คุณเอ อายุ 20 ปี ป่วยเป็นไข้มา 7 วัน ทานยาลดไข้พาราเซตามอลครั้งละ 2 เม็ด ทุก 4 ชั่วโมง ทุกวัน ติดต่อกันมาตลอดทั้ง 7 วัน เมื่อมารับการรักษาที่โรงพยาบาลพบว่า คุณเอมีภาวะตับอักเสบจากการรับประทานยาพาราเซตามอลที่เกินขนาด ติดต่อกันเป็นเวลานาน อันเป็นภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นจากความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ซึ่งเราสามารถป้องกันได้จากการทำความเข้าใจเรื่องการใช้ยาพาราเซตามอล ดังนี้ค่ะ
การใช้ยาพาราเซตามอลที่เกินขนาดอาจเกิดอันตรายอย่างไร?
ยาพาราเซตามอลปกติเป็นยาที่มีผลข้างเคียงน้อย หากใช้อย่างถูกต้องและเหมาะสม ปัจจุบันเราใช้ยาพาราเซตามอลกันอย่างแพร่หลายทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ บางครั้งรับประทานกันมากเกินขนาด ก็อาจเป็นอันตรายได้ ดังเช่นในข่าวทานพาราเซตามอลทั้งประปุกเพื่อการฆ่าตัวตาย ซึ่งบางรายก็แค่ต้องการเรียกร้องความสนใจ นึกว่ายาพาราเซตามอลเป็นยาสามัญประจำบ้าน ไม่ได้มีอันตรายอะไรมาก แต่จริงๆ แล้วการทานยาพาราเซตามอลที่เกินขนาดสามารถทำให้ตับเสียการทำงานหรือตับวายได้ ซึ่งหากได้รับยาต้านพิษไม่ทันเวลาก็จะทำให้เสียชิวิตได้นะคะ
ยาพารากินกี่เม็ด และระยะเวลาการใช้ยาที่เหมาะสมเท่ากับเท่าไร?
ขนาดยาพาราเซตามอลที่เหมาะสมสำหรับเด็ก คือ 10-15 มิลลิกรัมของยา ต่อน้ำหนักตัวของเด็กหนึ่งกิโลกรัม ใช้ได้ทุก 4-6 ชั่วโมงเวลามีไข้ แต่วันหนึ่งไม่ควรเกิน 5 ครั้ง และไม่ควรทานติดต่อกันเกิน 3-5 วัน
ขนาดยาพาราเซตามอลที่เหมาะสมสำหรับผู้ใหญ่ มีข้อแนะนำว่า ไม่ควรรับประทานเกิน 4,000 มิลลิกรัมต่อวัน ซึ่งยาพาราเซตามอล 1 เม็ด เท่ากับ 500 มิลลิกรัม ดังนั้นใน 1 วัน ไม่ควรทานเกิน 8 เม็ด
ในปัจจุบัน คณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ประเทศไทย กำหนดให้แพทย์สั่งจ่ายยาพาราเซตามอลกับผู้ป่วยเพศหญิง จำนวน 1 เม็ด รับประทานมากที่สุดทุก 6 ชั่วโมง ส่วนผู้ป่วยชายให้พิจารณาเป็นกรณีไป เนื่องจากผู้ป่วยชายบางคนที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำอาจมีโรคตับอักเสบจากแอลกอฮอล์อยู่แล้ว จึงสามารถทานยาได้ในปริมาณที่น้อยกว่า และคณะอนุกรรมการยังให้เขียนกำกับบนฉลากยาด้วยว่า "ห้ามใช้ยาพาราเซตามอลเกินวันละ 8 เม็ด เพราะเป็นพิษต่อตับ"
ดังนั้น ที่เราเคยเห็นข้างขวดยาพาราเซตามอลระบุไว้ว่า รับประทานได้ครั้งละ 2 เม็ด ทุก 4 ถึง 6 ชั่วโมง ก็จัดว่าเป็นการใช้ยาที่มีโอกาสเกินขนาด และเป็นอันตรายต่อตับได้
ข้อควรระวังอื่นๆ ในการใช้ยาพาราเซตามอลคืออะไร?
ควรระวังการทานยาพาราเซตามอลร่วมกับเครื่องดื่มที่ผสมแอลกอฮอล์ เช่น เหล้า เบียร์ ไวน์ เพราะแอลกอฮอล์เองเป็นสารที่เราทราบกันดีอยู่แล้วว่าหากได้รับในปริมาณมาก หรือต่อเนื่องกันนานๆ ก็ทำให้เกิดภาวะตับแข็ง ตับวายได้ หากไปดื่มร่วมกับทานพาราเซตามอลยิ่งจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะตับอักเสบ จนตับวาย ได้เร็วและง่ายดายยิ่งขึ้นยิ่งขึ้น ดังนั้นนักดื่มทั้งหลายระวังกันให้ดีค่ะ
สุดท้ายนี้หมอขอย้ำว่าสมาชิกทุกคนในครอบครัวทั้งเด็กและผู้ใหญ่ไม่ควรทานยาพาราเซตามอลมากกว่าครั้งละ 1 เม็ด และไม่ควรทานติดต่อกันเกิน 5 วัน หากมีอาการไข้ติดต่อกันนานเกินกว่านั้น ควรไปพบคุณหมอเพื่อหาสาเหตุของไข้นะคะ
กระทู้ร้อนแรงที่สุดของวันนี้
กระทู้ล่าสุด
รูปเด่นน่าดูที่สุดของวันนี้
