พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า พระแก้วมรกตนั้น เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ทำด้วยมณีสีเขียวเนื้อเดียวกันทั้งองค์ หน้าตักกว้าง 48.3 เซนติเมตร สูงตั้งแต่ฐานถึงยอดพระรัศมี 66 เซนติเมตร
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ได้อัญเชิญกลับคืนมาจากนครเวียงจันทน์ เมื่อเสด็จไปปราบปรามแคว้นล้านช้าง พ.ศ. 2321 ขณะดำรงพระอิสริยยศเป็น สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก ภายหลังได้ปราบดาภิเษกเป็นปฐมกษัตริย์แห่งพระบรมราชวงศ์จักรี ได้โปรดให้ย้ายพระนครจากฝั่งธนบุรี มายังกรุงเทพฯ และสร้างพระราชฐาน พร้อมทั้งวัดสำหรับประดิษฐาน พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรขึ้นใหม่ ต่อมาได้ทรงสร้างเครื่องทรงฤดูร้อน และฤดูฝนถวายเป็นพุทธบูชา และเสด็จพระราชดำเนินเปลี่ยนเครื่องทรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรปีละ 2 ฤดู
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงสร้างเครื่องทรงฤดูหนาวเพิ่มขึ้นอีกฤดูหนึ่ง รวมเป็น 3 ฤดู ซึ่งมีลักษณะดังนี้