เผยเรื่องราวแผ่นดินจีน หลังสามก๊กล่มสลาย (มีคลิป)

การจลาจลครั้งนี้ ทำให้ราชวงศ์จิ้นสั่นคลอน บรรดาอนารยชนได้เข้าปล้นชิงหัวเมืองต่างๆ กระทั่งปี ค.ศ.304 หลิวยวน ผู้นำเผ่าซงหนู ก็ยึดดินแดนภาคตะวันตกตั้งแคว้นฮั่นจ้าว และในปี ค.ศ.311 กองทัพฮั่นจ้าวก็เข้ายึดลั่วหยาง ราชธานีของต้าจิ้น จับจักรพรรดิสำเร็จโทษ เชื้อพระวงศ์จิ้นที่เหลือ ถอยมาตั้งมั่นทางภาคตะวันออก ที่ฉางอาน ทว่าเพียง ห้าปีต่อมา ก็ถูกยึดไปอีก ซึ่งในช่วงนี้เอง นอกจากชนเผ่าซงหนูที่เข้ามาตั้งแคว้นฮั่นจ้าวแล้ว ยังมีชนเผ่าอื่นๆอีกสี่ชนเผ่าคือ เผ่าเจี๋ย เผ่าตี เผ่าเซียนเป่ย และ เผ่าเซียง ที่เข้ามาแบ่งแยกดินแดนทางเหนือของจีนและทำสงครามกันเอง โดยเรียกยุคนี้ว่า ยุคห้าชนเผ่าสิบหกแคว้น ทั้งนี้ สิบหกแคว้นไม่ได้ปรากฏขึ้นในคราวเดียวกันทั้งหมด หากแต่ปรากฏขึ้นในระยะเวลาคาบเกี่ยวกัน ต่อเนื่องกัน และบ้างก็ปรากฏขึ้นพร้อมกัน โดยนักประวัติศาสตร์จีนระบุชื่อของแคว้นทั้งสิบหกไว้ประกอบด้วยแคว้น ฮั่นจ้าว โฮว่จ้าว เฉียนเหลียง โฮ่วเหลียง ซีเหลียง หนานเหลียง เป่ยเหลียง เฉียนเอี้ยน เป่ยเอี้ยน หนานเอี้ยน โฮว่เอี้ยน เฉียนฉิน โฮว่ฉิน ซีฉิน เฉิงฮั่น และแคว้นเซี่ย

แม้จะชนะศึกใหญ่ที่เฝยสุ่ยและชิงดินแดนบางส่วนกลับมาได้ ทว่าราชวงศ์จิ้นก็เกิดกบฏภายใน โดยแม่ทัพหลิวอวี้ ได้โค่นล้มราชวงศ์จิ้นและตั้งราชวงศ์ซ่งขึ้น (นักประวัติศาสตร์เรียกว่า หลิวซ่ง เพื่อไม่ให้สับสนกับราชวงศ์ซ่งในยุคหลัง) ส่วนทางเหนือนั้น ถัวปากุย ผู้นำเผ่าเซียนเป่ย ตระกูล ถัวปา ได้ปราบแคว้นต่าง ๆ รวมแผ่นดินตอนเหนือเข้าด้วยกันและตั้งราชวงศ์เว่ยขึ้น (นักประศาสตร์เรียกว่า เป่ยเว่ย) ซึ่งในยุคนี้ นักประวัติศาสตร์เรียกว่า ยุคราชวงศ์เหนือใต้

อย่างไรก็ตาม แม้ในยุคนี้ ชนเผ่านอกด่านจะเข้ามารับอารยธรรมหลอมรวมกับชาวฮั่น ทว่านอกเขตกำแพงยักษ์ ก็ได้มีการรวมตัวของชนเร่ร่อนกลุ่มอื่นๆแผ่อิทธิพลครอบครองดินแดนทางเหนือ ในชื่อ สมาพันธ์โหลวหร่าน และกลายเป็นปฏิปักษ์สำคัญของเป่ยเว่ย ว่ากันว่า หนึ่งในต้นกำเนิดตำนานของแม่ทัพหญิงฮัวมู่หลัน ก็มาจากสงครามระหว่างเป่ยเว่ยกับโหลวหร่าน

ในปี ค.ศ. 550 แคว้นตงเว่ย ถูกอัครมหาเสนาบดีเกาหยางยึดอำนาจและตั้งราชวงศ์ฉีขึ้นแทน โดยถูกเรียกว่า แคว้นเป่ยฉี (แคว้นนี้เป็นบ้านเกิดของ แม่ทัพหน้ากากอสูร หลานหลิงหวาง หนึ่งในสี่ยอดชายงามของจีนและยังเป็นแม่ทัพคนสำคัญของเป่ยฉีด้วย) จากนั้นในปี ค.ศ.557 แคว้นซีเว่ยก็ถูกโค่นล้มโดยขุนศึกตระกูลอวี่เหวิน ผู้สถาปนาแคว้นเป่ยโจว ส่วนทางใต้ ราชวงศ์เหลียงที่เสื่อมอำนาจลงและสูญเสียดินแดนให้แคว้นเป่ยฉีและซีเว่ย ก่อนจะถูกโค่นล้มและเปลี่ยนเป็นราชวงศ์เฉิน ส่วนเชื้อพระวงศ์ที่เหลือของราชวงศ์เหลียงได้ตั้งรัฐเล็ก ๆ อยู่ระหว่างแคว้นเป่ยโจวกับดินแดนของราชวงศ์เฉิน

ในปี ค.ศ. 577 โจวอู่ตี้ แห่งเป่ยโจวสามารถพิชิตแคว้นเป่ยฉีลงได้ ทว่ายังไม่ทันจะรวมแผ่นดินทางใต้ พระองค์ได้สวรรคตเสียก่อน จากนั้นในปี ค.ศ.581 อัครมหาเสนาบดีหยางเจียนได้ยึดอำนาจในเป่ยโจวและสถาปนาราชวงศ์สุยขึ้น ในพระนาม จักรพรรดิสุยเหวินตี้ ก่อนผนวกรัฐเหลียงและเปิดศึกกับพวกถู่เจวี๋ย จนสามารถกำราบพวกถู่เจวี๋ยลงได้

เมื่อภัยคุกคามทางเหนือยุติลง สุยเหวินตี้ได้ส่งกองทัพใหญ่ข้ามแม่น้ำฉางเจียงรุกเข้าสู่แคว้นเฉิน และเพียงหนึ่งปี กองทัพสุยก็พิชิตราชวงศ์เฉินลงได้ ทำให้แผ่นดินจีนถูกรวมเป็นหนึ่งเดียวอีกครั้ง หลังจากถูกแบ่งแยกมานานร่วมสามร้อยปี

ความแตกแยกดำเนินไปราวสิบปี ก่อนที่ขุนศึกหลี่เยียนและบุตรชายหลี่ซื่อหมินจะปราบปรามหัวเมืองต่าง ๆ ลงจนราบคาบ และแผ่นดินจีนก็ถูกรวมเป็นหนึ่งเดียว ใต้การปกครองของราชวงศ์ถัง ก่อนจะแผ่ขยายอำนาจไปยังดินแดนเอเชียกลาง คาบสมุทรเกาหลีและเอเชียตะวัยออกเฉียงใต้ พร้อมกับความรุ่งเรืองในแทบทุกด้าน จนทำให้จีนเข้าสู่ยุคทองของประวัติศาสตร์