รูปถ่ายที่โลกจารึก ของผู้หญิงที่ถ่ายรูปตลอดชีวิต แต่ไม่มีใครรู้ และตายจากไปเงียบๆ

หน้าแรกTeeNee อาหารสมอง อาหารสมอง รูปถ่ายที่โลกจารึก ของผู้หญิงที่ถ่ายรูปตลอดชีวิต แต่ไม่มีใครรู้ และตายจากไปเงียบๆ

'วิเวียน ไมเออร์' กับผลงานภาพถ่ายที่โลกจะจารึกชื่อเธอไปตลอดกาล

กล่องฟิล์มกว่าร้อยใบที่เก็บชีวิตทั้งชีวิตของเธอเอาไว้

ผู้หญิงธรรมดา ทำงานไปวันๆ

แต่ถ่ายรูปไปด้วยตลอดชีวิต ตายจากไปเงียบๆ จนมีคนพบฟิลม์ทั้งหมด!

เมื่อได้เห็นภาพถ่ายสวยงามของเธอ 'วิเวียน ไมเออร์' (Vivien Maier) ผู้หญิงที่ทำอาชีพเป็นพี่เลี้ยงเด็กธรรมดาๆ คนนึง แต่ฝีมือภาพถ่ายของเธอนั้น กลับเทียบเท่าได้กับช่างภาพมืออาชีพที่มีฝีมือระดับโลก นอกจากภาพถ่ายของเธอจะสวยงามแล้ว ยังเป็นผลงานชิ้นเยี่ยมที่สามารถเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์ในสมัยอดีตได้เป็นอย่างดี แม้ตอนนี้เธอจะไม่อยู่บนโลกใบนี้แล้วก็ตาม...

เรื่องราวของ วิเวียน ไมเออร์ เริ่มจากคำว่า ‘ความบังเอิญ’ ที่น่าทึ่งมาก ตั้งแต่จอห์น มาลูฟ ไปประมูลเอาฟิล์มเนกาทีฟเก่าๆ 30,000 กว่าชิ้น ด้วยเงิน 380 ดอลลาร์สหรัฐ เพียงหวังว่าในนั้นอาจจะมีภาพที่นำไปประกอบการทำหนังสือภาพถ่ายโบราณของเมืองชิคาโกของสำนักพิมพ์ของเขาได้ โดยที่ไม่รู้เลยว่าข้างในเป็นภาพแบบใด

เมื่อล้างรูป เขาก็พบว่าภาพเหล่านี้ไม่สามารถนำไปใช้ในหนังสือที่เขาจะทำได้เลย ทว่ามันเป็นภาพสตรีทจำนวนมหาศาลที่น่าสนใจมาก คำถามต่อมาก็คือ ใคร? เป็นคนถ่ายภาพเหล่านี้

จอห์น มาลูฟ ต้องเข้าคอร์สเรียนวิธีการล้างฟิล์มและสร้างห้องมืดที่บ้าน เพื่อล้างฟิล์มมากมายด้วยตัวเอง เนื่องจากไม่มีแล็บไหนล้างฟิล์มเก่าๆ เหล่านี้ได้แล้ว และทันทีที่เห็นภาพ เขาก็ต้องประหลาดใจอย่างมากในฝีมือ “มันเป็นไปได้อย่างไรที่เจ้าของภาพถ่ายพวกนี้จะเก็บผลงานของตัวเองไว้ราวกับสมบัติส่วนตัวโดยไม่เคยเผยแพร่” เขาอัพโหลดภาพที่ว่านั้นขึ้นในโลกออนไลน์ และก็มีผู้คนมาแชร์กันต่อๆไป มาลูฟจึงเดินหน้าสืบค้นอย่างไม่ลดละ กระทั่งทราบว่า ผู้หญิงที่ถ่าย self-portrait สะท้อนกับกระจกที่ปรากฏอยู่ในภาพนั่นแหละคือเจ้าของผลงาน เธอชื่อวิเวียน ไมเออร์ ทำงานเป็นพี่เลี้ยงเด็ก รูปร่างใหญ่ หน้าตาขึงขัง ชอบใส่เสื้อโค้ตตัวโคร่งของผู้ชายและกระโปรงยาว เธอมีท่าทางการเดินที่ประหลาด แกว่งแขนกว้างและชอบเดินชนคนอื่น แต่ไปไหนมาไหนก็มักสะพายกล้อง Rolleiflex Twin Lens ติดตัวไว้ตลอด

จากการสืบสาวจากหลายๆ ครอบครัวที่เธอทำงานให้ จอห์น มาลูฟ ได้ความว่า วิเวียนมีโลกส่วนตัวสูงมาก เธอชอบทำตัวลึกลับ โดยเฉพาะการที่เธอใช้ห้องใดห้องหนึ่งในบ้านเป็นที่เก็บกล่องฟิล์มเป็นร้อยๆ ใบ มักชอบใช้เวลาอยู่ในนั้นนานๆ และก็จะขนมันไปทั้งหมดหากต้องย้ายไปทำงานกับครอบครัวใหม่ เธอเคยสัมภาษณ์งานกับเจ้าของบ้านหลังหนึ่งแล้วก็บอกพวกเขาว่า “ชีวิตของฉันอยู่ในกล่องเหล่านั้น”

นอกจากฟิล์มแล้ว สิ่งที่จอห์น มาลูฟ ค้นพบได้ในกล่องของวิเวียน ก็คือ เช็คเงินสดจากพันธบัตรรัฐบาลและใบถือหุ้นจากบริษัทต่างๆ รวมจำนวนเงินมากกว่า 1,000 ดอลลาร์สหรัฐ

ขณะที่อีกหลักฐานก็บ่งชี้ว่าในช่วงปี 1959-1960 วิเวียนมีรายได้จากการขายหุ้นของอสังหาริมทรัพย์ที่ครอบครัวของเธอมีหุ้นส่วนอยู่ แล้วออกเดินทางไปหลายแห่งในโลก ทั้งอเมริกา ยุโรป และเอเชีย รวมถึงกรุงเทพฯด้วย นั่นแสดงให้เห็นว่าที่จริงแล้ว เธอยังมีรายได้จากทางอื่นอีกนอกเหนือไปจากอาชีพพี่เลี้ยงเด็ก

แต่ก็แปลกที่เธอเลือกมาทำงานรับจ้าง แถมยังเคยใช้ชีวิตอยู่ในอพาร์ตเมนต์ซอมซ่อ เธอชอบทำตัวเหมือนคนจน เดินไปไหนคนเดียวตอนกลางคืนแบบไม่กลัวใคร พูดคุยกับคนจรจัดและช่วยเหลือพวกเขาอีกด้วย มีบางคนพยายามเดาว่า การเป็นพี่เลี้ยงเด็กก็อาจจะดีตรงที่ทำให้เธอไม่ต้องเสียเงินค่าเช่าบ้าน และสามารถมีเวลาว่างเพื่อจะมาทำสิ่งที่ตัวเองรักได้ นั่นคือการถ่ายภาพ

เธอไม่มีสามี ไม่มีลูก เด็กๆ ที่เห็นในภาพส่วนใหญ่คือเด็กๆ จากครอบครัวที่เธอดูแล หลายคนสัณนิษฐานว่าเธออาจจะมีปมเรื่องเพศ หรืออาจจะเคยได้รับประสบการณ์แย่ๆ จากการถูกข่มเหงทางเพศมาก่อน วิเวียนถึงได้ดูมีระยะห่างกับคนรอบข้างและดูไม่ค่อยเป็นมิตรกับเท่าไรนัก เราแทบไม่เห็นภาพ self portrait ที่ปรากฏรอยยิ้มของเธอแบบกว้างๆ ชัดๆ เลย แต่ถึงอย่างนั้น ภาพอื่นๆ ที่เธอถ่ายกลับบอกเราว่าแท้จริงเธออาจจะไม่ใช่คนแบบนั้น ก็เมื่อฉันนั่งดูภาพที่เธอถ่ายเด็กๆ ห้อยหัวจากเครื่องเล่นในสนามเด็กเล่นจนกระโปรงเปิดเห็นกางเกงใน ภาพสุนัขใส่เครื่องประดับหัว หรือภาพคนแก่นอดกอดกันอย่างอบอุ่นในรถไฟ จูงมือกันข้ามถนน และก็ชี้ชวนกันดูอะไรสักอย่าง

ประโยคที่ว่า “ภาพ 1 ภาพเท่ากับล้านคำพูด” ยังคงใช้ได้ดีอยู่ มันบอกฉันว่าวิเวียนเป็นคนเข้าใจโลก เข้าใจชีวิต มีมุมมองแปลกใหม่ ออกจะติดตลกในบางครั้ง และที่สำคัญ การมุ่งมั่นตั้งใจทำในสิ่งที่รัก บางทีไม่เห็นจำเป็นต้องบอกให้โลกรู้ เพราะวันหนึ่งโลกก็จะได้รู้เอง