บันทึกรักของคุณชาย คึกฤทธิ์ ปราโมทย์

 เขาเล่าว่า เจอเธอครั้งแรกตอนรถยนต์ กำลังติดไฟแดง เผอิญหันไปเห็นรูปถ่ายที่ขยายติดไว้หน้าร้านถ่ายรูป

เห็นครั้งแรกก็รัก หนที่สองก็รัก
ผ่านมาเห็นอยู่ทุกวันก็รักมากขึ้นทุกที

ม.ร.ว.พักตร์พริ้ง *ธิดาหม่อมเจ้าทองฑีฆายุ ทองใหญ่ เป็นคนงามสมชื่อ หม่อมมารดาของเธอเป็น ผู้ดีเก่าชาวรัสเซีย และสาวลูกครึ่งคนนี้คือหนึ่งในสาวสวยที่สุดของกรุงเทพฯ ยุคนั้น เมื่อรู้ว่าเธอคือใคร คุณชายจึงบุกไปทำความรู้จักมักคุ้นถึงวัง แล้วออกปากฝากรัก ทั้งคู่แต่งงานกัน หลังจากนั้นไม่นาน ขณะนั้นเธออายุ ๒๐ ปี แล้วคุณหญิงพักตร์พริ้งก็ตาม "พี่ชาย" ขึ้นไปลำปางด้วย

ช่วงชีวิตตอนนั้นเป็นเวลาแห่งวันชื่นคืนสุข คุณหญิงรับหน้าที่แม่บ้านเต็มตัว อุทิศเวลาทั้งหมดให้แก่ครอบครัว ลูกชายหญิงทั้งสองคน คือ ม.ล.รองฤทธิ์ และ ม.ล.วิสุมิตรา ก็เกิดที่ลำปาง เมื่อเวลาล่วงเลยมาอีกเกือบ ๗๐ ปี มีผู้ถามว่าถ้าพูดถึงคุณชายคึกฤทธิ์ คุณหญิงจะนึกถึงอะไร สิ่งแรก ที่ผุดขึ้นในใจเธอ คือชีวิตที่ลำปาง

"คุณชายเคยบอกว่า คุณหญิงไปเที่ยว ไปฮอลิเดย์มานมนานมาก แล้ว สมควรกลับมาอยู่บ้านอยู่ช่องเสียที ตามวิสัยของคุณชายผู้ซึ่งมีอารมณ์ขันมากมาย "ในที่สุดในวัย แก่ แต่ก็ไม่แก่จนเกินไป คนสองคนที่ต้องพลัดพรากจากกันมานานแสนนาน ด้วยเหตุทางการเมืองอัน สกปรกที่มาทำร้าย กลั่นแกล้ง ทั้งสาดโคลน ทั้งสาดกระสุนใส่กันอย่างไม่ยับยั้ง หรือสงครามอันโหด ร้ายที่เข้ามาพรากลูกพรากพ่อพรากแม่ ชะตากรรมของคนเราแต่ละคนที่ไม่สามารถจะหลีกเลี่ยงได้ แต่ถึงกระนั้น คุณหญิงพักตร์พริ้งก็ได้กลับมาอยู่ใกล้ชิดกับครอบครัวของท่านอีกครั้งหนึ่ง ในฐานะภริยา

ในขณะเดียวกัน ความสัมพันธ์ก็ยังคงสภาพที่จีรังดังเดิม ไม่เสื่อมคลาย ดังที่คุณชายคึกฤทธิ์เคยเขียน ถึงคุณหญิงเมื่อครั้งที่ต้องจากกัน

"คำสัญญาที่ให้ไว้นานมาแล้ว จนกระทั่งหมึกที่เขียนไว้บนกระดาษนั้นจืดจางจนเกือบจะลบหายไปหมด แต่คุณชายก็ไม่เคยลืมเลยว่า จะสร้างบ้านให้คุณหญิง จะเลี้ยงดูท่านให้สุขสบาย และจะรอให้กลับมา 'ไม่ว่าจะนานแสนนานแค่ไหน'

"คุณชายเคยเขียนไว้ว่า 'ความรักอันแท้จริงนั้นมี แต่อยู่ไม่นาน คนเราจะอยู่ด้วยกันได้ ไม่ใช่ด้วย ความรัก แต่อยู่กันไปตลอดชีวิต ด้วยความเป็นมิตร มีรสนิยมต้องกัน เห็นอกเห็นใจกัน เสียสละให้กัน ประกอบกับมีความรักกันในชีวิตที่ร่วมกันอยู่'

"แล้วในที่สุดก็เป็นจริงอย่างที่ท่านว่าไว้ ความรัก และความเป็นมิตรต่อกัน จึงมีความหมายมากกว่า
อะไรทั้งสิ้น สำหรับชีวิตของคนทั้งหลายทั้งปวง..."

เครดิตอนุสรณ์งานศพม.ร.ว.พักตร์พริ้ง