รู้หรือไม่? คนแบบไหน ยุงชอบกัดเป็นพิเศษ

แม้โดยส่วนใหญ่แล้ว เราอาจจะไม่ได้พบเจอกับยุงทุกสายพันธุ์ในชีวิตประจำวัน แต่การหลีกเลี่ยงไม่ให้ตนเองถูกยุงกัด หลีกเลี่ยงจากการเดินทางไปในพื้นที่ที่มียุงอยู่ชุกชุม หมั่นทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ และรู้จักป้องกันตนเองให้ห่างไกลจากยุงโดยการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันยุงต่าง ๆ ที่มีประสิทธิภาพนั้นก็ถือเป็นสิ่งสำคัญที่ควรปฏิบัติ เพราะถ้าหากได้รับเชื้อจากยุงจนต้องได้เข้ารับการรักษาแล้ว นอกจากจะต้องเสียทรัพย์ เสียเวลาในการรักษาตัว ในรายที่ร้ายแรงยังอาจมีโอกาสเสียชีวิตอีกด้วย แม้ต้นเหตุจะมาจากยุงเพียงตัวนิดเดียวก็ตาม

นอกจาก "ยุง" จะเป็นพาหะนำโรคแล้ว ยังทำให้เกิด "ผื่นแพ้ยุง" ได้ด้วย
ยุงที่กัดส่วนใหญ่ในบ้านเราคือ "ยุงรำคาญ" (Culex quinquefasciatus) เป็นยุงเพศเมียเพราะต้องการเลือดในการสร้างไข่ เมื่อยุงกัดจะปล่อยน้ำลายออกมาซึ่งในน้ำลายนี้เองมีสารโปรตีนที่เป็นสาเหตุของผื่นคันและการแพ้

ผื่นยุงกัดลักษณะเป็นอย่างไร

ผื่นยุงกัดมีอาการแสดงได้หลายรูปแบบ และอาการขึ้นกับปริมาณยุงที่กัดด้วย ส่วนใหญ่เมื่อโดนกัดซ้ำหลาย ๆ ครั้ง อาการมักจะน้อยลง โดยทั่วไปจะเห็นเป็นตุ่มนูน แดง คัน ขึ้นอยู่นานประมาณ 20 นาที และค่อย ๆ ยุบไปได้เอง ตำแหน่งที่พบบ่อยคือบริเวณขา ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ถือว่าเป็นการแพ้ แต่เป็นปฏิกิริยาต่อน้ำลายยุงเท่านั้น ส่วนในคนที่แพ้ยุงจริง ๆ นั้นหลังถูกกัดจะพบตุ่มนูนแดงคงอยู่นานหลายวัน หรือพบตุ่มนูนแดงขนาดใหญ่ (บางครั้งใหญ่เกิน 5 เซนติเมตร) ตุ่มน้ำพอง จ้ำเลือด ในบริเวณที่โดนกัด ในบางรายมีผื่นลมพิษทั่วตัวหรือลมพิษชนิดลึกร่วมกับมีอาการหมดสติได้ ซึ่งในกลุ่มนี้มักมีการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนจากการแกะ เกา และมีรอยดำตามมาได้บ่อย

ใครคือบุคคลที่เสี่ยงต่อการแพ้ยุง

- เด็กเล็กซึ่งยังไม่เคยโดนยุงกัดมาก่อนเนื่องจากมีภูมิคุ้มกันตามธรรมชาติต่อยุงน้อย จะสังเกตเห็นว่าเด็กมักมีผื่นยุงกัดมากกว่าผู้ใหญ่ หรือนักท่องเที่ยวที่ไม่เคยสัมผัสกับยุงในสถานที่นั้นๆมาก่อน
- คนที่มีโรคเกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกันเช่น โรคเอดส์ โรคมะเร็งเม็ดเลือดบางชนิด
- คนที่ใช้ชีวิตหรือทำงานนอกบ้านเป็นส่วนใหญ่

วินิจฉัยได้อย่างไรว่าเรา "แพ้ยุง"

อาศัยทั้งจากประวัติ ลักษณะตุ่มที่โดนกัดว่ารุนแรงกว่าคนทั่วไป นอกจากนั้นอาจทำการตรวจเพิ่มเติมเช่นทำการทดสอบภูมิแพ้ผิวหนังที่เรียกว่า skin prick test โดยใช้สารสกัดจากน้ำลายยุงมาสะกิดผิวหนังในบริเวณท้องแขนและดูปฏิกิริยาที่เกิดขึ้น ในรายที่มีประวัติแพ้รุนแรงมาก อาจใช้วิธีเจาะเลือดดูค่าภูมิคุ้มกันต่อยุงได้ (specific IgE)