เงินถุงแดง กู้แผ่นดิน ไถ่บ้านไถ่เมืองจากฝรั่งเศส

พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3 ทรงมีความรู้ความสามารถในด้านการค้าขายทำธุรกิจกับต่างชาติเกิดดอกผลกำไรมากมายตั้งแต่พระองค์ยังดำรงยศเป็นพระเจ้าลูกยาเธอ จนกระทั่งในเวลาต่อมา พระองค์ได้เสวยราชสัมบัติขึ้นเป็นรัชกาลที่ 3 พระองค์ก็ยังคงดำเนินกิจการค้าขายกับต่างชาติอยู่และขยายกิจการใหญ่ขึ้น ทำให้มีเงินเข้าท้องพระคลังอย่างมหาศาลทรงเก็บหอมรอมริบเงินที่ได้จากการค้า ใส่ "ถุงผ้าสีแดง" ไว้ข้างพระแท่นที่บรรทม เรียกว่า "เงินข้างที่ " ซึ่งต่อมามีจำนวนเงินถุงแดงเพิ่มขึ้นหลายถุง จึงย้ายเข้าก็เก็บไว้ในห้องข้างๆที่บรรทม

เมื่อปี พ.ศ. 2431 ประเทศไทยเกิดกรณีพิพาทกับฝรั่งเศส เรื่องดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง จึงมีเหตุการณ์ไม่สงบเกิดขึ้น เพราะฝรั่งเศสกล่าวหาว่าไทย ไปลุกล้ำดินแดนญวณและเขมร ซึ่งฝรั่งเศสยึดครองเป็นอาณานิคมไว้แล้ว ในเวลาต่อมาได้มีการต่อสู้กันเกิดขึ้นระหว่างไทยกับฝรั่งเศส ปรากฏว่าฝรั่งเศสได้พ่ายให้กับไทยและได้รับการเสียหายจากการรบในครั้งนี้ ทำให้ฝรั่งเศสโกธและไม่พอใจอย่างมาก

ในปี พ.ศ. 2436หรือที่เรียกกันว่า วิกฤตการณ์ ร.ศ.112 ด้วยแสนยานุภาพของเรือรบและอาวุธที่ทันสมัยทำให้เรือรบฝรั่งเศสแล่นผ่านป้อมปืนของไทยเข้ามาได้ และไปจอดทอดสมออยู่หน้าสถานทูตฝรั่งเศส ซึ่งอยู่ใกล้ใกล้กับโรงแรมโอเรียนเต็ลในปัจจุบัน

ปัญหาต่อมาคือ จะหาเงินเหรียญที่ไหนไปชดใช้ให้ฝรั่งเศส แต่สยามยังโชคดีเพราะยังมีเงินถุงแดงที่รัชกาลที่3 ทรงเก็บไว้สำหรับใช้จ่ายแก่บ้านเมืองในยามเดือดร้อน เงินถุงแดงทั้งหมดมี 3 หมื่นชั่ง เทียบกับเงินฟรังก์แล้วได้ประมาณ 2.4 ล้านฟรังก์ ยังขาดอยู่อีก 6 แสนฟรังก์ พระบรมวงศ์ศานุวงศ์ฝ่ายในจึงได้ช่วยกันรวบรวมเงินสำหรับเป็นค่าใช้จ่ายในครั้งนี้ เล่ากันว่าพระองค์เจ้าละม่อม กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร ทรงพระราชทานเงินมากที่สุด เพราะเป็นเงินที่พระองค์สะสมเก็บไว้ในใต้ถุนพระตำหนักถึงขนาดเส้นทางขนเงินเหรียญจากตำหนักของพระองค์เป็นลอยลึกลงไป อีกพระองค์หนึ่งคือ สมเด็จพระพันวัสสาซึ่งได้บริจาคพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ในครั้งนี้มหาศาลเช่นกัน