“หริดวาร์-หริทวาร” ประตูสู่พระเจ้าและศรัทธา

       “ตักบาตรพระ 1,000,000 รูป ถวายเป็นพุทธบูชา ฉลองพระพุทธชยันตี 2,600 ปี”

ป้ายนี้ติดประกาศอยู่ทั่วไป พร้อมกับกำหนดการสถานที่ต่างๆ กัน ในการตักบาตรเพื่อให้ครบ 1 ล้านรูปตามโครงการ ทำให้เราได้ความรู้ว่า สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้มาแล้ว 2,600 ปี

ที่เราได้เห็นคือ ภาพพุทธศาสนิกชนที่เต็มเปี่ยมไปด้วย “ศรัทธา” หลั่งไหลเข้าร่วมกิจกรรมนี้

และนี่ก็ทำให้เรานึกถึงภาพของพลัง “ศรัทธา” ที่มีต่อศาสนาอื่นๆ ในอีกหลายประเทศที่ผ่านทาง

หนึ่งในประเทศที่ยังแจ่มชัดในความทรงจำก็คือ “อินเดีย” ประเทศที่มั่งคั่งและหลากหลายไปด้วยอารยธรรมที่สืบทอดมายาวนาน และยังมีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมประเพณีของไทยอยู่ไม่น้อย

“อินเดียมีประชากรกว่าพันล้านคน และนับถือศาสนาฮินดูราว 80%”

ใครบางคนในกลุ่มของเราพูดขึ้นขณะที่พวกเราเดินทางถึง “กรุงนิวเดลี” เมืองหลวงของ “อินเดีย”

       ความเจริญด้านต่างๆ ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว กลายเป็นหัวข้อหลักของการสนทนา และทำให้เราอดสงสัยไม่ได้ว่ามันส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิต ความเชื่อ และพลังศรัทธาอันยาวนานของชาวอินเดียหรือไม่

       นี่อาจเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้พวกเราพร้อมใจกันเดินทางออกนอกเมืองเพื่อพิสูจน์อะไรบางอย่าง ตี 4 คือเวลานัดหมาย ออกจากกรุงนิวเดลี พร้อมกับ “เพื่อนชาวอินเดีย” เจ้าของคำชวน เพื่อหลีกเลี่ยงการจราจรที่ติดขัดในช่วงเช้าที่ดูราวไม่ต่างจากกรุงเทพฯ ในชั่วโมงเร่งด่วน

       แต่ที่หนักหนากว่าเห็นจะเป็น “เสียงแตร” ที่ดังสนั่นหวั่นไหวจนเป็นที่ร่ำลือไปทั่วโลก

จากนิวเดลีไปยังจุดหมายปลายทางมีระยะทางราว 200 กม. แต่เราต้องใช้เวลา 5-6 ชม.

ที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะสภาพถนนที่แคบ ขรุขระ และเป็นหลุมเป็นบ่อตลอดเส้นทาง

       แต่เราก็มาถึงยังจุดหมายปลายทางจนได้ เพื่อพบกับเมือง “หริดวาร์” (Haridwar) หรือที่มักจะเรียกเป็นภาษาไทยว่า “หริทวาร” อันหมายถึง “ประตูสู่พระเจ้า” นั่นเอง

“หริทวาร” เป็นหนึ่งในเมืองศักดิ์สิทธิ์ของ “อินเดีย” โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่นับถือศาสนาฮินดู ซึ่งเป็นประชากรส่วนใหญ่ของประเทศนี้

       “เพื่อนชาวอินเดีย” เล่าให้ฟังว่า ชาวฮินดูนับถือเทพเจ้า ซึ่งมีเป็นจำนวนนับร้อยนับพันองค์ และทำให้ที่เมือง “หริทวาร” เป็นที่ตั้งของเทวาลัยจำนวนมาก ที่มีไว้เพื่อบูชาเทพเจ้าแต่ละองค์ตามความนับถือของผู้คน

และก็นับว่าเป็นความโชคดีอย่างยิ่ง เพราะในวันที่เราไปถึง “หริทวาร” บังเอิญเป็นช่วงเทศกาลแห่งการบูชาเทพเจ้าสำคัญองค์หนึ่งซึ่งคนไทยรู้จักกันเป็นอย่างดี นั่นก็คือ “พระคเณศ” หรือ “พระพิฆเนศ”

       “พระพิฆเนศ” เทพเจ้าผู้มีเศียรเป็นช้าง เป็นโอรสของพระศิวะกับพระอุมา

เทศกาลบูชา “พระคเณศ” เรียกกันว่า “คเณศจตุรถี” ทั่วทั้ง “อินเดีย” จะมีการจัดงานเฉลิมฉลองด้วยการแห่เทวรูป “พระคเณศ” ไปทั่วเมือง ขณะที่ผู้คนจะพากันแต่งกายด้วยสีสันสวยงามออกมาร่วมขบวนแห่

ขบวนจะมุ่งหน้าสู่ “แม่น้ำศักดิ์สิทธิ์” ซึ่งที่เมือง “หริทวาร” ก็คือ “แม่น้ำคงคา”

ความสำคัญของเมือง “หริทวาร” นอกจากจะเป็น “ประตูสู่พระเจ้า” และเป็นสถานที่ซึ่งมีเทพสถิตอยู่เป็นจำนวนมากตามความเชื่อของชาวฮินดูแล้ว

ยังเป็นที่ซึ่ง “แม่น้ำคงคา” อันเป็น “แม่น้ำศักดิ์สิทธิ์” มีกำเนิดจาก “เทือกเขาหิมาลัย”

ไหลลงสู่พื้นราบเป็นที่แรกอีกด้วย

“แม่น้ำคงคา” หรือที่ชาวอินเดียออกเสียงว่า “Ganga” เป็นที่ทราบกันดีว่าเป็นแม่น้ำศักดิ์สิทธิ์ ที่เป็นศูนย์รวมแห่งความศรัทธา และผูกพันอยู่กับวิถีชีวิตของชาวฮินดู นับตั้งแต่เกิดจนตาย

       เราเห็นเด็กเกิดใหม่อายุประมาณ 9 เดือน ถูกพามายัง “แม่น้ำคงคา” เพื่อที่จะทำพิธีตัดผมครั้งแรก และลอยผมไปตามแม่น้ำ เพื่อเป็นการชำระล้างบาป และลอยสิ่งไม่ดีต่างๆ ออกไปจากตัว

       และเมื่อมีคนเสียชีวิตก็จะมีการแห่ศพมายังริมแม่น้ำ ทำพิธีเผาศพที่ริมฝั่ง เมื่อศพมอดไหม้ลงเหลือแต่เถ้าถ่านและกระดูกก็จะถูกกวาดลงแม่น้ำคงคา ซึ่งเปรียบเสมือนการได้ไปสู่สวรรค์

       ด้วยความเชื่อที่ว่า “แม่น้ำคงคา” เป็นแม่น้ำที่ไหลมาจากสวรรค์

ภาพที่ปรากฏตรงหน้าของพวกเรา ณ เมือง “หริทวาร” คือผู้คนนับหมื่นกำลังลงอาบน้ำใน “แม่น้ำคงคา” ซึ่ง “เพื่อนชาวอินเดีย” อธิบายว่า การอาบน้ำใน “แม่น้ำคงคา” หมายถึงการชำระบาปออกจากร่างกาย

       เราสังเกตเห็นด้วยว่า เมื่อขึ้นจากน้ำแล้วพวกเขาจะเปลี่ยนเสื้อผ้าชุดใหม่ในทันที

และนี่ก็อาจจะเป็นความปรารถนาของชาวฮินดูทุกคน ที่จะได้ลงอาบน้ำชำระบาปใน “แม่น้ำคงคา” ที่เมืองศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งหมายรวมถึงเมือง “หริทวาร” ด้วยนั่นเอง

เรายังมองเห็น “ขวดน้ำสีขาว” วางขายอยู่ทั่วไปบริเวณท่าน้ำ ซึ่งเมื่อสอบถามก็ได้คำตอบว่า ขวดน้ำเหล่านี้ ขายให้กับผู้คนที่ต้องการจะนำน้ำจากแม่น้ำคงคา ที่เมือง “หริทวาร” กลับบ้าน

ว่ากันว่า นอกจากจะนำไปฝากคนที่บ้านซึ่งไม่ได้เดินทางมาด้วยกันแล้ว ยังเก็บรักษาไว้ใช้ในพิธีสำคัญต่างๆ เพราะเชื่อกันว่าเป็น “น้ำศักดิ์สิทธิ์” อีกด้วย

“เพื่อนชาวอินเดีย” เล่าให้ฟังว่า ในตอนเย็นของทุกวันที่ท่าน้ำซึ่งเรียกกันว่า “หรกีเปารี” อันหมายถึง “รอยเท้าของพระวิษณุ” จะมีพิธีสำคัญที่เรียกกันว่า “อารตีบูชา” หรือการ “บูชาไฟ” ริมฝั่งแม่น้ำคงคา

และเมือง “หริทวาร” ก็ยังเป็น 1 ใน 4 เมืองสำคัญของอินเดีย ที่เชื่อกันว่า “น้ำอมฤต” จะตกลงมาในทุก 3 ปี ซึ่งจะมีการทำพิธีใหญ่ ที่เรียกว่า “กุมภเมลา” โดยจะมีผู้คนนับล้านหลั่งไหลมารวมกันที่ริมฝั่งแม่น้ำ

“แม่น้ำคงคา” มีความยาวกว่า 2,500 กม. ไหลผ่านเมืองต่างๆ ที่เชื่อกันว่าเป็นเมืองศักดิ์สิทธิ์ และจะไปรวมกับ “แม่น้ำพรหมบุตร” ที่ “บังกลาเทศ” ก่อนไหลลงสู่ทะเล

ทุกๆ วันจะมีผู้คนจำนวนมากหลั่งไหลมาทำพิธีต่างๆ ที่ “แม่น้ำคงคา”

บางทีเราก็อดสงสัยเหมือนกับอีกหลายๆ คนไม่ได้ ถึงความสะอาดของสายน้ำ

แต่ภาพที่เห็นตรงหน้าก็พิสูจน์ให้เราได้เห็นถึง “ความเชื่อ” และ “ศรัทธา” ของ “ชีวิต” ซึ่งสะท้อนผ่านผู้คนที่นับถือศาสนาฮินดู ที่ไม่เคยคิดสงสัยถึงความศักดิ์สิทธิ์ของ “แม่น้ำคงคา” แม้แต่น้อย

       “เพื่อนชาวอินเดีย” ขอตัวไปลงอาบน้ำใน “แม่น้ำคงคา” แต่ก่อนที่จะสัมผัสสายน้ำ เขาก็ชี้ให้ดูลานตรงเกาะกลางซึ่งมีบันไดอำนวยความสะดวกสำหรับเดินลงแม่น้ำอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย และมีการสร้างรั้วที่แข็งแรง เพื่อป้องกันอันตรายให้กับผู้ที่กำลังทำกิจกรรมบริเวณริมน้ำ เพราะนอกจากน้ำในแม่น้ำคงคาจะมีความเย็นมากแล้ว ยังไหลเชี่ยวอีกด้วย

       พวกเราทุกคนถือโอกาสสัมผัส “แม่น้ำศักดิ์สิทธิ์” โดยถ้วนหน้า กับครั้งหนึ่งของชีวิต พร้อมกับประทับ “ภาพแห่งความศรัทธา” ที่ปรากฏให้เห็นตรงหน้าเพื่อบันทึกในความทรงจำ

ตราบที่มี “ศรัทธา” ก็มีพลังอันยิ่งใหญ่ ไม่ว่าวันเวลาจะผ่านไปเนิ่นนานขนาดไหนก็ตาม…


ขอขอบคุณข้อมูลจาก หนังสือพิมพ์บ้านเมือง