ดอกบัว ดอกไม้ที่มีประวัติเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธศาสนาถูกนำมาใช้ในการบูชาพระมาช้า นาน
ในความสำคัญของดอกบัวซึ่งเชื่อมโยงถึงหลักธรรมคำสอน แฝงความหมายงดงามลึกซึ้ง ดร.สวัสดิ์ อโณทัย คณบดีคณะปรัชญาและศาสนา มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ให้ความรู้ว่า สัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนามีอยู่หลายอย่างโดยทางตรงสิ่งที่เห็นคือ พระพุทธรูป พระธรรมจักร ส่วนอีกสัญลักษณ์ที่กล่าวกันในเชิงการตีความได้มีการกล่าวถึง “ดอกบัว” โดยดอกบัวเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กับพระพุทธศาสนาอยู่มากนับแต่พระพุทธเจ้า พระสาวกและหลักคำสอนในพระพุทธศาสนาซึ่งใช้ดอกบัวเป็นอุปมา ดังเช่น เมื่อพระพุทธเจ้าประสูติมีดอกบัวรองรับ 7 ดอก การตรัสรู้และปรินิพพานก็มีดอกบัวเข้ามาเกี่ยวเนื่อง
“ข้อความที่กล่าวอยู่ในพระไตรปิฎกหรือในอรรถกถาพูดถึงดอก บัวอยู่หลายเรื่อง แต่โดยภาพรวมกล่าวถึงดอกบัว เป็นการยกย่อง เชิดชูบูชาสูงสุด ดังเช่น เปรียบดอกบัวเป็นสัญลักษณ์แห่งพระพุทธศาสนา เปรียบดอกบัวกับมหาปุริสลักษณะของพระพุทธเจ้า เปรียบดอกบัวกับการพัฒนาคุณธรรมดั่งดอกบัว 4 เหล่า เปรียบดอกบัวถึงการพัฒนาสู่จุดสูงสุดการบรรลุธรรม ดังที่กล่าวกันถึงและได้ยินอยู่เสมอคือ บัวสี่เหล่าอีกทั้งดอกบัวยังนำมาเป็นสัญลักษณ์พูดถึงพระที่ประพฤติปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบและในบางครั้งนำมาเป็นสิ่งเชิดชูเกียรติการปกครองของพระราชาผู้ ครองทศพิธราชธรรม และที่พบเห็นมากในคำสอนของพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงใช้เป็นการอุปมา อุปไมยดอกบัวกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษย์”
บัว เป็นต้นไม้ที่มีลักษณะเด่นหลายประการจึงได้รับการยกย่อง อีกทั้งจะเห็นได้ว่าในอารยธรรมเก่าแก่ของโลก อย่างอารยธรรมอินเดีย
ในศาสนาพราหมณ์จะใช้ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์เกี่ยวข้องกับเทพเจ้า หรือหากมองไปทางตะวันตก ในอารยธรรมเก่าแก่อย่างอารยธรรมอียิปต์พบการใช้ดอกบัวเป็นสื่อสัญลักษณ์เช่น เดียวกัน สำหรับในทางพระพุทธศาสนา การนำดอกบัวเป็นสื่อแนวคิด เช่น คัมภีร์มิลินทปัญหาได้แจงถึงข้อธรรมและหลักธรรมต่าง ๆ โดยผู้ที่ศึกษาพระพุทธศาสนามักกล่าวถึง ความสำคัญของบัวไว้ คือ บัวเป็นสิ่งที่เกิด เจริญงอกงามในน้ำเกิดจากเปือกตม แต่เมื่อเติบโตขึ้นมาก็มิได้นำเอาโคลนตมขึ้นมาด้วย
บัวเป็นสิ่งที่ผุดขึ้นจากน้ำสามารถตั้งอยู่เหนือน้ำได้และแม้เมื่อถูกแรง ลมพัดพา บัวนั้นก็ยังคงความสง่างาม การเปรียบเช่นนี้เชื่อมโยงกับหลักธรรมซึ่งกล่าวถึงการพัฒนาตนเองที่ไม่ยึด ติดอยู่กับโลกธรรมต่าง ๆ และพยายามนำตัวเองให้หลุดพ้น บัวในทางพระพุทธศาสนา จึงเป็นสิ่งที่น่าเชิดชูบูชา
บัว ในทางพุทธศาสนามีความลึกซึ้ง อุปมาเปรียบบุคคลเหมือนดอกบัว 4 จำพวก
ได้แก่ บัวพ้นน้ำ ผู้ที่มีความพร้อมมีปัญญาสามารถมองเห็นเชื่อมโยงสิ่งต่าง ๆ อย่างมีเหตุผลได้ บัวปริ่มน้ำ จำต้องพัฒนาซึ่งเมื่อขยายความเล็กน้อยก็จะมีความเข้าใจ บัวที่อยู่ใต้น้ำ ต้องอาศัยการเพาะบ่ม อบรมฝึกฝนอยู่เสมอ และบัวที่จม อยู่กับโคลนตมเป็นเหยื่อของสัตว์น้ำ แม้จะได้ฟังธรรมก็ไม่อาจเข้าใจความหมายหรือรู้ตามได้ แต่อย่างไรก็ตามการพัฒนาตนเองมีแนวทางที่เรียกว่า ไตรสิกขา มีศีล สมาธิ ปัญญา สิกขา ในที่นี้หมายถึง การฝึกฝนเพาะบ่ม ซึ่งการอบรมตนเองจะนำไปสู่การพัฒนา มองเห็นเชื่อมโยงสิ่งต่าง ๆ ในสิ่งที่เป็นสัจธรรม
ดอกบัว เป็นดอกไม้สำคัญในพระพุทธศาสนาในข้อคิด ข้อธรรมที่เกี่ยวเนื่องกับบัว แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของพุทธศาสนา ในเรื่องของการกระทำ ซึ่งแม้จะเกิดมาดีแต่หากกระทำไม่ดีบั้นปลายก็อาจไม่ได้ดี ขณะที่บางคนตั้งมั่นทำแต่ความดีก็จะได้รับผลดีในภายหลัง ดังมีคำกล่าวที่ว่า มืดมาสว่างไป สว่างมาสว่างไปหรือมืดมามืดไปก็มีปรากฏ ฯลฯ
ดอกบัวยังมีความหมายแทนความดีงามมีความหมายลึกซึ้ง มองดอกบัวแล้วอาจย้อนมองมาที่ตัวเราได้ซึ่งดอกบัวเชื่อมโยงกับหลักธรรมคำสอน
ทั้งหมดเป็นดั่งเข็มทิศนำทางพัฒนาคุณภาพชีวิต ดอกไม้ชนิดอื่นที่นำมาใช้บูชาในพระพุทธศาสนามีหลายชนิด แต่ดอกไม้ที่มักนำมาใช้เพื่อการบูชาโดยมากเป็นดอกบัวและนอกเหนือจากเป็น ดอกไม้ที่นำมาบูชาแล้วยังใช้ในพิธีกรรมด้วย
ในวันสำคัญวันนี้และทุกวันอยากฝากถึงแก่นความหมายของดอกบัวในแง่การพัฒนา คุณภาพชีวิตตนเองและการอยู่ร่วมในสังคมด้วยการละชั่ว ทำดี
ทำจิตให้บริสุทธิ์ด้วยการตั้งกุศลจิตในการคิดดี ทำดี พูดดี การทำความดีให้เกิดขึ้นในทุก ๆ วัน อีกทั้งมองเพื่อนมนุษย์ในฐานะเพื่อนร่วมเกิด แก่ เจ็บ ตาย ขอจงไม่เบียดเบียน พยาบาทอาฆาตแก่กันและกัน มีความเมตตาต่อกัน การยกระดับจิตดังกล่าวนี้จะก่อเกิดความรัก ความสงบสุขให้อภัยกันและกัน และเมื่อนั้นสังคมจะมีความสันติสุขและโลกก็จะมีสันติภาพเกิดขึ้น.
กระทู้ร้อนแรงที่สุดของวันนี้
กระทู้ล่าสุด
รูปเด่นน่าดูที่สุดของวันนี้
