลฯ

เรามาดูกันหน่อยว่าแพทย์แผนไทยตามวิถีตะวันออกที่มีการฟื้นฟูขึ้นมาอย่างจริงจังอีกครั้ง เขามีวิธีคิดและรักษากันอย่างไร

แพทย์ แผนไทยเห็นว่า การเจ็บป่วยเกิดจากอิทธิพลต่าง ๆ ที่ทำให้เราขาดสมดุลไป อิทธิพลที่ว่านี้คือธาตุทั้ง 4 ฤดูกาล อายุที่เปลี่ยนไป ถิ่นที่อาศัย กาลเวลา และดวงดาวตาม จักรราศี

ธาตุทั้ง 4 ดิน น้ำ ลม ไฟ เป็นส่วนประกอบของร่างกาย

ธาตุดิน คือ องค์ประกอบที่มีลักษณะเป็นของแข็ง มีความคงรูป ได้แก่ อวัยวะต่าง ๆ

ธาตุน้ำ คือ องค์ประกอบที่มีลักษณะเป็นของเหลว เช่น น้ำต่าง ๆ

ธาตุลม เป็นสิ่งที่มีพลัง ทำให้ร่างกายมีการเคลื่อนไหว เช่น ลมหายใจเข้า-ออก

ธาตุไฟ มีลักษณะเป็นความร้อน คุณสมบัติก็คือเผาผลาญ ทำให้ลมและน้ำเคลื่อนที่ด้วยพลังความร้อนพอเหมาะ

ฤดูกาล

มีผลทำให้ร่างกายเราแปรปรวน ต้องปรับตัวให้เข้ากับฤดูที่เปลี่ยนไป ฤดูร้อนจะเจ็บป่วยด้วยธาตุไฟ ฤดูฝนเจ็บป่วยด้วยธาตุลม ฤดูหนาวเจ็บป่วยด้วยธาตุน้ำ

อายุที่เปลี่ยนไป ซึ่งจะเปลี่ยนตามอายุ 3 วัย คือ

ปฐมวัย (อายุ 1-16 ปี) เจ็บป่วยด้วยโรคทางธาตุน้ำ

มัชฌิมวัย (อายุ 16-32 ปี) เจ็บป่วยด้วยโรคธาตุไฟ

ปัจฉิมวัย (อายุ 32 ปีขึ้นไป) เจ็บป่วยด้วยโรคทางธาตุ

ถิ่นที่อาศัย

ประเทศร้อน - สถานที่ที่เป็นภูเขาสูง เนินผา มักเจ็บป่วยด้วยธาตุไฟ

ประเทศเย็น - สถานที่ที่ฝนชุก โคลนตม มักเจ็บป่วยด้วยธาตุลม

ประเทศอุ่น - สถานที่ที่เป็นน้ำฝน กรวดทราย เก็บน้ำไม่อยู่ มักเจ็บป่วยด้วยธาตุน้ำ

ประเทศหนาว - สถานที่ที่เป็นโคลนตม ชื้นแฉะ น้ำเค็ม เช่น ชายทะเล มักเจ็บป่วยด้วยธาตุดิน

กาลเวลา

การเปลี่ยนแปลงทุก 24 ชั่วโมงใน 1 วัน เกิดการแปรปรวนของธาตุต่าง ๆ แตกต่างกัน ทำให้เจ็บป่วยด้วยธาตุต่าง ๆ ตามเวลา

ดวงดาวตามจักรราศี ในรอบ 1 ปี เมื่อพระอาทิตย์สถิตในราศีต่าง ๆ จะเกิดผลต่อร่างกายต่างกันไปตามแต่ละส่วนของอวัยวะ

รักษาแบบไทย

การรักษาจะเริ่มจากตรวจร่างกาย และดูวัน เดือน ปีเกิด อายุ เพื่อตรวจดูว่ามีธาตุเจ้าเรือนเป็นอย่างไร มีอาการของธาตุใด คือ ดูความสมดุลของธาตุทั้ง 4 หากมีตำราแน่นอนว่าเป็นอะไร ก็จะจัดยารักษาตามนั้น หากไม่พบว่าเป็นอาการใดที่ชัดแจ้งแน่นอน จะใช้การคำนวณธาตุแล้วจัดยาให้ ซึ่งยาสำหรับแต่ละคนก็ต่างกัน

แพทย์ แผนไทยจะให้ปรับตัวเข้ากับสภาวะ ด้วยการปรับพฤติกรรมการดำเนินชีวิตประจำวันที่ก่อให้เกิดโรค เช่น กินอาหารมากหรือน้อยไป กินไม่ถูกกับธาตุหรือโรค นั่ง ยืน เดิน นอน ไม่สมดุล อากาศไม่สะอาด ฝืนธรรมชาติ เช่น อดอาหาร อดนอน กลั้นอุจจาระ ปัสสาวะ ทำงานหนักเกินกำลัง มีกิจกรรมทางเพศมากไป โศกเศร้าเสียใจ หรือดีใจเกินไป มีโทสะมากไป ขาดสติ

มีคำแนะนำให้กินอาหารให้เหมาะกับธาตุและฤดูกาล กินอาหารที่เป็นสมุนไพร รักษาด้วยยาสมุนไพร อบสมุนไพร นวดตัว การออกกำลังกาย การดัดตนด้วยท่าฤาษีดัดตน เพื่อจัดโครงสร้างให้เข้าที่ด้วยตนเอง มีสติในการกิน นอน ดำรงชีวิตด้วยความไม่ประมาท ฝึกสมาธิให้จิตเข้มแข็ง มีพลัง เกิดความสุขสงบ ดำรงชีวิตด้วยทางสายกลาง รักษาศีล เพื่อให้จิตใจบริสุทธิ์ มีวินัย จะเห็นว่าสุขภาพที่สมดุลตามแบบแพทย์แผนไทยอิงหลักพุทธศาสนา เน้นเรื่องธรรมชาติ และเน้นการทำให้ร่างกายสมดุล

พบหมอไทย

ใช่ว่าจะมีแต่คำแนะนำสำหรับการรักษาตัวด้วยแพทย์แผนไทยเพียงอย่างเดียวค่ะ เดี๋ยวนี้เราสามารถหาซื้อยาสมุนไพรได้ตามที่ต่าง ๆ เช่น ตามร้านขายยาแผนโบราณทั่วไป องค์การเภสัชกรรม โรงพยาบาลรามาธิบดี ซึ่งเมื่อก่อนยังมีคลินิกตรวจแบบแผนไทยอยู่ ทุกวันนี้เหลือเพียงขายยาสมุนไพร หรือในที่บางแห่งให้บริการปรึกษา เช่น สถาบันการแพทย์แผนไทย กระทรวงสาธารณสุข