เปิดใจมิสยูนิเวิร์ส เจแปน - ความเป็น ลูกครึ่ง ที่สังคมญี่ปุ่นไม่ยอมรับ

เมื่อวันที่ 5 เว็บไซต์บีบีซีรายงานสารคดีเปิดใจ น.ส.อาเรียน่า มิยาโมโตะ นางงามญี่ปุ่น วัย 21 ปี เจ้าของมงกุฎ มิสยูนิเวิร์ส เจแปน 2015 ผู้มีรูปร่างสูงและหน้าตาคมเข้มโดดเด่น แต่ไม่เหมือนคนญี่ปุ่นเอาเสียเลย เป็นประเด็นที่มาของกลุ่มชาวลูกครึ่งญี่ปุ่นที่ถูกมองว่าไม่ใช่คนญี่ปุ่น ซึ่งไม่เฉพาะอาเรียน่าเท่านั้น แต่เป็นลูกครึ่งคนอื่นๆ ทั้งหมดในสังคม

หลังได้รับตำแหน่งใหม่ๆ อาเรียน่า ลูกครึ่งญี่ปุ่น-อเมริกัน ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจากสังคมญี่ปุ่นถึงความไม่เหมาะสมที่จะไปเป็นตัวแทนความงามแบบญี่ปุ่นเข้าประกวดนางงามจักรวาล แม้อาเรียน่าจะเป็นสาวผิวดำ แต่ทั้งน้ำเสียงและกริยาท่าทางบ่งบอกชัดเจนว่าเธอคือคนญี่ปุ่น เพราะเธอเกิดที่ญี่ปุ่นและใช้ชีวิตอยู่ที่ญี่ปุ่นมาตลอดชีวิต

อาเรียน่ารู้เรื่องเกี่ยวกับบ้านของพ่อของเธอที่รัฐอาร์คันซอ สหรัฐอเมริกา เพียงน้อยนิด แต่ในสายตาของคนญี่ปุ่นจำนวนมาก อาเรียน่า มิยาโมโตะ ไม่ใช่คนญี่ปุ่น

คนญี่ปุ่นเรียกอาเรียน่าและคนลูกครึ่งว่า "ฮาฟุ" ที่มาจากภาษาอังกฤษว่า "ฮาล์ฟ" (Half) แม้จะดูเหมือนเป็นคำศัพท์ในแง่ลบ แต่อาเรียน่าไม่ได้คิดเช่นนั้น

"ถ้าไม่ใช้คำว่าฮาฟุ มันคงต้องยากแน่ๆที่จะอธิบายว่าฉันเป็นใครในญี่ปุ่น ถ้าฉันบอกว่าตัวเองเป็นคนญี่ปุ่น คนอื่นคงจะตอบว่า เธอไม่ใช่ คนอื่นจะไม่เชื่อแน่ แต่ถ้าบอกว่าฉันคือฮาฟุ คนจะเห็นด้วย เราจำเป็นต้องมีคำนี้" อาเรียน่ากล่าว

สื่อมวลชนญี่ปุ่นและคนญี่ปุ่นไม่สนใจนางงามคนนี้เลย ผิดกับสื่อมวลชนต่างชาติกลับให้ความสนใจอาเรียน่าเป็นอย่างมาก

"ฉันรู้สึกว่าฉันได้รับความสนใจจากสื่อต่างชาติมากกว่า สื่อต่างชาติมาขอสัมภาษณ์ฉันมากกว่าสื่อญี่ปุ่น เมื่อฉันเดินตามท้องถนน ไม่มีคนญี่ปุ่นเดินมาหาฉันหรอก แต่มีนักท่องเที่ยวต่างชาติมาแสดงความยินดี"

ในสื่อสังคมออนไลน์มีปฏิกริยาที่หลากหลาย คนญี่ปุ่นหลายคนให้การสนับสนุนเธอ แต่หลายคนก็ไม่ค่อยพอใจ บางคนถึงกับต่อต้าน เช่นข้อความในทวิตเตอร์เกี่ยวกับอาเรียน่าที่ว่า

"ก็โอเคนะที่ฮาฟุได้เป็นมิสเจแปน" และ "มันทำให้ฉันอึดอัดมากที่คิดว่าเธอเป็นตัวแทนประเทศญี่ปุ่น"
ในพื้นที่ส่วนมากในโลก ผู้คนไม่ได้ให้ความหมายของคำว่า "อัตลักษณ์" จากรูปร่างหน้าตาของคนอีกต่อไป เรามีทั้งคนผิวขาว คนผิวดำ คนเอเชีย แต่ในญี่ปุ่นมีคำจำกัดความที่แคบมากที่บอกว่า แบบไหนคือคนญี่ปุ่น ส่วนหนึ่งมาจากสภาพสังคมที่ค่อนข้างเป็นหนึ่งเดียว มีผู้อพยพอาศัยในญี่ปุ่นคิดเป็นร้อยละ 1 เท่านั้น ซึ่งส่วนใหญ่มาจากเกาหลีและจีน

 

อีกเหตุผลหนึ่งคือช่วงเวลาหลายร้อยปีที่ญี่ปุ่นปิดประเทศ ทำให้ชาวญี่ปุ่นมีความรู้สึกของการแบ่งแยก ชาวญี่ปุ่นจำนวนมากยังคงเชื่อว่าคนญี่ปุ่นมีลักษณะเฉพาะ และแตกต่างจากคนอื่นที่เหลือทั้งหมด

อาเรียน่าเคยสัมผัสความแตกต่างของฮาฟุจากสายตาชาวญี่ปุ่น เมื่อเพื่อนสนิทที่โรงเรียนคนหนึ่งของเธอฆ่าตัวตาย เพราะไม่อาจทนรับการปฏิบัติเหมือนเป็น"คนนอก"ตลอดเวลาได้ เธอเปิดเผยเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า "เราพูดคุยกันบ่อยมากว่ามันลำบากแค่ไหนที่ต้องเป็นฮาฟุ เขาเคยพูดว่าทำไมเราถูกแยกออกจากคนอื่น 3 วันก่อนที่เขาจะตาย"

อาเรียน่ากล่าวอีกว่า "เขาบอกว่ามันยากมากที่จะมีชีวิตอยู่ เขาพูดภาษาอังกฤษไม่ได้ด้วยซ้ำ ขณะที่คนอื่นที่เห็นหน้าตาของเขามักจะถามว่าทำไมถึงไม่พูดภาษาอังกฤษ"
อย่างไรก็ตาม ชัยชนะของอาเรียน่าในเวทีมิสเจแปน อาจจะเป็นสัญญาณว่าในที่สุด ญี่ปุ่นเริ่มที่จะเปลี่ยนแปลงอย่างช้าๆ

"มันจะต้องมีการแต่งงานข้ามชาติอีกมาก และจะต้องมีลูกครึ่งเกิดขึ้นมาอีกมากในอนาคต ฉันเชื่อว่าเราต้องเปลี่ยนความคิด เพื่อเด็กๆเหล่านั้น เพื่ออนาคตของพวกเขา"